به گزارش خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا ـ « حسن رحيم‌پور ازغدي » كه در جمع دانشجويان شركت‌كننده در طرح ضيافت انديشه دانشگاه علم و صنعت سخن مي‌گفت با اشاره به اين كه توحيد در تفكر ديني انبيا با آنچه كه در دينداري‌هاي رسمي و معهود تاريخ بشر گفته مي‌شود متفاوت است، اظهار داشت: در دينداري منهاي انبيا خدا در متن زندگي انسان نيست و تمدن، نظام سياسي، اجتماعي، اقتصادي و مناسبات زندگي بدون توجه به توحيد شكل مي‌گيرد و خدا به يك مفهوم انتزاعي و در حاشيه تبديل مي‌شود.
اين سخنران با بيان اين كه شرك در طول تاريخ مسأله اصلي جوامع مختلف بوده است، افزود: در دينداري معطوف به انبياء خدا مبدأ و غايت هستي، عالم و انسان است. انبياء از ما مي‌خواستند خدامحورانه به همه چيز نگاه كنيم، به طوري كه اصل خدا باشد و همه در ظل آن معنا شوند، اما در دينداري رايج در تاريخ عكس اين ديدگاه شكل مي‌گيرد و خدا، قيامت و ماوراءالطبيعيه به حاشيه مي‌رود.
وي تفكر "انالله و انااليه راجعون" را ديدگاهي قرآني در تبيين مفهوم حقيقي توحيد دانست و گفت: قرآن به ما مي‌گويد فلسفه زندگي و هدف آفرينش انسان و جهان، حركت به سمت خدا است و جز اين ما براي امر ديگري به اين عالم نيامده‌ايم.
اين متفكر و پژوهشگر حوزه دين افزود: البته تقرب به خدا، تقرب مكاني نيست، بلكه گشودن دروازه‌هاي معرفت و تخلق به اخلاق خداوندي يا خداگونه شدن است.
« رحيم‌پور ازغدي » در ادامه سخنان خود رمز سرگشتگي انسان در زندگي را درك نادرست دينداري و به حاشيه كشاندن خدا دانست و گفت: ما با اين دريافت غلط در دوراهي‌ها و سه‌راهي‌ها گيج مي‌شويم و بعد هم به نتيجه مي‌رسيم كه نمي‌توان در آن واحد هم ديندار بود و هم وارد مناسبات سياسي و اجتماعي شد، هم ديني بود و هم زندگي كرد، چرا كه ما دين را در عرض اين مفاهيم قرار مي‌دهيم.
« ازغدي » با تأكيد براين كه در نگاه سكولار به دين، نبوت منشأ الهي ندارد و پديده‌اي بشري است، افزود: در مباحث روانشناسي و جامعه‌شناسي دين در غرب اگر از دينداري سخن به ميان مي‌آيد درباره فوايد آن است، يعني اصل بر كامجويي از دنيا و دين وسيله لذت بردن و خدمت به انسان است.
وي گفت: فلسفه الهي دين مبتني بر تئوريزه و توجيه‌كردن لذت نيست و جامعه ديني و فرد ديندار كسي است كه به دنيا اصالت نمي‌دهد، البته اين نگاه با پشت‌كردن به دنيا و رهبانيت درپيش گرفتن متفاوت است.
اين سخنران هدف خلقت انسان از نگاه قرآن را عبوديت دانست و گفت: وقتي خواسته‌هاي انسان اصل قرار مي‌گيرد برخورد گزينشي با دين رخ مي‌دهد و اين سوال پيش مي‌آيد كه انتظار ما از دين چيست؟ درحالي كه ما بايد به دنبال ضرورت بعثت انبيا باشيم، از سوي ديگر انبيا مي‌گويند بدون شناخت خدا به سعادت و تكامل نمي‌رسيد اما آيا خداوند قابل شناخت است؟
وي با بيان اين كه در تاريخ تفكر فلسفي نگاه‌ها به امكان شناخت خداوند افراطي و تفريطي بوده است، گفت: نگاه اسلامي و قرآني اين ديدگاه‌ها را تأييد نمي‌كند، نه معتقد است دست معرفت بشري به كل از شناخت خدا كوتاه است و نه قائل به اين است كه عقل بشر مي‌تواند به دركي جامع در اين‌باره برسد.
