به گزارش خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا ـ همایش علمی "بررسی تحولات اخیر خاورمیانه و بیداری اسلامی" صبح امروز ـ 31 فروردین ماه ـ به همت پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی، با همکاری انجمن مطالعات سیاسی و خبرگزاری ابنا در محل سالن همایشهای دفتر تبلیغات اسلامی قم برگزار شد.
در بخش نخست این همایش با عنوان " شناسایی بازیگران خیزشهای اخیر خاورمیانه"، "دکتر سجادپور" به تجزیه و تحلیل تحولات اخیر خاورمیانه و بازیگران مؤثر در این تحولات پرداخت.
استاد روابط بینالملل دانشکده روابط بینالملل وزارت خارجه در ابتدای سخنان خود تحولاتی که از 26 دی ماه سال گذشته آغاز شده را نقطه عطفی در تاریخ معاصر بینالملل عنوان کرد و گفت: وسعت، عمق، شدت و فشردگی این تحولات به قدری بوده است که همه تحلیلگران را مبهوت کرده است.
دکتر سجادپور ادامه داد: در تحلیل این تحولات ما با دو پدیده روبه رو هستیم؛ از یک سو با تجزیه وتحلیل این حوادث مواجه هستیم و از سوی دیگر با عمل و موضع گیری در قبال این تحولات.
این استاد دانشگاه با اشاره به ارائه تحلیلهای گوناگون از این تحولات خاطر نشان کرد: عدهای معتقدند تحولات مذکور از سوی آمریکا مهندسی شده است؛ برخی آن را بیارتباط با غرب، حاصل بحران نخبگان عرب میدانند، بعضی از تحلیلگران از بعد روانشناسی اجتماعی و سیاسی به این حوادث مینگرند و برخی دیگر هم از زاویه اندیشههای سیاسی به این رخدادها توجه میکنند.
دکتر سجادپور در تحلیل این تحولات، شناسائی بازیگران خیزشهای اخیرخاورمیانه را دربردارنده بسیاری از عناصر مؤثر در تحلیل دانست و افزود: چهار دسته بازیگر را میتوان شناسائی کرد؛ بازیگران فردمحور، گروهها، دولتها و نهادهای بینالمللی.
این تحلیلگر برجسته روابط بین الملل افراد عادی را مهمترین بازیگر این تحولات دانست و افزود: این مسأله پدیده مهمی در روابط بینالملل محسوب میشود و ما امروز با مفهوم "قدرتمند شدن فرد" مواجه هستیم که پیش از این "جیمز روزنا" مطرح کرده بود.
وی ضمن اشاره به "بوعزیزی" ـ فردی که در تونس در اعتراض به شرایط اقتصادی اقدام به خودسوزی کرد ـ افزود: تحولات اخیر نشان داد که بیقدرتها در حال قدرتمند شدن هستند؛ در حالی که فرد پیش از این بازیگر نبود و این دولتها بودند که در عرصه روابط بینالملل به عنوان بازیگر مطرح میشدند.
این استاد دانشگاه، گروهها را از دیگر بازیگران مطرح در این حوادث قلمداد کرد و گفت:سه گروه را باید از یکدیگر تفکیک کرد؛ یک دسته گروههای سنتی مانند قبایل و احزاب بودند که مهمترین حزب را میتوان اخوان المسلمین دانست؛ دسته دیگر شبکهها و گروههای جدید هستند مانند جوانان مارس در مصر که نامشخص اما منعطف و کارآمد درزمینه بسیج هستند؛ دسته دیگر هم گروههای ماورای ملی هستند که شامل گروههایی میشود که پیش از این با مهاجرت افراد از خاورمیانه به غرب تشکیل شدهاند و امروز در مناطق مختلف جهان میتوان آنها را مشاهده کرد.
دکترسجادپور ضمن اشاره به دولتها به عنوان یکی دیگر از بازیگران خاطر نشان کرد: در این تحولات ما با سه دسته دولت رو به رو هستیم؛ دولتهای بومی یا عربی که همه بحران زدهاند؛ دولتهای منطقهای و دولتهای فرامنطقهای.
این دیپلمات برجسته با اشاره به نقش دولتهای منطقهای در رخدادهای اخیر در منطقه خاورمیانه تصریح کرد: این بحرانها نشان داد که "ایران ستیزی" برای دولتهای منطقه کالای استراتژیک معیوب و ناکارآمدی است. "حسنی مبارک" یکی از ایران ستیزان بود که نتوانست بهرهای از آن ببرد. اگر چه برخی از دولتهای منطقه همچنان از این کالا استفاده میکنند اما به اعتقاد عدهای از تحلیلگران ایران برنده این تحولات و اسرائیل بزرگترین بازنده این تحولات بوده است.
دکتر سجاد پور سه ویژگی را برای غرب به عنوان بازیگر فرامنطقهای این تحولات برشمرد و گفت: با توجه به حمایت کشورهای غربی از کشورهایی چون مصر، تونس و لیبی، غرب در این حوادث مقصر است. ویژگی دیگر غرب در این تحولات این بود که شوکه شد؛ موج سواری و تلاش برای مدیریت این تحولات دیگر ویژگی غرب است.
وی افزود: نهادهای بینالمللی به ویژه شورای امنیت از دیگر بازیگران عمده این تحولات بودهاند.ضمن آنکه نقش ناتو را هم در تحلیل این حوادث نمیتوان نادیده گرفت.
دکتر سجادپور در پایان تصریح کرد: برای فهم و تحلیل این تحولات بایستی به شناخت بازیگران مؤثر در این حوادث و نقشهای مختلف هریک رجوع کرد.
در آغاز این همایش، دکتر فراتی، مدیر گروه علوم سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دغدغه برپایی این همایش را شناخت موضعی که حوزه علمیه قم بایستی در قبال تحولات اخیر خاورمیانه اتخاذ کند، دانست.
این همایش در بخش میزگرد با عنوان "تحولات خاورمیانه؛ سناریوهای محتمل و مواضع ایران" با شرکت دکتر سجادپور، دکتر ستوده، جت الاسلام زمانی و دکتر فراتی ادامه یافت.
...................
پایان پیام/161