پاياني بر پرونده هشت ساله «مختارنامه»

به گزارش خبرگزاری اهل بیت‏(ع) ـ ابنا ـ با مروري بر كارنامه‌ هشت ساله سریال "مختارنامه"، پس از پخش آخرين قسمت كه جمعه هشتم مرداد ماه ـ انجام شد، در گزارش زير به تفصيل به اتفاقاتي پرداخته كه بر اين سريال گذشت.

 نمايش چهره حضرت ابوالفضل(ع)

نمايش چهره حضرت ابوالفضل(ع) از حاشيه‌سازترين بخش‌هاي «مختارنامه» بود. ميرباقري در زمان فيلمبرداري سريالش بنا را بر نمايش بدون پوشش چهره حضرت ابوالفضل(ع) گذاشت اما با نزديك شدن به روزهاي پخش، نمايش اين صحنه‌ها با اعتراض برخي از مراجع تقليد مواجه شد كه نشان دادن چهره حضرت ابوالفضل(ع) را جايز نمي‌دانستند. بر اين اساس چهره‌ي حضرت ابوالفضل(ع) در صحنه‌هاي عاشوراي «مختارنامه» طبق روال عادي نمايش شخصيت‌هاي مذهبي در تلويزيون ايران، با نور و مه همراه شد.

البته جنجال‌ها بر سر اين موضوع تا مدتي قبل و پس از نمايش اين صحنه‌ها نيز ادامه داشت و ميرباقري كماكان اظهار اميدواري مي‌كرد تا بتواند در قسمت‌هاي پاياني «مختارنامه»، چهره حضرت ابوالفضل(ع) را بدون پوشش نشان دهد؛ اما تلويزيون در نهايت تصميم گرفت كه چهره‌ي حضرت ابوالفضل(ع) را در قسمت آخر «مختارنامه» نشان ندهند.

دكورهاي احمدآباد مستوفي

چند ماه پيش بود كه هشدارها نسبت به بي‌تفاوتي به دكورهاي عظيم سريال «مختارنامه» در احمدآباد مستوفي آغاز شد. اين دكورها قرار بود تا خرداد ماه امسال در اختيار تيم توليد «مختارنامه» باشد و بعد از آن در اختيار صاحبان اصلي قرار گيرد تا تخريب شده و به شكل زمين كشاورزي برگردد.

هشدارهاي تهيه‌كننده «مختارنامه» و ساير رسانه‌ها ادامه پيدا كرد تا اين ‌كه معاون سيما به همراه جمعي از مديران و معاونان اين سازمان، خرداد ماه امسال راهي احمدآباد مستوفي شدند تا از دكورهاي «مختارنامه» بازديد كنند. در نهايت نيز قرار بر اين شد تا قرارداد زمين‌هاي احمدآباد به مدت سه ماه ديگر تمديد شود تا سازمان صداوسيما نظر قطعي خود را درباره خريد اين دكورها اعلام كند.

ضمن اينكه در اين مدت برخي از سياسيون هم بر راه‌اندازي شهرك سينمايي در لوكيشن مختارنامه تاكيد كردند. اما آخرين خبرها از شكايت صاحبان زمين از تهيه‌كننده مختارنامه و رفتن محمود فلاح به دادگاه حكايت دارد. قرار است نتايج دادگاه طي روزهاي آتي اعلام شود.

 نمايش صحنه‌هاي كربلا همزمان با عاشورا

يكي از نكات جالب «مختارنامه» كه براي مخاطبان ايراني اين سريال جذاب بود، پخش صحنه‌هاي مربوط به واقعه عاشورا همزمان با اين روز بود. ميرباقري كه در «مختارنامه» 50 دقيقه از كربلا را به تصوير كشيده بود، به فراخور داستان و فلاش‌بك‌ به گذشته، قصه برخي شخصيت‌هايي كه در كربلا حضور داشتند را روايت كرد؛ در روز عاشورا نيز صحنه‌هايي از كربلا در قالب مختارنامه پخش شد كه با استقبال مخاطبان اين سريال مواجه شد.

خشونت‌هاي تصويري «مختارنامه»

مختارنامه با بهره‌گيري از تكنيك‌هاي جديد و جلوه‌هاي ويژه گريم عبدالله اسكندري، صحنه‌هاي بسياري از كشته شدن قاتلان امام حسين(ع) خلق كرد. خشونت اين صحنه‌ها كه تا قسمت آخر و كشته شدن مختار ادامه داشت، گاه به حدي بود كه شبكه اول نيز از طريق زيرنويس به مخاطبان خود اخطار مي‌داد تا اگر مشكل قلبي دارند، برخي بخش‌ها را نبينند. هرچند نويسنده و كارگردان «مختارنامه» دائما تاكيد داشتند كه خشونت جزئي از چيزي است كه ساخته‌اند و خشونت در برخي صحنه‌ها اجتناب‌ناپذير بوده است. به علاوه آنها همواره اصرار داشتند خشونت‌هاي «مختارنامه» خيلي كمتر از آن چيزي است كه در واقعيت وجود داشته و آنها در واقع «مختارنامه»‌ را ملايم‌تر كرده‌اند.

