به گزارش خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا ـ دکتر « حداد عادل » دخالت در امور اجتماعي را به رغم ميل باطني شيخ عنوان و تصريح کرد: اهتمام او به امور مسلمين سبب هجرت خاندان او به اصفهان شده است؛ با شيخ بهايي که آشنا ميشويم، احساس ميکنيم يک روح لطيف آسماني خود را براي مصلحت اسلام و مسلمين، به امور دنيوي مشغول نموده است و ميتوانيم بگوييم شيخ چراغي پيش روي صفويه در احياي تشيع در ايران برافروخت.
« حداد عادل » از شيخ بهايي بهعنوان يک سرمايهي فرهنگي براي اسلام عصر صفوي و پلي ميان فرهنگ ايراني و عربي نام برد که در پهنهي وسيعي ازجغرافياي جهان اسلام از بعلبک تا هرات، مشهد، قزوين و اصفهان حضور داشته است.
وی سپس به بحث دربارهي کتاب «کشکول» شيخ بهايي پرداخت و گفت: اگرچه کشکول خود يک کتاب کليات است در اين فرصت اندک، سعي خواهم کرد با بيان ناقص خود؛ چهرهي معنوي شيخ بهايي را از خلال کشکول او تشريح کنم.
وي افزود: شيخ بهايي 16 سال و به تعبيري 30 سال از عمر خود را صرف گردآوري و تأليف مطالب کشکول نموده است. در کشکول همه چيز هست و موضوع واحدي ندارد. در تمدن اسلامي کتابهايي تحت عنوان جنگ، سفينه، حميان، خورجين و... کشکول مرسوم بوده که از ميان معروفترين کشکولها، کشکول شيخ بهايي اعلم است. کارکرد اين قبيل کتب براي اهل فضل در فرهنگ اسلامي شبيه مجلات، در اين روزگار بوده است.
ایشان در ادامه اظهار داشت: در کشکول، طيفي رنگين و گسترده از معارف و فرهنگ اسلامي موجود است؛ از قبيل دين و اعتقادات، آيات قرآن، احاديث، خطبههاي زيبا، نهجالبلاغه، صحيفهي سجاديه، حکمت، فلسفه، اخلاق، زهد، تاريخ، شعر و ادب، عرفان، رياضيات، نجوم، علوم طبيعي، حکايات، علوم متفرقه و...
رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی سپس بهعنوان نمونه به برخي مطالب آورده شده در کشکول پرداخت: در کشکول، به نام بعضي شعرا اشاره شده و دهها نمونه از اشعار آنها آورده شده است؛ بيش از همه از مثنوي مولوي، کشکول مشحون از اشعار مولانا است. همينطور باقي شاعران از جمله: نظامي، وحشي بافقي، خاقاني، اميرخسرو، سعدي، حافظ، عبيد، ناصرخسرو و... عجيب است مردي که زبان مادريش عربي بوده آن اندازه به زبان فارسي مسلط بوده که شعري ميگفته قابل قياس با بزرگان ادب فارسي.
وي افزود: در کشکول، در حدود 50 نکته و مسئلهي رياضي آمده است و براي روشن شدن تنوع مسائل مطرح شده در کشکول مثالي ميآورم، در کنار توضيح علم خداوند و مسائل والايي از اين دست؛ دستورالعملي براي پاک کردن انواع لکهها آمده است.
پس از آن، ایشان به نتيجهگيري اظهارات خود پرداخت: يکي اين است که ما بايد قدر اين سرمايهي بزرگ فرهنگي را بدانيم و مثلاً دربارهي همين کشکول کار علمي فراواني انجام دهيم از قبيل دستهبندي صحيح مطالب آن و... ديگر اينکه در پي اين بزرگداشتها بايد بنيادهايي براي مطالعهي مستمر در احوال و آثار اين شخصيتها فراهم آيد.
دکتر « حداد عادل » همچنين دو پيشنهاد به کنگرهي بزرگداشت علامه بهاءالدين محمد عاملي ارائه داد: در اصفهان، بنيادي بهنام شيخ بهايي تأسيس شود که مخصوص مطالعهي آثار و احوال شيخ بهايي باشد و نيز جا دارد همانطور که ما دانشگاهي بهنام خواجه نصيرالدين طوسي داريم، دانشگاهي هم بهنام شيخ بهايي داشته باشيم چرا که شيخ، شخصيتي جامع براي استفادهي تمامي رشتههاست.