به گزارش خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا ـ "آیتالله العظمی جعفر سبحانی" امروز ـ 25 فروردین ماه ـ در همایش امام محمد باقر(ع) در سالن اجتماعات دانشگاه باقرالعلوم(ع) با اشاره به دریای بیکران علوم امام پنجم (ع) بیان داشتند: جنبه‌های علمی و اخلاقی ایشان آنقدر زیاد است که نمی‌توان در عین واحد به چند موضوع پرداخت.
ایشان در ادامه به تشریح محیطی که امام باقر(ع) در آن زندگی می‌کرد اشاره کردند و اظهار داشتند: امام در محیطی زندگی می‌کرد که از جنبه‌های مختلف تکالیفی از جانب خداوند بر عهده بود و یکی از این مسائل پیدایش نحله‌های کلامی در آن عصر بود.
وجود نحله‌های کلامی
آیتالله سبحانی با اشاره به اینکه یکی از آن نحله‌های کلامی، مسأله "خوارج" بود، ابراز داشتند: این افراد می‌گفتند اگر کسی مرتکب کبیره شود کافر است و غیر از خود، همه را کافر و تنها خود را مؤمن می‌دانستند و یک سری از مقدس نمایان را نیز با خود همراه و جامعه را منحرف کرده بودند.
ایشان تصریح کردند: امام در مقابل آنها وظیفه داشت و اما گروه دیگر گروه "مرجئه" بودند که می‌گفتند ارزش برای ایمان است و عمل چندان ارزشی ندارد و این دسته نیز برای اسلام بسیار خطرناک و مولد فساد در جامعه بودند.
مرجع تقلید شیعیان در ادامه گفتند: گروه و نحله بعدی که در آن زمان پیدا شد گروه "معتزله" بود و این نحله‌ها مانند عصر کنونی ما که عرفان‌های نوظهور پدید آمده‌اند بسیار وجود داشت و امام باید در برابر این نحله‌های کلامی مقابله می‌کرد و مشغول به فعالیت می‌شد.
پیدایش نحله‌های فقهی
ایشان اضافه کردند: همچنین در مقابل این نحله‌های کلامی، نحله‌های فقهی هم به وجود آمده بودند که در آنها فقیهانی بودند که نه پایه کلامی دارند و نه سنتی و با قواعد و ضوابط خود ساخته فتاوایی را صادر می‌کردند و نه پیرو کتاب و بودند و نه سنت و امام باقر (ع) ناچار بودند بر این‌ها هم نظارت داشته باشند چون جامعه را منحرف می‌کردند.
آیتالله سبحانی گروه‌های غلو را از دیگر رویدادهای فرهنگی تلخ در زمان امام باقر(ع) نام بردند و افزودند: این افراد دوستان نادانی بودند که با پخش مسائل غلو در عین حالی که ائمه را بالا می‌بردند برای آنها دشمن هم می‌تراشیدند.
اثرات منفی ممنوعیت کتابت حدیث
ایشان در ادامه ممنوعیت کتابت حدیث در زمان امام محمد باقر (ع) را از همه دردناک‌تر برشمردند و گفتند: این ممنوعیت اولین بار بعد از رحلت پیامبر اسلام (ص) آغاز شد و خلفا با داشتن انگیزه‌هایی این ممنوعیت را به وجود آورده بودند و البته وجود و پیدایش نحله‌های کلامی و فقهی و مسائل غلو نیز از همین بی‌اطلاعی ناشی می‌شد چرا که آنها منبع موثقی در دست نداشتند و قرآن و حدیث در اختیار آنها نبود.
استاد برجسته حوزه علمیه قم خاطر نشان کردند: در مقابله با این رویدادهای فرهنگی تلخ امام محمد باقر(ع) برای نشر اسلام و کار فرهنگی باید دانشگاهی را در مدینه تأسیس می‌کرد تا با این نحله‌ها مبارزه کند و نگذارد تعالیم اسلام مسدود شود.
امام باقر (ع) ۴۳۲ شاگرد شیعه تربیت کردند
ایشان ادامه دادند: امام باید می‌نشست و احادیث پیامبر(ص) را از نو می‌گفت تا همه از نو بنویسند و ایشان خواست تا از طریق بیان احادیث همه مشکلات را حل نماید که بسیار هم موفق بود و در این دوران توانست ۴۳۲ شاگرد را با درجات مختلف تربیت کند که البته این تعداد شاگردان شیعه بودند و اگر شاگردان سنی هم محاسبه می‌شد این تعداد افزایش می‌یافت.
آیتالله سبحانی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشتند: همه، چه شیعه و سنی از علوم امام محمد باقر (ع) بهره می‌بردند و اگر امروز ما می‌بینیم که در مورد مسائل حج بین شیعه و سنی اختلاف کمی هست به خاطر حضور امام باقر و امام صادق (ع) در مکه بود چرا که آنان در این مناسک حضور پیدا می‌کردند و با سئوالات متعدد شیعه و سنی پاسخ می‌دادند.
ایشان اضافه کردند: از دیگر خدمات امام، تربیت فقیهان، مفسران و متکلمان بود و امام در زمینه‌های مختلف کلام، حدیث، مسائل فقهی و... شاگردانی را تربیت می‌کرد و در حدود سی هزار حدیث توسط یکی از شاگردان امام محمدباقر و صادق (ع) جمع آوری شده است.
فعالیت‌های سیاسی امام باقر (ع)
مرجع تقلید شیعیان همچنین در مورد فعالیت‌های سیاسی امام محمد باقر(ع) بیان داشتند: وی در مواردی هم برای عزل بی‌امیه در نامه‌ها و سخنان خود کار سیاسی انجام می‌دادند و یک بار در پی اعتزاض به حکومت، وی را به دمشق احضار کردند و سه روز طول کشید تا نوبت را برای ملاقات به امام دادند و حتی وی را چند روز در زندان محبوس کردند و چون دیدند اوضاع ناآرام است وی را با احترام به مدینه برگرداندند.
ایشان با اشاره به اینکه امام در طول زندگی خود توانستند در جبهه‌های مختلف کار کنند، خاطرنشان کردند: ما امروز اثرات آنها را می‌بینیم و اگر مسئله ممنوعیت کتاب و حدیث هم در گذشته وجود داشت ما این مشکلات حال حاضر را نیز نداشتیم.
آیت الله سبحانی اضافه کردند: در آن دوران در مقابل فرقه‌ها و نحله‌های چهارگانه مسئله اهل کتاب هم مطرح بود، کسانی که در لباس اسلام اما در باطن یهودی یا نصرانی بودند و اگر امروز کتاب‌های تاریخ و برخی احادیث اهل سنت مملو از مسائل بی‌پایه است و حتی در برخی کتاب‌های ما، به دلیل همین موضوع است.
دو هدف اهل کتاب در زمان امام محمدباقر(ع)
ایشان در خصوص هدف این گروه گفتند: آنان دو هدف را دنبال می‌کردند؛ یکی اینکه تمام آنچه در کتب آنها است را به نحوی وارد کشورهای اسلامی کنند و همچنین به دستگاه بنی امیه کمک کنند و مرکز اسلام را از مکه و مدینه به شهرهای دیگر منتقل نمایند.
...................
پایان پیام/161