 فريبرز عرب‌نيا و اعلام رقم دستمزدش

حضور فريبرز عرب‌نيا ـ بازيگر نقش مختار ـ در برنامه «هفت» و صحبت‌هايش درباره وضعيت سينماي ايران از ديگر نكات حاشيه‌يي «مختارنامه» بود. عرب‌نيا كه چند سال در هيچ برنامه‌ تلويزيوني حاضر نشده بود، در دو قسمت از «هفت» شركت و در پاسخ به سوالات فريدون جيراني، ديدگاه‌هاي خود را مطرح كرد.

عرب‌نيا همچنين در يك اقدام جالب‌ توجه، دستمزد خود را در «مختارنامه» به طور شفاف اعلام كرد. او در طول ساخت «مختارنامه» 600 ميليون تومان دستمزد گرفته كه به گفته خودش از دستمزد يك بازيگر يا مربي در يك فصل فوتبال كمتر است.

فشردگي ساخت و انتقاد ميرباقري

مراحل پس از توليد «مختارنامه» حتي بعد از پايان فيلمبرداري به صورت فشرده ادامه داشت؛ به ‌طوري كه آماده‌سازي برخي قسمت‌ها به دليل طول كشيدن مراحلي مثل صداگذاري و جلوه‌هاي ويژه، تا يك ساعت قبل از پخش ادامه داشته است. اين مساله حتي باعث شد كه قسمت سي و دوم «مختارنامه» به پخش نرسد. شبكه يك سيما نيز با اعلام اين‌ مشكل، در آن زمان فيلم سينمايي «مورد عجيب بنجامين باتن» را در كنداكتور قرار داد.

اين در حالي است كه داوود ميرباقري و تيم توليد «مختارنامه» از همان ابتدا به فشردگي مراحل پخش اعتراض كرده و زمان بيشتري را براي آماده سازي «مختارنامه» مطالبه كرده بودند اما اين امر با مخالفت مسؤولان تلويزيون مواجه شده بود تا «مختارنامه» در اغلب موارد در آخرين لحظات به پخش برسد.

 برگزاري نمايشگاه عكس «مختارنامه»

بهمن ‌ماه سال گذشته، نمايشگاه عكس سريال «مختارنامه» در تالار وحدت برگزار شد. در اين نمايشگاه كه 10 روز به طول انجاميد، 72 عكس از «مختارنامه» به نشانه 72 تن از ياران امام حسين(ع) در كربلا به نمايش گذاشته شد. در نمايشگاه عكس «مختارنامه» عكس‌ها به صورت خيمه چيده شده بود تا به گفته مسعود پاكدل ـ عكاس پروژه «مختارنامه» ـ هم يادآور خيمه باشد و هم اين‌كه تماشاگران با ديدن آنها حس كنند در صحنه فيلم حضور دارند.

از نكات قابل توجه اين نمايشگاه، عدم نمايش عكس حضرت ابوالفضل(ع) بود كه مسعود پاكدل، نمايش آن را تابعي از نمايش حضرت ابوالفضل(ع) در سريال دانست و گفت هر تصميمي كه در مورد تصاوير حضرت ابوالفضل(ع) در سريال گرفته شود درباره عكس‌هاي او نيز صادق است.

 موسيقي و گلايه‌ها

موسيقي «مختارنامه» تركيبي از موسيقي جنوب ايران، موسيقي حماسي و موسيقي عرب بوده است. صداي لالايي زني در پس زمينه موسيقي تيتراژ به گفته سازنده موسيقي «مختارنامه»، فرياد فروخورده زني است كه داوود ميرباقري آن را متاثر از شخصيت حضرت زهرا(س) مي‌داند. در حين ساخت موسيقي اين سريال، ساز جديدي نيز اختراع شده كه بر حسب نام مخترع، آن را ساز ناصري نام‌گذاري كرده‌اند. اين ساز، شكل سيمرغ است و يك ساز زهي است كه با آرشه نواخته مي‌شود و زخمه هم دارد.

موسيقي مختارنامه با انتقادهايي هم همراه بود؛ محسن شريفيان كه خود را پژوهشگر آلبوم «اهل ماتم» كه بخش‌هايي از آن در موسيقي تيتراژ سريال «مختارنامه» استفاده شده، معرفي كرد، با نگارش نامه‌اي خطاب به رييس سازمان صداوسيما نسبت عدم درج نامش در تيتراژ اين سريال گلايه كرد. همچنين خواننده زن لالايي تيتراژ «مختارنامه» هم به استفاده از صدايش بدون اجازه او انتقاد داشت كه در نهايت با تقدير ضرغامي از وي قائله خاتمه يافت.

در همان زمان امير توسلي ـ آهنگساز اين سريال ـ درباره‌ي انتقادها به ايسنا گفت: به نظرم اين اعتراضات مباحث انحرافي است؛ به هرحال هر كار بزرگي ممكن است با چنين اعتراضاتي همراه شود. برخي آمدند اعتراضاتي كردند كه اصولا به موسيقي «مختارنامه» وارد نيست.