« رحيم‌پور ازغدي » افزود: در تفكر قرون وسطايي كليسا و پس از آن در دوران مدرن و پست مدرن غرب اين باور وجود دارد كه ايمان از معرفت جدا است، فهم خدا به هيچ وجه ممكن نيست، كما اين كه ادعاي اصلي كانت اين است كه عقل در مفاهيم وراي حس معطل است، پست مدرن‌ها هم به اين سمت رفته‌اند كه اصلاً الهيات معنا ندارد.
وي با تأكيد براين كه ريشه‌هاي تفكر تثليث در مسيحيت را بايد در يونان و هند و ايران پيش از مسيح دانست، گفت: الهيات نقلي در غرب از قرن 16 و 17 به تدريج رو به افول مي‌گذارد و الهيات معقول در دوره دكارت مطرح مي‌شود اما پس از مدتي به بن‌بست مي‌خورد و گرايش‌هاي حسي و پوزيتيويستي شكل مي‌گيرد.
سخنران طرح ضيافت انديشه دانشگاه علم و صنعت افزود: اگر عقل و نقل در كنار خداباوري و نزديك‌شدن به خدا وجود داشته باشد آن را از انحراف نجات مي‌دهد اما در غياب اين دو صرفاً احساسات ميدان‌داري مي‌كنند و الهيات احساسي جولان مي‌دهد، همان كه امروز از آن به عنوان تجربه دروني از خدا ياد مي‌شود، درحالي كه بايد پرسيد معيار اين تجربه دروني چيست؟
وي گفت: الهيات اسلامي مبتني بر وحي، عقل و شهود است خداشناسي اسلامي قائل به امكان شناخت خدا است البته محدوده‌اي براي آن تعيين مي‌كند، به اين معنا كه نه تنها ذات خدا كه حتي ذات خود و اشيا نيز برانسان معلوم نيست لذا گفته‌اند در ذات خدا تفكر نكنيد كه بي‌حاصل است.
اين صاحبنظر با اشاره به اين كه قرائت‌هاي مختلف از دين زماني شكل مي‌گيرد كه عقل و نقل حجت نباشد و ايمان و معنويت به يك امر شخصي و ذوقي تقليل يابد، گفت: اين درست است كه عقل ما به همه چيز اشراف ندارد و اكتفاي صرف به عقل، انسان را به بن‌بست مي‌كشاند اما از اين گزاره نمي‌توان نتيجه گرفت كه پس بايد عقل را تعطيل كرد.
وي افزود: انسان نبايد ظرفيت‌هايش را در شناخت خدا سركوب كند، چرا كه آدمي مي‌تواند خليفه خدا در روي زمين باشد، همچنان كه علي(ع) مي‌فرمايد ارزش و بهاي تك‌تك شما بالاتر از كل دنيا است،پس خود را ارزان نفروشيد.
سخنران اين مراسم با تأكيد براين كه قرآن شناسنامه خدا در حد وسع بشر است، گفت: در قرآن چند هزار آيه نازل شده كه شناخت صفات خدا را براي ما ميسر مي‌كند، گرچه پيامبر اكرم(ص) كه هيچ‌كس به اندازه ايشان خدا را نشناخته است مي‌فرمايد "ما عرفتك حق معرفتك" (خدايا آن‌گونه كه بايد تو را مي‌شناختم، نشناختمت).
« رحيم‌پور ازغدي » در بخش ديگري از سخنان خود قياس ارتباط ذات و صفات در انسان با خدا را متفاوت ارزيابي كرد و گفت: ذات و صفات انسان محدود است، چرا كه اگر يك صفت انسان نامحدود بود جايي براي صفات ديگر او نمي‌ماند، اما صفات خداوند نامحدود است، به اين معنا كه خداوند درآن واحد عليم و رحيم و لطيف و قهار و جبار است.
وي با اشاره به دشواري‌هاي موجود در برداشت‌هاي ذهني از خداوند گفت: هركس خداوند را وصف مي‌كند به يك معنا او را در قالب همان تعريف محدود مي‌كند، به خاطر همين است كه گفته‌اند سبحان‌الله بگوييد، چرا كه خدا از توهمات و توصيفات ما منزه است.
« رحيم‌پور ازغدي » با طرح اين سوال كه مگر مي‌توان قائل به وجود جمال، كمال و علم در خلقت بود و اين صفات را به خدا نسبت نداد، افزود: هر صفت خيري كه در عالم وجود دارد به لحاظ فلسفي قابل اثبات است كه متكي به ذات نيست بلكه وابسته به خدا است پس عقلاً محال است حياتي وجود داشته باشد و خدا حي نباشد.
سرویس خبرنگاران / نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه
..........................