به گزارش خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا ـ «حجت الاسلام دکتر رضا برنجکار»در نشست علمی روش شناسی علم کلام که در مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی قم برگزار شد،هدف از روش شناسی را شناخت روش های یک علم دانست و گفت:روش شناسی نوعی دانش درجه دو است به این معنا که واقعیتی که یک رشته علمی به آن می پردازد دانش درجه اول و بررسی روش های آن علم، دانش درجه دو محسوب می شود.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران افزود: مراد از روش شناسی، شناخت روش هایی است که منتهی به شناخت در یک رشته علمی می شود.
وی با تقسیم روش شناسی به عام و خاص ابراز داشت:روش شناسی به معنای عام به معنای راههایی است که به ما کمک می کند تا از آن طریق منابع معتبر برای یک شاخه علمی را استنباط کنیم و به معرفتهای مربوط به آن رشته دست یابیم.روش شناسی به معنای خاص نیز به معنای چگونگی استفاده از منابع معتبر است.
دکتر برنجکار با بیان اینکه ارسطو اولین شخصیت برجسته در فلسفه نیست عنوان کرد: ارسطو اولین کسی است که به دنبال روش مطالعه فلسفه رفته است و به همین دلیل است که چهره او از سایر قدمای این علم بارزتر است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه فلسفه علم از اوایل قرن بیستم میلادی رشد کرد تاکید کرد:پس از آنکه علم پیشرفت کرد، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که که بررسی روشهای علمی ضروری است.
وی درباره اهمیت روش شناسی و گفت:از جمله دلایل اهمیت روش شناسی این است که ازاین طریق بدانیم دانشمندانی که در یک شاخه علمی کار کرده اند از چه روشی استفاده کرده اند.
دکتر برنجکار ادامه داد:دلیل دیگر اهمیت روش شناسی در این نکته است که بدانیم آیا روش های علمی نقص و اشکالی دارند یا نیاز به تکمیل دارند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه سخنان خود به اهمیت روش شناسی علم کلام پرداخت و تصریح کرد:اگر ما دغدغه ی علم کلام را داریم و آن را مهم و نظام مند می دانیم باید به روش شناسی آن نیز بپردازیم و روش های صحیح و ناصحیح در آن را مورد بررسی قرار دهیم.
وی دو روش منطقی و تاریخی را روش های بررسی علم کلام عنوان کرد و افزود: در روش کاری به دیگران و مکاتب مختلف نداریم؛ بلکه تنها این موضوع را مورد توجه قرار می دهیم که به لحاظ منطقی در علم کلام از چه روش هایی می توان استفاده کرد.
دکتر برنجکار با اشاره به روش تاریخی بررسی علم کلام خاطرنشان کرد:در این روش باید دید متکلمان از چه روش هایی استفاده کردند. به عنوان مثال فرق معتزله، امامیه، مکاتب کوفه، بغداد و...در علم کلام چه روشهایی را مورد استفاده قرار داده اند.
وی دو تعریف از علم کلام را مورد توجه قرار داد و ابراز داشت: برخی علم کلام را به معنای دفاع از دین و شریعت دانسته اند و برخی دیگر این علم را دفاع از آموزه های دینی(شریعت) دانسته اند که در روایات نیز به همین معناست.
وی در ادامه سخنان خود منابع علم کلام را دو دسته عقلی و نقلی معرفی کرد و گفت:در مورد این منابع باید بررسی شود که آیا روش عقلی همان منطق ارسطو است یا همان روش اصول است.
دکتر برنجکار با اشاره به اختلاف علما در خصوص استفاده از عقل نظری عنوان کرد: در بحث در اصل عقل نظری بین معتزله و امامیه بحثی نیست اما در میزان مراجعه و چگونگی مراجعه به آن اختلاف نظر دارند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد:حنابله در رد علم کلام کتاب نوشتند و آن را حرام اعلام کردند. اشاعره نیز اعتقاد داشتند دستور و فرمان تنها باید از خدا باشد و عقل نمی تواند آن را درک کند.
وی با رد نظر کسانی که معتقدند که تنها با دانستن علم فقه می توان به دفاع از دین پرداخت، تصریح کرد:امام صادق(ع) در قرن دوم متکلمین را تشویق کردند که با مردم بحث کنند و به بیان اشکالات در روش آنها پرداختند.در واقع امام صادق(ع) با این کار برای شکل دفاع از دین تئوری قرار دادند.
دکتر برنجکار در پایان سخنان خود پیشنهاد کرد که دو واحد درسی علم روش شناسی در هر علمی تعریف شود.
..........................
سرویس خبرنگاران/داخلی/مریم اسماعیلی
..........................
پایان پیام/161