به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ حجت الاسلام "مهدی فرمانیان" در دومین جلسه از سلسله جلسات بصیرت دردانشگاه پردیس قم با عنوان "سیر تحول شیعه" با مقایسه تعاریف اهل تسنن و شیعه از امام گفت: شیعه امامیه یعنی کسی که پیرو اهل بیت(ع) است، امام در نگاه او منصوص، معصوم و دارای علم شریعت است و می تواند دین را تفسیر کند.
وی ادامه داد: یک شیعه معتقد است امام یک ولایت سیاسی دارد یعنی حکومت از آنِ امام امت و دارای مرجعیت علمی است.
فرمانیان با اشاره به اینکه شیعه امامیه در طول تاریخ تفکرش 5 دوره فکری بسیار جدی داشته است افزود: در دوره اول که "دوره حضور" نام دارد از زمان پیامبر(ص) آغاز شده و تا پایان غیبت صغری ادامه می یابد که در آن اندیشه شیعه شکل گرفته و توسط ائمه(ع) تبیین می شود.
وی "گرایش فقهی-حدیثی"، "گرایش حدیثی- باطنی"، "عقل گرایی"، تفویضی ـ غالی" و "تفکر علمای ابراری" را به عنوان گرایش های دوره اول در میان صحابه اهل بیت عنوان کرد.
فرمانیان ادامه داد: در گرایش حدیثی ـ باطنی بیشتر از عالم ماوراء و عالم ملکوت سوال می شد و به مسائل فقهی اهمیت چندانی داده نمی شد و بعدها این گرایش در عرفا و در علم عرفان به فور دیده شد.
وی اضافه کرد: در عقل گرایی هم، گروهی از اصحاب ائمه(ع) به عقل بهای جدی می دادند که مومن الطاق و هشام بن حکم از این افراد عصر بودند و از ائمه(ع) استدلال عقلی می خواستند و اهل بیت(ع) نیز به آنان اهمیت می دادند.
رئيس دانشكده دانشگاه اديان درباره گرایش تفویضی- غالی نیز گفت: عده ای از اصحاب اهل بیت(ع) جایگاه ایشان را خوب درک و تبیین نمی کردند و آنان را از جایگاه خود بالاتر می بردند و می گفتند خداوند ائمه را آفریده و کل امور را به ایشان واگذار کرده است.
وی با بیان اینکه اهل بیت(ع) این تفکر را به شدت رد کردند ادامه داد: آنان می فرمودند هرکس این اعتقاد را داشته باشد مشرک و کافر است.
حجت الاسلام فرمانیان گفت: غالی ها معتقدند علی همان خداست و خدا همان علی است و دوگانگی برای خدا و علی قائل نیستند، این تفکر به شدت از ائمه مورد انتقاد قرار گرفته است.
وی گفت: تفکر علمای ابراری بر این پایه بود که آنان معتقد بودند که اهل بیت(ع) منصوص و معصوم نیستند، علم به غیب ندارند اما حکومت برای ایشان است چون انسان های عالم و زاهدی هستند.
فرمانیان ادامه داد: این افراد در تفکر شیعه به "مقصره" معروف هستند که اهل بیت(ع) را از حد خود پایین تر آورده اند.
دکتر فرمانیان در ادامه با گذری بر تاریخ شیعه گفت: سلیمان بن صرد هیچ گاه از امام سجاد(ع) برای حضور در جنگ اجازه نگرفت و در واقع یک خودکشی دسته جمعی انجام دادند.
وی با بیان اینکه آنان بعدها تشکیل تفکر زیدیه را دادند اضافه کرد: حدود 10 تا 20 میلیون شیعه زیدیه در یمن هستند که معتقدند امام باید فاطمی باشد به شرط اینکه عادل و مجتهد باشد و قیام به سیف کند، یعنی شمشیر به دست بگیرد برای تشکیل حکومت دینی.
فرمانیان ادامه داد: دوره دوم بعد از غیبت صغری بوجود آمد و آغاز غیبت کبری است که در این دوران کسی با اهل بیت (ع) ارتباط ندارد.
این استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: در این دوره عقل گرایی افزایش یافت و به «عقل گرایی کلامی» مشهور شد که در آن افرادی چون "شیخ مفید" و "شیخ طوسی" ظهور کرده و پاسخ شبه های اهل سنت را دادند چون اهل سنت سخنان ائمه را قبول نداشتند.
وی با بیان اینکه دوره سوم دوره ایست که فلسفه وارد تفکر شیعه میشود ادامه داد: بوعلی سینا تفکر "مشاء" را نظام دهی کرد و این تفکر توسط "خواجه نصیرالدین طوسی" و "علامه حلی" وارد تفکر شیعه شد و «عقل گرایی فلسفی» نامیده شد و پس از آن کتابی به نام «کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد» بوجود می آید که حدود 1200 سال است در حوزه های علمیه تدریس می شود.
رئیس دانشکده دانشگاه ادیان در ادامه گفت: "ابن عربی" هم در این دوره ظهور کرده و مباحث علمی را مطرح می کند و با ایشان دوره چهارم شروع می شود و ملاصدرا هم بین حدیث اهل بیت(ع)، عقل گرایی کلامی، عقل گرایی فلسفی و عرفان نظم خوبی ایجاد می کند و «مکتب ملاصدرا» یا «حکمت متعالیه» را بوجود می آورد که از دوره ایشان تا به امروز پیروان زیادی داشته است.
وی تصریح کرد: امروزه اساسی ترین تفکرات ما براساس حکمت متعالیه است "علامه طباطبایی" ، "امام خمینی(ره)" ، "آیت الله حسن زاده آملی" ، "آیت الله جوادی عاملی" ، "آیت الله مصباح" ، "آیت الله سبحانی" و دیگر قدرت های تفکر شیعه مکتب ملاصدرا را پذیرفته اند. در این دوره، دوره پنجم هم آغاز می شود از عصر مشروطه یک دوره دیگر نیز شکل گرفت که دوره «تجدید و بازنگری در تفکر شیعه» نام دارد.
شایان ذکر است پنجمین دوره سلسله جلسات بصیرت 5 با مبحث "شیعهشناسی" از سوی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پردیس قم آغاز شد. در 4 دوره گذشته به مباحث "ولایت فقیه" ، "فرقه های ضاله"، "بهائیت" و "حجاب و عفاف" پرداخته شد.
..............................
پایان پیام/ 104 ـ 218