چهره زنان

تصوير چهره زنان نيز از ديگر «حاشيه‌هاي» سريال «مختارنامه» بود. فيلمسازان و منتقدان زيادي از قبيل انسيه شاه‌حسيني به اين امر معترض بودند كه زنان چهره‌هاي تاثيرگذاري در «مختارنامه» نيستند.

پوران درخشنده هم گفته بود: شخصيت‌هاي زن اين سريال با واقعيت فاصله دارند. سيدرضا اکرمي ـ عضو کميسيون فرهنگي مجلس ـ هم متعقد بود كه سريال «مختارنامه» درخصوص نقش زنان در جامعه مبالغه كرده است.

نهايتا شخصيت‌هاي زن سريال مختارنامه همزمان با روز زن طي مراسمي مورد تقدير رييس صداوسيما قرارگرفتند.

 سهميه‌بندي بنزين و بيماري ميرباقري

«مختارنامه» در مقاطعي با مشكلات عجيبي مواجه شد كه از آن جمله مي‌توان به سهميه‌بندي بنزين و تعطيلي به خاطر كمبود بودجه اشاره كرد. در سال 1386همزمان با سهميه‌بندي بنزين، «مختارنامه» نيز با اين مساله درگير شد. تعداد زياد اتومبيل‌هاي سريال و مصرف زياد آنها، محمود فلاح را وادار كرد تا براي جلوگيري از تعطيلي پروژه «مختارنامه» و حل اين مشكل به مسؤولان سازمان صداوسيما نامه بنويسد.

«مختارنامه» همچنين در ارديبهشت سال 84 به دليل بيماري داوود ميرباقري كه ناشي از فشردگي كاري بود به مدت شش روز متوقف بود و بعد از آن دوباره از سر گرفته شد. ميرباقري در اين مدت در بيمارستان بستري بود.

ساخت خانه كعبه

علاوه بر ساير دكورهاي عظيم «مختارنامه»، دکور و لوکيشن خانه کعبه نيز در اين سريال ساخته شد. دکورهاي مکه به اين دليل واقعي به نظر مي‌رسيد که در مختصات نزديک به خانه کعبه ساخته شد و اين دکور در واقع 10 درصد کوچکتر از کعبه واقعي و به صورت چهار بعدي است. صحنه‌هاي آتش زدن كعبه نيز از ديگر مواردي است كه در «مختارنامه» به تصوير كشيده شده است.

بازديد رييس جمهور از مختارنامه

علاوه بر بازديد رييس سازمان صدا و سيما و برخي ازمعاونان اين سازمان، رييس جمهور نيز در آذرماه سال 1387 به پشت صحنه «مختارنامه» رفت. محمود احمدي نژاد در اين ديدار از عوامل سريال «مختارنامه» تقدير كرد. ضرغامي نيز در مقطعي براي ديدن فيلمبرداري صحنه‌هاي كربلا به شاهرود ـ زادگاه ميرباقري ـ سفر كرد.

دوبله سريال و پاسخ آي فيلم

از ديگر حاشيه‌هايي كه براي «مختارنامه» به وجود آمد، دوبله اين سريال به زبان عربي و پخش آن از شبكه "آي‌فيلم" بود. در حالي‌ كه مخاطبان عرب ‌زبان از پخش «مختارنامه» استقبال كرده بودند، تهيه‌كننده اين سريال نسبت به دوبله عربي «مختارنامه» انتقاد كرد و آن را نامناسب دانست. فلاح همچنين از اين‌ كه با عوامل «مختارنامه» براي دوبله اين سريال هماهنگ نشده بود انتقاد كرد. مسؤولان آي‌فيلم نير در پاسخ به اين انتقادات در بيانيه‌اي عنوان كردند كه در دوبله «مختارنامه» از بهترين دوبلورهاي عرب استفاده شده و حتي سعي كرده‌اند برخي بخش‌هاي «مختارنامه» را با استفاده از دوبله، اصلاح كنند.

ثبت و مستند كردن تجارب

در خلال ساخت «مختارنامه» در خصوص ثبت و مستند كردن تجاربي كه براي نخستين بار در سينما و تلويزيون‌مان شكل گرفت، هشدارهايي از سوي رسانه‌ها داده شد و حتي عبدالله اسكندي (طرح جلوه‌هاي ويژه) و محسن شاه‌ابراهيمي (مديرهنري سريال «مختارنامه») همزمان با ساخت و ... براي اين كار اعلام آمادگي كردند؛ حتي در مقطعي خبرهايي در خصوص مستند كردن اين تجارب از سوي تلويزيون منتشر شد، اما به نظر مي رسد در نهايت آنچه مد نظر كارشناسان براي پرهيز از دوباره كاري‌ها در پروژه‌هاي بعدي بود، محقق نشده است.

................................

انتهای پیام/162