نهم ربیع چه روزی است؟

قم ـ خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا : آیت‌الله سیدحسن مصطفوی، استاد اخلاق و قرآن در مصاحبه بانشریه خیمه، در رابطه با «عمركشان» می گوید: مراسمی كه با عنوان «عمركشون» معروف شده است جشن گرفتن برای كشته شدن عمر سعد كه قاتل اباعبدالله الحسین(ع) است، بوده و به غلط عوام نام عمر سعد را با خلیفه دوم اشتباه گرفته‌اند و شاید هم خرافه‌گرایی برخی از نادانان و سوء استفاده دشمنان در این اتفاق بی‌تاثیر نبوده باشد.

مصطفوی: نهم ربیع الاول سال ۲۶۰ هجری قمری اولین روز امامت حضرت ولی‌عصر(عج) است، یعنی حضرت امام حسن عسكری(ع) در هشتم ربیع الاول به شهادت رسیدند و امام زمان(عج) در روز نهم امامتشان شروع شد. ایشان در آن موقع پنج‌ساله بودند، البته در میان شیعیان این موضوع چندان غیر طبیعی نیست، زیرا كه قبل از امام زمان(عج) حضرات معصومین دیگری چون امام جواد(ع) در سن هشت سالگی و امام هادی(ع) در سن شش سالگی به امامت رسیدند.

در حدیثی از امام رضا(ع) به استناد از قرآن كریم، نبوت حضرت یحیی(ع) در ۹ سالگی و نبوت حضرت عیسی(ع) در نوزادی مورد توجه قرار گرفته است كه این موضوع خود از اراده خداوند برای آزمودن مردم خبر می‌دهد.

از سوی دیگر چون علم لازم برای امامت و نبوت لدنی بوده و توسط خداوند عطا می‌شود، ممكن است این اراده الهی در هر سنی كه خودش صلاح بداند اتفاق بیفتد و البته وجود این نمونه‌ها در میان پیامبران و امامان شاید راهی است تا ذهن شیعیان آماده برای پذیرش امامت حضرت بقیه الله در سن پنج سالگی شود.

در هر صورت این خود از معجزات الهی برای حضرت امام زمان(عج) است و ما شیعیان آن روز را روز بزرگی می‌شماریم و جشن می‌گیریم، زیرا حضرت مهدی امام حی و حاضر هستند و از این جهت نسبت به سایر ائمه تقدم دارند.

البته شیعیان برای ولادت همه امامان شادی می‌كنند، اما برای امام زمان(عج) از آن جهت كه حاضر و ناظر هستند اولویت بیشتری وجود دارد.

از این جهت تعظیم و بزرگداشت این روز نیز می‌تواند به عنوان یك وظیفه دینی مورد توجه قرار گیرد و در این روز بیشتر برای سلامت وجود آن حضرت دعا شود و صدقه داده شود و… زیرا كه این كارها خود اعلام بیعت با آن امام بزرگوار است كه چون غایب هستند با یادآوری و شادی در این روز، اعلام بیعت و دوستی با حضرتش قلمداد می‌گردد.

* پس موضوع جشن‌هایی كه با نام عیدالزهرا(س) برگزار می‌شود، چیست؟

مصطفوی: از دو جهت شیعیان در این روز به شادی می‌پردازند و عیدالزهرا(س) می‌نامند؛ اول این روز، روزی است كه مهدی آل محمد(عج) به امامت می‌رسد و او كسی است كه وعده تجلی حكومت عدل الهی بر روی زمین را داده است و انتقام مظلومان را می‌گیرد و چه كسانی مظلوم‌تر از اهل بیت(ع) كه از همه نظر مورد ظلم و ستم قرار گرفتند و حقشان سلب شد.

