به گزارش خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا ـ انديشكده "مؤسسه واشنگتن براي سياست خاورميانه " در گزارشي به قلم "جفري وايت" به بررسي درگيري‌هاي ليبي از ابتدا تاكنون و نتايج آن مي‌پردازد. اين متخصص امور نظامي و امنيتي مؤسسه واشنگتن در اين مقاله ابراز مي‌دارد كه درگيري در ليبي در حال حاضر توسط حملات سازمان يافته مخالفان و ناتو كنترل مي‌شود و به احتمال زياد معمر قذافي و رژيم وي در پايان اين مرحله سقوط خواهند نمود. درگيري از ابتدا يك رويداد بسيار دراماتيك بوده و به همين صورت ادامه خواهد يافت: يك رژيم مستحكم و قدرتمند ضد مردمي كه اكنون در آخرين تنگناها قرارگرفته است. جنگ از بسياري لحاظ آموزنده بوده است، نشان دهنده الگويي براي فرايند آغاز شده توسط "بهارعربي "، مقاومت رژيم، قدرت خشم مردم و چالش‌ها و محدوديت‌هاي مداخله نظامي خارجي است.
جنگ پايان نيافته است و تضميني براي پايان مطلوب آن وجود ندارد. دولت مخالفان به‌سرعت از لحاظ سياسي به رسميت شناخته مي‌شود و كمك‌هاي مالي دريافت مي‌كند، اما هنوز هم به كمك‌هاي نظامي نيازمند است. قذافي نيز به نوبه خود هيچ تمايلي براي پايان جنگ مگر بر اساس پيش شرط‌هاي وي نشان نمي‌دهد و به احتمال زياد به يك معجزه ديپلماتيك براي براي نجات رژيم دلبسته است. جامعه جهاني بايد از هرگونه عملي كه منجر به باروري اين اميد گردد اجتناب نمايد و هرگونه آتش‌بس يا راه حل ديپلماتيك را كه خروج بدون قيد و شرط قذافي و همراهانش را از كشور شامل نمي‌شود، رد نمايد.
* جنگ مداوم
جنگ از شروع آن در چهارماه گذشته مراحل مختلفي را طي نموده و عليرغم توصيف‌هاي ارايه‌شده توسط مطبوعات و كساني‌كه براي برقراري آتش‌بس پافشاري مي‌نمايند هرگز حالت سكون يا بن بست نداشته و هميشه در حال تكامل و پويا بوده است كه گاهي به نفع رژيم بوده است اما اكنون به طور فزاينده‌اي به‌نفع مخالفان است. اكنون درگيري به‌صورت سنجيده از سوي مخالفان و نيروي هوايي "ناتو" دنبال مي‌گردد كه هدف آن فرسايش قابليت نبرد و پشتيباني رژيم، گسترش مناطق تحت كنترل مخالفان در غرب و كاهش انسجام نيروها، اعضاء و هواداران رژيم است.
* چرا قذافي هنوز پابرجا است؟
بدون شك ارتش رژيم قذافي به سختي مبارزه نموده است در كل قابليت‌هاي جنگي و تاكتيكي قابل قبولي از خود به نمايش گذاشته است. دليل اين موفقيت چند عامل است ازجمله برتري نظامي بر مخالفان به ويژه در اوايل نبرد، انعطاف پذيري و قابليت انسجام داخلي رژيم و نيز بكارگيري ماهرانه، پرانرژي و خلاقانه منابع نظامي.
يكي از نقاط سوال برانگيز استراتژي نظامي قذافي، راهبرد وي براي تحت كنترل گرفتن همه نقاط كشور است. از آغاز قذافي در پي دراختيارگرفتن كنترل تمام نقاط و بازپس گيري مناطق از دست رفته بود. اين شيوه باعث پراكندگي نيروهاي رژيم و عدم دستيابي آن به يك پيروزي قاطع شده است.
* هزينه سنگين جنگ براي سربازان قذافي
در حال حاضر چندين فرايند مهم در حال شكل دادن جنگ به نفع مخالفان است. فرسايشي شدن جنگ باعث اتلاف نيرو در هر دو جناح و به ويژه نيروهاي قذافي گرديده است. در حالي كه رژيم سيستم نبرد سنگين و پرسنل آموزش ديده خود را از دست مي‌دهد، مخالفان تنها قصاب، نانوا و ساير نيروهاي غيرحرفه‌اي را از دست مي‌دهند. جايگزيني يك ميليشياي غيرحرفه اي بسيارساده تر از جايگزيني يك فرمانده يا راننده يك تانك T - 72 است. رژيم همچنين در حال از دست دادن قدرت پياده نمودن، تهيه و فرماندهي نيرو است. همچنين قدرت رژيم براي انجام حملات جدي به طور پيوسته رو به كاهش است. هرچند فرسايشي شدن جنگ به رژيم فرصت تجديد ساختار مي‌دهد اما انقلابيون و نيروهاي "ناتو " با ازبين بردن اين فرصت سعي در تحميل خسارات فزاينده به رژيم دارند.
