همایش علمی اصلاح الگوی مصرف با بررسی ابعاد اقتصادی، سیاسی، اخلاقی و حقوقی روز پنج‌شنبه بیستم اسفندماه در دفتر قم پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا ـ در ابتدای این همایش « سیدکاظم سیدباقری » دبیر علمی ضمن خیر مقدم به حضار، در مورد روند برگزاری این همایش گزارشی را قرائت کرد.
سپس حجت الاسلام و المسلمین « علی اکبر رشاد » رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به عنوان اولین سخنران این همایش پشت تریبون رفت. وی ضمن تقدیر و تشکر از علما و فضلا برای حضور در این همایش گفت: همایش علمی اصلاح الگوی مصرف با بررسی ابعاد اقتصادی، سیاسی، اخلاقی و غیره است. من تصور می کنم تاکنون در مورد اهمیت و ماهیت مقوله اصلاح الگوی مصرف، صحبت و کار نشده است.
وی ادامه داد: از رفتارها و اقدام ها برمی آید مسئله اصلاح الگوی مصرف به معنی مجموعه ای از محدودیت ها و ممنوعیت ها برداشت شده است. آیا مراد همین است؟
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: این مقوله یک مقوله ذات الاطراف است. معطوف به همه استعدادها و استطاعت های در قبضه بشر است. از استطاعت های معنوی تا مادی را شامل می شود.
حجت الاسلام و المسلمین « رشاد » در مورد اصلاح الگوی مصرف معنوی گفت: انسان دارای فطرت و قوای فطری شگفت و شگرفی است. مدیریت این استعدادها اصلاح الگوی مصرف است. هنگامی که می توان یک نسل پرورد و به فعلیت رساند، اگر نکنیم الگوی مصرف ما درست نبوده است.
وی ادامه داد: من بسیار جست و جو کردم؛ اعمال و افعال نداریم که قابلیت تبدیل شدن به عبادت را نداشته باشند. ما باید هر حرکت و سکونمان یک عبادت باشد. آبی که می خوریم باید عبادت باشد. این گزینش الگوی صحیح مصرف است. سرمایه های معنوی مانند ایمان در اختیار ما است. ایمان اعجاز می کند. ایمان کارهای نشدنی و محال الوقوع را ممکن می سازد. اگر ایمان مردم را مدیریت کنیم، اصلاح الگوی مصرف را انجام داده ایم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در مثال دیگری گفت: ما سرمایه ای داریم به نام امر به معروف و نهی از منکر؛ چقدر از این سرمایه استفاده کرده ایم؟ آیا این همه روایات از نبی مکرم اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) در مورد این که انسان غیر ملتزم به فریضه امر به معروف و نهی از منکر مرده متحرک است، تعارف کرده اند؟ آیا وقتی امام(قدس سره) فرمودند که ما باید وزارت امر به معروف و نهی از منکر باید داشته باشیم، آیا این حرفشان تعارف و شعار بود؟
وی تاکید کرد: متاسفانه عده ایی با رفتارهای افراطی و غیر مسئولانه به نام نهی از منکر این سرمایه عظیم و ارزشمند را هدر می دهند. اصلاح الگوی مصرف این است که این سرمایه را مدیریت و بهره برداری بهینه ایی از آن بکنیم.
حجت الاسلام و المسلمین « رشاد » در پایان صحبت های خود با اشاره به این نکته که از این ظرفیت های معنوی مغفول مانده است و در بحث اصلاح الگوی مصرف ذهن ها به سوی مسائل اقتصادی می رود، گفت: باید مسئله اصلاح الگوی مصرف را یک نظام واره ببینیم. ابعاد و اضلاع ان را ببینیم و برای هر بعد تدبیر کنیم تا بتوانیم سامانه جامع و ملی را پیشنهاد بدهیم.
بعد از سخنان ریاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر « محسن میرزایی » رئیس کمیسیون اصلاح الگوی مصرف شورای عالی انقلاب فرهنگی به ایراد سخنرانی پرداخت. وی در ابتدای صحبت های خود با لزوم اهمیت یک دریافت مشترک از بحث اصلاح الگوی مصرف، گفت: متاسفانه بهره وری سرمایه در کشور ما سیر نزولی داشته است و در دهه گذشته این بهره وری منفی بوده است.
وی ادامه داد: ما توجه بسیار کمی به دانش و تجربه نیروی انسانی می کنیم. اگر مسئولی وارد اتاق کار خود شود و ببیند فقط یک دستمال درون جعبه مانده است، آیا آن را دور می اندازد؟ اما ما به سادگی از کنار تجربه می گذریم. هر مسئولی که انتخاب می شود، همه چیز را از نو شروع می کندو این زمان، سرمایه و تجربه است که دور انداخته می شود.
