به گزارش خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا ـ حجت الاسلام والمسلمین دکتر احمد مبلغی در نشسستی که به دعوت شکبه المنار لبنان پیرامون" اجتهاد گروهی و تاثیر آن در تقریب مذاهب اسلامی" برگزار شد، اجتهاد گروهی را به دو دسته مذهبی و اسلامی تقسیم کرد و گفت: در اجتهاد گروهی مذهبی، مجتهدین یک مذهب درون آن مذهب گرد هم آمده و یک اجتهاد گروهی را تشکیل می دهند.
مبلغی گفت: البته این، در شیعه محل بحث است که آیا از حجیت برخوردار است یا نیست؟ و هر یک از طرفین دلایلی را برای مدعای خود دارند که مورد بحث ما نیست. چنین اجتهادی را می توانیم این گونه تعریف کنیم که پیرامون مسائل سرنوشت ساز مرتبط به امت اسلامی، مراحل اجتهاد در قالب یک مؤسسه فقهی که متشکل از مجتهدان مذاهب است انجام بپذیرد، ونتیجه آن به امت اسلامی اعلان گردد.
وی نمونه بارز چنین اجتهادی را مجمع فقهی وابسته به کنفرانس اسلامی دانست که در سطحی کلان و که متشکل از همه نمایندگان کشورهای اسلامی است و مذاهب مختلف در آن شرکت دارند، تشکیل می گردد. چنین اجتهادی در چهار محور به تقریب نزدیک و بر آن تاثیر می گذارد که عبارتند از: نفس عمل اجتهاد، موضوع اجتهاد، نتیجه اجتهاد و محل شکل گیری اجتهاد.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: ارتباط آن از حیث نفس عمل اجتهاد به این معناست که نفس اینکه علمای مذاهب در فرایند و مراحل یک اجتهاد کنار هم می آیند و با همدیگر تبادل نظر می کنند و آن اجتهاد را با هم به جلو می برند و به نتیجه ای می رسند، یک تقریب بزرگ است. به بیان دیگر نفس نشستن مجتهدان در کنار هم، تبادل علمی کردن، به سخن هم توجه کردن و بر تجمیع مؤلفه ها و روش های متعدد سعی کردن عملی شیرین، تعصب زدا، محبت زا، آگاه بخش نسبت به هم عملی مهم و کمتر دست یافتنی است.
رییس شورای تقریب مراکز حوزوی حوزه علمیه قم گفت: در اجتهاد گروهی موسسه ای؛ موضوع دستور کار اجتهاد را مسائل مهم مربوط به امت اسلام تشکیل می دهد که در چارچوب مصالح امت اسلام، حفاظت از آن، ایجاد آگاهی در امت، و ایجاد همگرایی در فضاهای بین المللی معنا پیدا می کنند.
رییس پژوهشگاه مطالعات تقریبی خاطرنشان کرد: بحران هایی که باید از طریق وحدت برطرف شود در موضوع اجتهاد گروهی موسسه ای فقهی جای می گیرند.نتیجه اجتهاد گروهی نیز به دلیل مشارکت همه در آن، نتیجه ای است که دیدگاه های مختلف را به نفع امت اسلامی ملحوظ می دارد، و دارای قابلیت اجراء می باشد.
مبلغی با اشاره به این که خروجی فتوایی چنین اجتهادی یکسونگرانه نیست؛ بلکه به دلیل آن که از دل مجموعه بیرون آمده، رنگ جهان اسلامی دارد، گفت: نمونه چنین فتوایی را می توان به وضوح کامل و تاریخی در مجمع فقهی وابسته به سازمان همکاری کنفرانس اسلامی دید که در دوره هفدهم خود که در عمان اردن تشکیل شد دید.
وی گفت این دوره که بنده هم در آن شرکت داشتم سه فتوای مهم صادر شد که یکی آن بود: "اتباع هر مذهبی مسلمان است وتکفیر آن ها حرام می باشد" و فتوای دیگر این بود که هشت مذهب داخل اسلام تلقی می گردد و اتباع آن ها مسلمان هستند که عبارتنداز: چهار مذهب اهل سنت (حنفي، مالكي، شافعي و حنبلي) ، مذهب جعفری، مذهب زیدی، مذهب اباضی و مذهب ظاهری. سومین فتوای آن دوره این بود که "عمل تروریستی و ریختن خون مسلمانان" حرام است که این نتیجه به صورت قاطع بعد از مباحث فراوان به انجام رسید.
وی با اشاره به محور چهارم (محل شکل گیری اجتهاد گروهی) گفت: فضای موسسه اگر به صورت واقعی تشکیل گردد، فضایی تعارفی و تصادفی نیست، بلکه مجموعه ای است که مراحل مختلف برای آن تعریف شده و در قالب روندی خاص حرکت می کند و گفت و گو ایجاد می کند و نتیجه می بخشد.
مبلغی پیشنهاد داد: از سوی سازمان کنفرانس همکاری اسلامی که مجمع فقهی جده مربوط به آن می باشد نهادی با فلسفه وجودی پیگیری مصوبات و فتواهای آن ایجاد گردد. مبلغی گفت این به این دلیل است که اصولا فتوایی که صادر می شود برای تاثیرگذاری بیشتر باید فرهنگ عمل به فتوا و تلاش های عملی و تنفیذ کننده فتوا نیز دنبال گردد. امت اسلامی باید به سمت ایجاد فتواهای گروهی در جهان اسلام به صورت برجسته، صادقانه و بر اساس همه دیدگاهها و در قالب مؤسسه ها به پیش روند و تقریب مذاهب اسلامی نیز باید در این زمینه رویکردهای مناسب و فعالی پیدا کند.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به این که وحدت اسلامی باید به عنوان خط قرمز معرفی شود و چنان تبلیغات و تمرکز و ادبیات لازم و غنی را پیدا کند که همه آن را به عنوان یک خط قرمز بشناسند و به همه لوازم آن هم تن دردهند، گفت: این مهم اگر به صورت 40 و 50 درصدی هم ایجاد شود بسیاری از مشکلات را رفع می کند و خط و مشی و شاخص مشخصی را به همه در این زمینه ارائه می دهد.
این نشست به دعوت شکبه المنار در کشور لبنان و با حضور عبدالله عزی عضو موسسه امام زید در یمن و عضو شورای بانکداری اسلامی برگزار شد.
سرویس خبرنگاران/ داخلی/