كاهش يا افزايش انسجام نيروهاي رژيم يك فرايند كليدي ديگر است. نيروهاي رژيم عمدتا انسجام خود را حفظ نموده‌اند اما به‌نظر مي‌رسد اين انسجام روبه‌زوال است. به نوبه خود مخالفان در هنگام دفاع داراي انسجام بيشتري هستند تا در موقع حمله، هرچند به‌نظر مي‌رسد حداقل در غرب ليبي اين روند درحال تغيير است.
شايد سازش با شرايط موجود مهمترين فرايند درحال شكل‌گيري است. تمامي نيروهاي درگير از جمله "ناتو " در حال يادگيري چگونگي ادامه اين مبارزه هستند. از يكسو نيروهاي رژيم با حملات هوايي "ناتو " سازش يافته و به كارخود ادامه مي‌دهند و از سوي ديگر انقلابيون كه از پيشروي‌هاي بي‌پروا و بدون دقت به پيشروي‌هاي سنجيده تغيير راهبرد داده‌اند با كمك حملات هوايي ناتو سعي در حمله به نقاط تضعيف شده رژيم دارند.
* نتايج احتمالي جنگ
جنگ به احتمال زياد در يكي از چهار حالت زير پايان خواهد يافت:
1- تضعيف نيروهاي رژيم، پيروزي نظامي مخالفان و توافق احتمالي قذافي براي خروج يا فرار احتمالي او به هر جاي ممكن. به نظر مي‌رسد مسير نبرد به همين سو است.
2- فروپاشي ناگهاني رژيم به‌دليل از دست دادن اراده براي ادامه كار و يا ازهم گسيختگي كامل انسجام سياسي و نظامي. وقوع اين حالت در هر زماني ممكن به‌نظر مي‌رسد و خروج قذافي را تسريع مي‌بخشد.
3- بن‌بست تا برقراري آتش‌بس كه به قذافي فرصتي براي تجديد قواي سياسي، ديپلماتيك و نظامي خواهد داد، سپس او تلاش خواهد نمود تا اين آتش‌بس را به يك سازوكار بلندمدت تبديل نمايد تا او را حداقل بر بخشي از ليبي حاكم گرداند. احتمالي كه جامعه جهاني بايد بسيار تلاش نمايد تا از وقوع آن پيشگيري نمايد.
4- بازگشت رژيم كه بسيار بعيد به‌نظر مي‌رسد مگر درصورت خروج نيروهاي "ناتو " يا تنزل انقلابيون به نيروهاي آشفته سياسي و نظامي. اين احتمال بمنزله پاشيدن بذر بحران و خونريزي‌هاي داخلي در آينده ليبي است.
* گزينه‌هاي پيش روي ناتو براي اثبات حسن نيت
اگر بهترين و قريب به يقين‌ترين نتيجه پيروزي مخالفان است، ناتو بايد آن را با روش‌هاي زير تسريع بخشد:
1- بكارگيري هر چه بهتر نيروي هوايي: هواپيماي بيشتر، حملات بيشتر، عمليات شديدتر و هماهنگي بيشتر با انقلابيون.
2- تسليح انقلابيون با سلاح‌هاي ضد تانك و خمپاره، فرماندهي و سازماندهي عملياتي، اطلاعات و حمايت‌هاي پزشكي.
3- آموزش انقلابيون: هم اكنون تلاش براي گسترش نيروها در حال انجام است. به اين نيروها بايد آموزش داده شود تا چگونه بهتر مبارزه نموده و از امكانات خود استفاده بهتري نمايند.
4- در اختيارقراردادن منابع اقتصادي مورد نياز انقلابيون: وضعيت مالي انقلابيون رو به بهبود است اما "ناتو " مي‌تواند اين فرايند را بسيار بيشتر سرعت بخشد.
5- به‌رسميت شناختن هرچه سريعتر انقلابيون. هركشوري كه "شوراي موقت ملي " را كه تازه تشكيل شده است به رسميت بشناسد، گامي در جهت نابودي رژيم برداشته است.
* از هم پاشيده شدن شيرازه حكومت ديكتاتور ليبي
مردم مسلح شكست‌ناپذير نيستند. لودگي قذافي پوششي براي اراده و قدرت يك استبداد تثبيت شده است و نشان دهنده قدرت رژيمي است كه انسجام داخلي خود را حفظ نموده و از وفاداري نيروهاي امنيتي خويش برخوردار است. بدون دخالت نظامي خارجي انقلاب به احتمال زياد شكست مي‌خورد، يك نكته قابل تامل با توجه به رويدادهاي جاري در سوريه.
وقايع ليبي همچنين نشان مي‌دهد كه مداخله محدود و محتاطانه منجر به نتيجه‌گيري زودهنگام نمي‌گردد. در واقع واكنش تدريجي و محدود به دشمن زمان مي‌دهد تا خود را با شرايط جديد انطباق دهد. تهديد يا استفاده از نيروي قابل توجه در موقعيت‌هاي مشابه چندان مطلوب نمي‌باشد اما براي حفظ زندگي و به‌دست‌آوردن تغييرات سياسي ضروري مي‌نمايد. در ليبي واكنش قدرتمند و سريع آمريكا و "ناتو " احتمالا باعث خاتمه يافتن بسيار زودتر اين درگيري مي‌گرديد.