به گزارش خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا ـ «حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمد مبلغی» در حاشیه چهارمین جلسه از کنفرانس جهانی تفکر شیخ بهایی در بیروت گفت: شیخ بهایی در فقه برای آن دسته از علوم بشری که متضمن شناخت تخصصی نسبت به موضوعات هستند، مرجعیت قائل بود.
وی افزود: "مرجعیت در فقه" غیر از "مصدریت برای فقه" است ؛ دومی نسبت به کتاب، سنت، عقل و اجماع به کار می رود که از آن ها احکام شرعی استنباط می گردند، در حالی که لفظ مرجعیت در فقه را باید صرفا برای شناخت موضوعات احکام، نه خود احکام به کار ببریم.
مبلغی با اشاره به این که این مرجعیت برای عرف ثابت است، گفت: شیخ بهایی معتقد بود که این مرجعیت را برای علوم بشری نیز ثابت است ؛ البته نسبت به آن دسته از موضوعات علمی که دراین علوم مطرح و تبیین می گردند.
حجت الاسلام و المسلمین مبلغی تاکید کرد: شیخ بهایی بر این باور است همین که سخن برخی از اهل تخصص بر یک رای استوار گردید، در ما این گمان را که سخن آن ها از خطا به دور است و ضریب خطا در آن کمتر است، را ایجاد می کند.
وی با اشاره به این که شیخ بهایی این دیدگاه را در چند جای کتاب فقهی خود حبل المتین ارائه کرده است، افزود: که علومی که در آن روز مطرح بودند علم هیئت ، حساب و هندسه است که شیخ بر آنها تاکید می کند.
رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس افزود: جالب است که شیخ این اعتقاد خود را در قالب نقدی فقهی نسبت به برخی از فقهاء که چنین اعتقادی نداشتند، ارائه کرده است.
مبلغی گفت: شیخ بهایی به دلیل ادب علمی و اخلاق نقد، این دسته از فقهاء را در چارچوبی مؤدبانه نقد کرده است؛ به این صورت که به جای آن که نام آنان را ذکر کند و یا لحنی مغرورانه – که در مواردی افراد متخصص در این علوم به آن گرفتارند- را به کار گیرد، مبناهای فکری آنها را نقد کرده است و شیخ بهایی چهار مبنای فکری قایل به عدم رجوع به علوم تخصصی را در فقه نقد جدی کرده است.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: یکی از مبانی مورد نقد توسط شیخ بهایی، می گوید: پذیرش رأی اهل تخصص منوط به اثبات شدن مضمون رأیشان در کتاب و سنت است، که شیخ بهایی در رد آن می گوید: آن چه شرط است، نبود احراز مخالفت شرع با نظر اهل تخصص می باشد و نه احراز موافقت شرع با آن.
رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: مبنای دوم نقد شده این است که می گوید: نظر اهل تخصص افاده علم و یا ظن نمی کند که شیخ بهایی در نقد آن می گوید: کسی که چنین حرفی بر زبان جاری کند، از جاده انصاف خارج شده است؛ زیرا روشن است اهل تخصص بر اساس دلائل اظهار نظر می کنند و طبیعتا اجماع برخی از آن ها بر یک رای، در ما ظن و گمان نسبت به آن رای ایجاد می کند.
وی گفت: سومین مبنا این است که می گوید: اهل تخصص مادام که مسلمان نیستند و یا مسلمان هستند ولی عادل نیستند، نمی توان به آنها مراجعه کرد، که شیخ در نقد آن می گوید: نیازی نیست که اهل تخصص مسلمان یا عادل باشند، بلکه اگر جماعتی از اهل تخصص در یک زمینه ای دیدگاهی را ارایه کنند هر چند مسلمان و عادل نباشند، موجب ایجاد گمان در ما می شوند و این کفایت می کند.
استاد فقه حوزه علمیه قم یادآورشد: آخرین نقد ایشان به این دیدگاه است که شرافت، مخصوص علوم الهی و اسلامی است و غیر علوم اسلامی شرافت ندارند، که ایشان در مورد علم هیئت، کلمه شریف را ذکر می کند که نشان می دهد هر علم که به کمک بشر آید شرافت دارد که در واجبات کفایی هم فنون و علوم مورد نیاز بشر جزء واجبات کفایی قرار گرفته اند.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی در پایان با اشاره به این که علوم موضوع سخن شیخ بهایی، علومی مانند هیئت، حساب، هندسه و .. بوده است، گفت: امروز که با سیل عظیمی از مسائل علمی پیچیده مواجه هستیم و بسیاری از آن ها جز با مراجعه به اهل تخصص مانند علم پزشکی قابل فهم نیست، باید مرجعیت علومی از این دست را برای این موضوعات باز کنیم و فقیهان نباید با تکیه به دیدگاه های غیر تخصصی این موضوعات را تعریف کنند.
وی با اشاره به این که این دیدگاه شیخ بهایی را باید در حوزه علمیه به عنوان یک نظریه مورد بحث قرار بدهیم، گفت: البته ما باید میان علوم تقاوت قایل باشیم؛ برخی از علوم، علوم تجربی نیستند بلکه علومی هستند که در یک فضای دینی پاره ای از مبانی آنها نقد می شود که حساب این ها را باید از علوم تجربی جدا کنیم.
سرویس خبرنگاران/ داخلی/ اطمینان
.......................
پایان پیام/ 118