به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ آیت‌الله جعفر سبحانی در ادامه سلسله دروس تفسیر ماه رمضان كه در مدرسه حجتیه قم برگزار شد با بیا اینكه سوره جمعه جزء سوره‌های مسبحات خمس است اظهار داشت: رسول گرامی اسلام(ص) هر شب قبل از خواب سوره‌های مسبحات خمس را تلاوت می‌فرمود.
ایشان افزودند: در تعداد آیات سوره جمعه میان مفسران اختلاف نظر وجود ندارد و به دلیل وجود كلمه «جمعه»، همین نام بر روی این سوره گذاشته شده است.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اهداف نزول سوره جمعه گفتند: در این سوره به چند نكته اشاره شده است مانند تسبیح آگاهانه همه ذرات جهان، مسئله نبوت پیامبر اسلام و نكوهش یهودیان كه به دستورات تورات عمل نمی‌كنند.
ایشان خاطرنشان كردند: یكی دیگر از مطالب مهم مطرح شده در این سوره، مساله نماز جمعه و اهمیت آن است ضمن اینكه داستان افرادی كه هنگام نماز جمعه به دنبال تجارت رفته و به وسیله این كار به پیامبر توهین كردند.
آیت الله سبحانی به تسبیح ذرات جهان اشاره كردند و افزودند: این ذكر و تسبیح ذرات تنها به صورت تكوینی نیست اما در یكی از آیات سوره «اسرا» آمده است كه تسبیح ذرات علاوه بر جنبه تكوینی، آگاهانه نیز هست.
این مرجع تقلید بیان داشتند: این تسبیح آگاهانه توسط انسان‌های معمولی قابل درك نیست اما عارفان واقعی و انسان‌هایی كه دل به دنیا نبسته و محب واقعی اهل بیت باشند قادر به درك آن هستند.
ایشان با بیان اینكه در هنگام مناجات حضرت داوود(ع) تمام كوه‌ها و موجودات با او همصدا می‌شدند گفتند: در كتاب «خصال» 99 نام از اسماءالله ذكر شده است و در سوره جمعه نیز به برخی از این نام‌ها اشاره می‌شود.
آیت الله سبحانی یكی از اسماء خدا در سوره جمعه را «الملك» ذكر كردند و افزودند: در بیشتر مواقع كلمه ملك یادآور حاكمی ظالم است اما خداوند متعال در سوره جمعه پس از ذكر این كلمه، واژه «قدوس» را آورده كه نشاندهنده تفاوت ملك در این سوره با معانی دیگر این كلمه است.
استاد حوزه علمیه با عنوان اینكه «عزیز» یكی دیگر از اسامی ذكر شده خداوند در سوره جمعه است بیان داشتند: این نام به معنای قدرتمند بودن است و خداوند در این سوره پس از این كلمه نام «حكیم» را ذكر كرده است كه اشاره به قدرتمندی است كه دارای حكمت بوده و در واقع او قدرت او حكیمانه است و افعال او تابع غرض و حكمت بوده و بیهوده كاری نمی كند.
ایشان تصریح كردند: چنانچه این تصور وجود داشته باشد كه كارهای خداوند دارای غرض و غایت است این نتیجه حاصل می‌شود كه خداوند نیازمند به نتیجه است و این مسئله یكی از دلایل اشاعره در بیان افكار خود است.
آیت الله سبحانی با بیان اینكه غرض دو نوع است اظهار داشتند: برخی از غرض‌ها مربوط به فاعل بوده و برخی دیگر به فعل ارتباط دارد كه غرض خداوند از افعال خود از این گونه است.
این مرجع تقلید گفتند: این نوع از غرض‌ها مانند كار ثروتمندی است كه به نیازمندان كمك می‌كند در حالیكه خود احتیاجی به این مسئله ندارد اما فقرا به این كمك احتیاج دارند.
ایشان در ادامه با اشاره به آیه دوم سوره جمعه خاطرنشان كردند: خداوند در این آیه می‌فرماید: «او كسی است كه در میان امتی درس نخوانده، پیامبری از خودشان برانگیخت».
آیت الله سبحانی افزودند: در واژه شناسی كلمه امی، این صفت به كسی گفته می‌شود كه از مادر زاده شده و در همان حال مانده و چیزی نمی داند و در واقع به معنای درس نخواندن و مكتب نرفته است اما اطلاق بیسوادی بر كسی نمی كند.
این مرجع تقلید با اشاره به اینكه پیامبر اسلام در میان افراد امی زندگی می‌كرد ابراز داشتند: ایرادی كه برخی از مستشرقین وارد می‌كنند این است كه پیامبر اسلام(ص) درس خوانده بود و امی بودن را به معنای انتساب به منطقه ام القری می‌دانند در حالیكه درس خواندن یك وسیله بوده و پیامبر به دلیل اتصال به ذات اقدس الهی نیازی به استفاده از این وسیله نداشت.
ایشان افزودند: فضانوردان برای رفتن به ماه از ابزار و آلات پیشرفته ای استفاده می‌كنند اما پیامبر گرامی اسلام در معراج بدون استفاده از وسایل مادی به عوالم بالا رفته و عالم آفرینش را مشاهده كرد تا این دنیا در نظرش كوچك و بی ارزش جلوه كند.
آیت الله سبحانی با اشاره به روایتی از امیرالمومنین(ع) گفتند: آن حضرت در حدیثی معروف می‌فرمایند: «اگر اقالیم سبعه را به من بدهند تا دانه ای جو را از دهان مورچه ای به ناحق بگیرم این كار را نخواهم كرد» و این امر نشاندهنده این است كه حضرت علی (ع) با اشراف كامل به عالم معنا، بهتر از هر شخص دیگری پی به بی ارزش بودن این دنیا برده بود.
...................
پایان پیام/146