حضرت مهدی(عج) دل حضرت زهرا(س) را با تحقق وعده الهی شاد خواهد كرد؛ از نظر دیگر این روز، روز كشته شدن عمر سعد است، كسی كه حادثه عاشورا را با آن شرحی كه همه می‌دانید برای امام حسین(ع) و اهل بیتش رقم زد، كسی كه خون‌های پاك زیادی را در صحرای كربلا به زمین ریخت، كسی كه زینب كبری(س) و دیگر زنان خاندان رسول(ص) را به اسارت برد و هزاران ظلم دیگری كه در حق شیعیان روا داشت.

دوم اینکه روز نهم ربیع الاول روز كشته شدن «عمر بن سعد» ملعون به دست مختار ثقفی است، در این روز مختار دستور داد سر او را از بدن جدا كردند؛ لذا از این جهت هم روز نهم ربیع الاول روز شادی برای اهل بیت(ع) و حضرت زهرا(س) است.

بنده معتقدم این مراسمی كه با عنوان «عمركشون» معروف شده است جشن گرفتن برای كشته شدن عمر سعد كه قاتل اباعبدالله الحسین(ع) است، بوده و به غلط عوام نام عمر سعد را با خلیفه دوم اشتباه گرفته‌اند و شاید هم خرافه‌گرایی برخی از نادانان و سوء استفاده دشمنان در این اتفاق بی‌تاثیر نبوده باشد.

* اما بر مبنای همین تفكر جشن‌های بسیاری برگزار می‌شود و بعضاً افراط و تفریط‌هایی دیده‌ می‌شود كه نه شرع آن را تایید می‌كند، نه عرف؟

مصطفوی: به صورت كلی چه در جشن و شادی، چه در غم و اندوه و در همه كارهایمان ما نباید پایمان را از حریم دین فراتر بگذاریم. برخی به غلط می‌گویند كه روز نهم ربیع‌ الاول روز رفع القلم است، یعنی هر كاری بكنیم گناهی بر ما نیست؟!

مگر چنین چیزی ممكن است؟ زیرا نظارت خداوند در هیچ حالتی از انسان برداشته نمی‌شود، مگر می‌شود خداوند این روز را رفع القلم كرده باشد و مجوز هركاری را داده باشد.

از طرف دیگر این مطلب مخالفت و تعارض آشكار با نص قرآن دارد، در سوره ق آیه ۱۸ خداوند می‌فرماید كه هیچ حرف و سخنی تلفظ نمی‌شود مگر اینكه در آن لحظه فرشته‌ای آن را ثبت و ضبط می‌كند.

خداوند فرموده حتی تمام حرف‌های ما را ثبت و ضبط می‌كند و هیچ استثنایی هم برایش بیان نكرده آنوقت عده‌ای می‌گویند هر گناهی مرتكب شویم بلا اشكال است؟ و به یك روایت مجعول و نادرست هم استناد می‌كنند و وقتی با قرآن مقایسه می‌شود، درست در مقابل است، پس باید بر دیوار كوبیده شود و نمی‌توانیم آن را بپذیریم.

همچنین در سوره عنكبوت آیه ۲۹ در بیان داستان قوم لوط می‌فرماید كه آنها سه گناه بزرگ داشتند؛ اول اهل لواط بودند، دوم راهزنی می‌كردند و سوم اینكه در مجالسشان (حتی به شوخی) سخن زشت و ناروا بر زبان می‌راندند، وقتی خداوند افعال و حرف‌های زشت ایشان در میهمانی‌هایشان را هم‌ردیف دو گناه بزرگ دیگرشان می‌شمارد، تكلیف روشن است.

به نظر بنده آنچه در برخی مجالس شادی در این روز دیده می‌شود چیزی جز سوء استفاده از نام اهل بیت(ع) نیست، زیرا كه به نام عیدالزهرا(س) كلمات و سخنان سخیف و زشت بر زبان می‌رانند و افعال ناپسند و منكر مرتكب می‌شوند كه قطعاً مورد رضای خداوند نیست.

شیعیان اهل بیت(ع) حتی در روز شادی هم باید طوری شادی كنند كه منكر واقع نشود، غیبت پشت سر افراد، دادن نسبت ناروا به قومیت‌ها، الفاظ و افعال زشت و زننده، همه و همه مورد تأیید اسلام نیست و موجب تقرب به خداوند و اهل بیت(ع) هم نمی‌شود.

