شمه ای از حیات علمی :
آیت الله میرزا جواد آقا تهرانی در سال 1283 شمسی در تهران متولد شد و پس از طی دوره ابتدایی برای ادامه تحصیل رهسپار شهر مقدّس قم گردید، پس از طیّ دروس مقدماتی و جهت تکمیل تحصیلات خود به نجف اشرف عزیمت نمود .
از آنجا که این عالم وارسته ، برای پیروی از دستورات والدین خود توجه ویژه ای قائل بود ، به توصیه والده گرامی خود به ایران بازگشت و پس از ازدواج ، به شهر قم عزیمت نمود و به مدت 10 سال از محضر درس آیت الله میرزا مهدی غروی اصفهانی [ در قالب دروس خارج فقه و اصول] استفاده کرد . در این برهه مرحوم میرزا جواد آقا تهرانی از محضر اساتید بزرگی چون حاج شیخ مرتضی طالقانی ، حاج شیخ محمّد تقی آملی ، میرزا مهدی اصفهانی ، حاج شیخ هاشم قزوینی و شهاب الدین مرعشی نجفی بهره مند گردید.
میرزا جواد تهرانی در مقام یک استاد :
میرزا جواد آقا تهرانی در کنار تدریس خارج فقه و اصول به تدریس حکمت و فلسفه نیز اشتغال داشته است و درس منظومه ایشان همراه با نقدهایی بود که از دیدگاه خود در مباحث سایر فیلسوفان داشت .
وی در کنار تدریس معارف اسلامی ، دو دورة کامل تفسیر قرآن کریم را برای علاقمندان به آیات قرآن تدریس نموده و جالب آنکه در این دوره تفسیر ، علاوه بر طلّاب علوم دینی ، دانشگاهیان ، بازاریان و بعضی از علماء حوزه نیز شرکت می جستند .
عالم اخلاقی :
این عالم بزرگوار علی رغم اشتغالات متعدد علمی ، زمانی که از جانب برخی از شاگردان ، دعوت به تدریس دروس اخلاقی می شود ، با کمال میل می پذیرد و به اشاره می فرماید : " مطالبی برای خودم خواهم گفت ، شاید برای آنان هم مفید باشد " و در همین راستا در مدرسه نواب مشهد به تدریس اخلاق اهتمام می نماید .
اندیشه ، تفکر و نگاه علمی :
عدّه ای بر این عقیده اند که میرزا جواد آقا تهرانی تحت تأثیر میرزا مهدی اصفهانی ، از مروجین مکتب تفکیک بوده است [ البته این که مکتب تفکیک چیست و اصول و مبانی آن شامل چه عناوینی است ، در این مقال نمی گنجد و بحث تفصیلی را می طلبد ، اما برای مطالعه بیشتر می توان به کتاب مکتب تفکیک ، اثر استاد محمدرضا حکیمی اشاره کرد ] .
در این میان نگاه ایشان به مبحث خداشناسی ، در جای خود قابل توجه است ، ایشان ضمن توصیف سه مرحله در شناخت خداوند [یعنی معرفت بالفطره ، معرفت بالآیات و معرفت بالذات ] معرفت بالذات را " معرفت حقیقیه" می نامد و معتقد است که این معرفت ، کاملترین و بالاترین معرفت است که خداوند ، هر بنده ای را که لایق ببیند به مقدار مصلحت ، جلوه خویش را به وی می نمایاند .
نگاهی به خدمات سیاسی و اجتماعی این عالم اخلاقی :
وی به مصداق من لم یشکر المخلوق ، لم یشکر الخالق ، در برآوردن حاجات و رفع گرفتاریهای خلق الله ، کوشش فراوان می کرد [ در این باره ، شاگردان و دوستان آن مرحوم ، خاطرات فراوانی را گفته و نوشته اند] تأسیس صندوق قرض الحسنه ، احداث درمانگاه و تأسیس مدرسه علمیّه ، از جلمه خدمات اجتماعی و فرهنگی این عالم وارسته به شمار می رود .
اما در بعد سیاسی ، ایشان از عناصر فعال در عرصه مبارزات پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به شمار می رود ، به عنوان نمونه ، هنگام صدور اطلاعیه علیه رژیم شاه ، نام ایشان در کنار افرادی چون میرزا علی فلسفی ، شیخ ابوالحسن شیرازی ، حسنعلی مروارید و … [ که از جمله علماء بزرگ خراسان بودند] به چشم می خورد ، یا اینکه ساواک ستم شاهی همواره درباره ایشان حساسیّت داشت و برای کنترل درس تفسیر ایشان مأمور مخفی گماشته بود و به این طریق ایشان را کنترل می کرد .
کوتاه سخن اینکه : " میرزا جواد آقا تهرانی در انقلاب اسلامی ایران ، در آغاز شکل گیری تا پیروزی نهایی ، از هیچ کوششی دریغ نکرد . "
وی در اخذ امضاء علماء و بزرگان حوزه علمیه مشهد و ساماندهی اطلاعیه ها بر ضد دستگاه ستم شاهی و حمایت از نهضت امام خمینی (ره) نیز نقش به سزایی داشت ، تا آنجا که بسیاری از متدینین مشهد اظهار می کردند : " ما امام را نمی شناختیم ، آیت الله میرزا جواد تهرانی ما را با آن شخصیّت بزرگ و اهداف او آشنا کرد . "
پس از پیروزی انقلاب هم این عالم ربّانی از حامیان انقلاب بود و در سال 1358 به عنوان نماینده استان خراسان در مجلس خبرگان قانون اساسی برگزیده شد .
نگاهی به برخی از سجایای اخلاقی :
اگر چه نمی توان به سادگی در مورد سجایای اخلاقی و ملکات نفسانی بزرگانی چون آیت الله میرزا جواد آقا تهرانی اظهار نظر کرد امّا به مصداق مالا یُدرک کله لا یترک کلّه ، به دو ویژگی از ویژگی های اخلاقی این عارف روشن ضمیر اشاره می کنیم :
1- لحظه ای از یاد خدا غفلت نمی ورزید و اکثر ایّام متذکر به مرگ و قیامت بود .
2- وی با بندگی خدا و هوشیاری در دنیا و اعمال صالح و اشتغالات معنوی آن چنان آخرت خود را آباد کرده بود که خود مشتاق رسیدن به آن بود .
این عالم ربّانی و عارف روشن ضمیر در سحرگاه سه شنبه دوّم آبان ماه 1368 بدرود حیات گفت .
منابع : مکتب تفکیک – استاد محمد رضا حکیمی – انتشارات دلیل ما
میرزا جواد آقا تهرانی – ایمان عبداللهیان – انتشارات مؤسسه معارف امام رضا علیه السلام
سرویس خبرنگاران / معصومه علیمردانی
.........................
پایان پیام/ 118