رئیس کمیسیون اصلاح الگوی مصرف شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: ما بعد از انقلاب اسلامی در حوزه تربیت نیروی انسانی متخصص با یک انفجار مواجه بودیم اما این نیروی انسانی هیچ تاثیری بر تولید نداشته اند. ما نتوانستیم بازده اجتماعی را جمع آوری کنیم. در مورد پژوهش هم بدین گونه است. ما بودجه پژوهشی را چند برابر کرده ایم اما نتیجه خاصی نگرفتیم.
دکتر میرزایی در پایان صحبت های خود با اشاره به فراگیر بودن اسراف و تبذیر در تمامی نهادهای کشور گفت: ما باید جواب این پرسش را بیابیم که چرا در جامعه ما کار ارزش ایجاد نمی کند؟ چرا وقتی همه دولت ها با تمام وجود درصدد حل مشکل بیکاری بودند، این مشکل باز لاینحل باقی مانده است؟ متاسفانه در این فضا کار یک نیاز و راهبرد نیست.
در ادامه جلسه حجت الاسلام و المسلمین سید رضا حسینی به ارائه مقاله خود با عنوان « الگوي مطلوب تخصيص درآمد در چارچوب اسلامي» پرداخت. وی با اشاره به تصميم‌گيري دربارة انتخاب كميت و كيفيت مطلوب تخصيص درآمد به تأمين نيازهاي گوناگون زندگي از مسایل بنيادي اقتصادي گفت: در اقتصاد متعارف، اين مسئله بيشتر در قالب الگوي مصرف و رفتار مصرف‌كننده مورد بررسي قرار مي‌گيرد و در منابع اسلامي در فضاي گسترده‌تري به نام الگوي تخصيص درآمد مطرح شده است.
وی ادامه داد: مناسب‌ترين مفهوم براي تبيين اين مسئله از ديدگاه آيات و روايات، انفاق به معناي عام است كه تمام هزينه‌هاي زندگي اعم از مخارج مصرفي، مخارج مشاركت‌هاي اجتماعي و مخارج سرمايه‌گذاري را شامل شود.
حجت الاسلام و المسلمین « حسینی » در پایان صحبت های خود با اشاره به هدف مقاله ارائه شده خود در این همایش مبنی بر كشف و تبيين خطوط كلي حاكم بر الگوي تخصيص درآمد فردي در چارچوب نگرش اسلامي گفت: با بررسي مباني اعتقادي، هدف، موارد و بايد و نبايدهاي تخصيص درآمد در اسلام، رفتار مطلوب تخصيص درآمدي در چارچوب اسلامي به‌گونه‌اي رقم مي‌خورد كه رفاه، عدالت اجتماعي و معنويت را در كنار يكديگر فراهم مي‌کند.
حجت الاسلام و المسلمین « محمدرضا جباران » با مقاله « ارزش‌های حاکم بر مصرف در اخلاق اسلامی» در این همایش شرکت کرده بود. وی با اشاره به این نکته که رعایت ارزش‌های اخلاقی، یگانه چاره‌ای است که انسان امروز برای درمان مصرف‌گرایی و گریز از پیامدهای آن پیش‌رو دارد، سخنرانی خود را آغاز نمود و گفت: توجه و شناخت و التزام به موازین اخلاقی در حوزه مصرف بدون آگاهی از مبانی و پشتوانه‌های نظری آن صورت نمی‌گیرد.
این استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه صحبت های خود گفت: ابزارانگاری دنیا، باور به نظارت الاهی بر عالم، امانت‌انگاری ثروت، ابزارانگاری مصرف و باور به تأثیر عمل در سرنوشت انسان مبانی و اصولی است حاکم بر حوزه مصرف است.
حجت الاسلام و المسلمین « جباران » در پایان صحبت های خودگفت: التزام به حلال‌خواری، هدر ندادن اموال، کسب انگیزه و نیت صحیح، زهد، قناعت، تدبیر میانه‌روی، توکل، شکر و تواضع در جایگاه ارزش‌های اخلاقی حاکم بر حوزه مصرف طرح و تبیین و ارتباط هر یک با حوزه مصرف را باید بررسی کرد.
سخنران بعدی همایش اصلاح الگوی مصرف، حجت الاسلام و المسلمین سعید فراهانی فرد بود. وی در