به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ آخرين جلسه همايش «كرسی آزادانديشی» با عنوان «علوم انسانی اسلامی» دیروز ـ چهارشنبه يكم دی‌ماه ـ از ساعت 13:15 با حضور حجت الاسلام والمسلمین"مهدی هادوی‌تهرانی" در محل دانشگاه تهران برگزار شد و وی به بررسی موضوع اجتهاد پويا و تحول در علوم انسانی پرداخت.
حجت الاسلام والمسلمین هادوی‌تهرانی در ابتدای اين نشست با اشاره به پيشينه طرح اين مباحث اظهار كرد: سخن از اجتهاد پويا يا پويايی اجتهاد مطلبی است كه در نيمه قرن اخير مكرر در زبان كسانی كه جزو پيشگامان انديشه اسلامی بوده‌اند، مطرح شده است. برای پاسخ به پرسش‌های امروزی بايد به امر اجتهاد كه ريشه‌ای عميق در تاريخ اسلام دارد توجه شود.
عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بيت(ع) افزود: اسلام پس از نبوت در قالب امامت و سپس اجتهاد به حيات خود ادامه داده است؛ زيرا اسلام دين خاتميت بوده است و ادامه اين دين با امامت مطرح شده و سپس خود را در جامه اجتهاد نشان داده است.
وی با بيان اين‌كه اجتهاد يك شيوه خاص برای رسيدن به نتايجی خاص است، عنوان كرد: اجتهاد در دوره و زمان خاص صرفا به احكام دينی مربوط می‌شد و آن‌را به تحصيل ظن به احكام شرعی تفسير می‌كردند؛ منظور از تحصيل ظن يعنی اين‌كه اصوليون ما معتقد بودند اجتهاد به علم را پيدا نمی‌كنند و بايد به ظن اكتفا كرد. اما با توجه به مسأله پويايی اجتهاد بايد اين تعريف را تغيير داد.
وی اضافه كرد: در خصوص اجتهاد پويا با دو نكته روبرو هستيم؛ اولی حوزه اجتهاد و دومی روش‌های اجتهاد است؛ به همين خاطر است كه نيازمند نظريه‌پردازی جهت توسعه دامنه اجتهاد هستيم و مسأله علوم انسانی و اسلامی‌سازی ما را به توسعه اجتهاد ترغيب می‌كند و در ذيل اين مباحث علوم انسانی اسلامی مطرح می‌شود.
رئيس مؤسسه رواق حكمت با طرح اين پرسش كه آيا اسلام در خصوص علوم انسانی نظريه‌پردازی كرده است، گفت: آنچه پيداست اين است كه اسلام در حوزه انديشه اسلامی نظريه‌پردازی‌هايی را انجام داده است، اما در خصوص روش‌ها و نحوه رسيدن به علوم اسلامی انسانی كاری صورت نگرفته است.
حجت الاسلام والمسلمین هادوی تهرانی با بيان اين‌كه در حدود بيست سال پيش نظريه‌ای تحت عنوان انديشه مدون در اسلام مطرح شد، اظهار كرد: طرح اين نظريه به اين مقصود بود كه اسلام در حوزه علوم انسانی چه مطالبی را با چه روشهایی می‌تواند عرضه كند. به طور كلی اين نظريه به دنبال يك نظام و يا دستگاه نظام‌مند نسبت به مفاهيم اسلام است.
وی با تأكيد بر اين‌كه در نظريه انديشه مدون در اسلام يك سری مقدمات كلامی مطرح است، بيان كرد: از اين مقدمات می‌توان چنين برداشت كرد كه اسلام به عنوان دين خاتم، پيام خداوند را درباره تمامی مسائلی كه انسان نيازمند به آن بوده است، می‌آورد. از طرف ديگر حقايق اسلامی وابسته به زمان و مكان خاصی نبوده اما در يك زمان و مكان خاصی بروز و ظهور پيدا كرده و در يك ظرف خاصی ارائه شده‌اند.
حجت الاسلام والمسلمین هادوی تهرانی اضافه كرد: امروزه انديشمندان اسلامی با بررسی متون اسلامی بايد به اين ظرف مكان و زمان توجه داشته باشند. بنابراين ما بايد نگرش و نگاه جزءگرايانه را به نگاه سيستمی و كل‌گرا تغيير بدهيم؛ زيرا بسياری از احكام ما تابع زمان، مكان و شرايط خاص بودند.
وی در توضيح بيشتر نظريه انديشه مدون بيان كرد: ما بايد درباره عناصری كه در دين اسلام با آن‌ها مواجه هستيم، ارتباط منطقی برقرار كنيم؛ به عنوان مثال اقتصاد و مديريت يك مبانی فلسفی دارند كه در دل آن‌ها يك گزاره‌های «هست» داريم و يك نوع گزاره‌های «بايدی». گزاره‌های «هست» ناظر به واقعيت و گزاره‌های «بايدی» ناظر به ارزش هستند.
رئيس مؤسسه رواق حكمت تصريح كرد: در كنار اين دو اصل فلسفی دو قاعده «اصول مسلم» و «اهداف» مطرح هستند كه از طريق آن ما بايد به مكتب و نظام برسيم. از طريق مكتب و نظام به حقوق ثابت می‌رسيم كه همان احكامی هستند كه از اجتهاد منبعث می‌شوند.
عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بيت(ع) در پايان اظهار كرد: اين عناصر به تناسب موقعيت، رنگ خاص خودشان را می‌گيرند كه براساس اين عناصر موقعيتی و نظام به يك سازوكار دست می‌يابيم كه از دل آن به حقوق متغير می‌رسيم. در اين حالت هم خود فقاهت توسعه می‌يابد و هم بين كار فقهاتی، فلسفی و كلام ارتباط برقرار می‌شود. از ارتباط ميان كلام، فقه، فلسفه و علوم انسانی به علوم اسلامی انسانی دست پيدا خواهيم كرد.
.....................
انتهای پیام/161