بنده بررسی كرده‌ام و دیده‌ام كه در برخی موارد برخی افعال مثل دروغ مصلحت‌آمیز برای نجات جان فردی یا صلح و آشتی بین دو نفر و امثال آن مجاز دانسته شده، اما هیچ جا فحش دادن و سخنان بد استثنا نشده است؛ حتی قرآن می‌فرماید معبودهای كفار را فحش ندهید تا آنها هم روی عداوت به خدا ناسزا نگویند.

ما هم نباید به برخی از عقاید دیگران ناسزا بگوییم و با این كار اختلاف ایجاد كنیم تا آنها هم از روی لجاجت به مقدسات شیعه اهانت نكنند.

امیرالمؤمنین(ع) در جنگ صفین دیدند كه عده‌ای لشكر معاویه كه دشمن حضرت بودند را فحش می‌دادند، امیرالمومنین(ع) فرمود: «حق ندارید فحش بدهید، تنها می‌توانیم با آنها بجنگیم.»

از این رو ما نیز حق نداریم از الفاظ زشت و ناسزا در مجالس و جشن‌ها استفاده كنیم. باید مواظب باشیم هم در روز نهم ربیع الاول و هم در همه روزهای دیگر از مسیر دین خارج نشویم.

* با این اوصاف ریشه ترویج این خرافات چه بوده است؟

مصطفوی: از قدیم دشمنان اسلام به فكر ایجاد تفرقه میان شیعه و سنی بوده‌اند حتی بنده فكر می‌كنم كه این روز را همین دشمنان به نام خلیفه دوم منصرف كرده‌اند در صورتی كه شواهد مستند تاریخی هیچكدام وفات عمربن خطاب را نهم ربیع ذكر نكرده‌اند، بلكه كشته شدن عمرسعد در این روز بوده است، با این وجود این مسئله را دشمنان معروف كرده‌اند تا بین شیعیان و اهل سنت اختلاف بیندازند.

الان هم گروهی كه این مجالس را با این اوصاف برپا می‌كنند و لعن عمومی می‌گیرند، مخصوصاً در این دنیای ارتباطات كه هیچ چیز مخفی نمی‌ماند، یا جاهلاً یا عامداً به دشمنان اسلام كمك كرده‌اند.

از طرف دیگر در زمانه‌ای كه دشمن مشترك شیعه و سنی وجود دارد كه می‌خواهد اصل اسلام را از بین ببرد، اتحاد بیش از پیش این دو مهم‌تر از همیشه است.

* توصیه شما برای شیوه شادی و سرور در این روز چگونه است؟

مصطفوی: ابراز شادی منحصر به آن كارهای سخیف و گفتارهای ناشایست نیست، بلكه خیلی كارهای خوب دیگری می‌شود انجام داد و درعین حال شاد بود، الان هم بسیاری از مجالس و جشن‌های خوب توسط متدینین برگزار می‌شود كه هم مداحی اهل بیت(ع) است و هم به مستمعین معرفت بیشتر نسبت به دین هدیه می‌كند

یا مثلاً می‌شود در این روز اطعام كنیم، اطعام سنت خیلی خوبی است كه نمی‌دانم چرا منحصر به محرم شده است در حالی كه یكی از اعمال اعیاد مانند عید غدیر و… اطعام مسلمین و سفره‌داری است، روایت داریم كسی كه در روز عید غدیر اطعام كند، همانند آن است كه تمام پیامبران خدا را میهمان كرده است.

این روز را می‌توان با صله رحم، اصلاح ذات بین، اطعام مردم و برگزاری جشن‌هایی در شأن اهل بیت(ع) جشن گرفت و شادی خود را ابراز نمود كه این ابراز شادی در روز نهم ربیع الاول كه آغاز ولایت حضرت مهدی(عج) است به مثابه بیعت با آن امام بزرگوار است.

.......................

پایان پیام / 101