به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ تا چند روز دیگر یکی از بزرگترین اجلاس بین المللی در جمهوری اسلامی ایران برگزار می شود و همزمان با آن ریاست بزرگترین سازمان سیاسی جهان پس از سازمان ملل متحد، در اختیار ایران قرار خواهد گرفت.
"شانزدهمین اجلاس سران جنبش عدم تعهد" قرار است از 5 تا 10 شهریور ۱۳۹۱(26 تا 31 آگوست ۲۰۱۲) با حضور 120 عضو و ناظر در تهران برگزار شود. برگزاري اين نشست در کشور ما نشانه تأثير ايران در معادلات جهاني و كارآمدي نظام جمهوري اسلامي درعرصه هاي سياسي و بين المللي است.
آنچه در پی می آید تاریخچه ای مختصر از این جنبش و گزارشی از نشست شانزدهم آن در تهران است:
جنبش عدم تعهد چیست؟
جنبش عدم تعهد (نام انگلیسی: Non-Aligned Movement) (نام عربی: حرکة عدم الانحیاز) (نام فرانسوی: Le Mouvement Non-Aligné) در سال ۱۹۶۱ میلادی ـ برابر با ۱۳۴۰ هجری شمسی ـ در اوج جنگ سرد و فضای دوقطبی بین غرب و شرق تأسیس شد.
هدف از تأسیس این حرکت، ایجاد وحدت بین کشورهایی بود که نه در اردوگاه کمونیسم (بلوک شرق) قرار داشتند و نه در اردوگاه سرمایه‌داری (بلوک غرب). در سالهای جنگ سرد شرق و غرب، مؤسسان جنبش عدم تعهد تلاش کردند تا با اعلام بي طرفي از اين دو جبهه و تاکيد بر مواضع مستقل، عادلانه و حمايتگرانه از ملتهاي جهان سوم بتدريج این جنبش را به نوعی جايگزين عدالتمدار برای سازمان ملل تبديل کنند.
نخستین تلاش برای ایجاد همگرایی میان کشورهایی که بعدها به غیرمتعدها معروف شدند، در سال ۱۹۵۵ در کنفرانس باندونگ در شهر باندونگ اندونزی انجام شد و اولین اجلاس سران عدم تعهد در سال ۱۹۶۱ با حضور «مارشال یوسیپ بروز تیتو» رهبر یوگسلاوی، «احمد سوکارنو» رهبر استقلال اندونزی، «جمال عبدالناصر» رییس جمهور مصر، «جواهر لعل نهرو» نخست وزیر هند و «قوام نکرومه» رهبر غنا در "بلگراد" پایتخت یوگسلاوی سابق برگزار شد.
ایران که به دلیل عضویت در پیمان نظامی مرکزی سنتو و وابستگی رژیم شاه به بلوک غرب از عضویت در این جنبش محروم مانده بود در سال ۱۹۷۹ پس از پیروزی انقلاب شکوهمن اسلامی به جنبش عدم تعهد پیوست.
با پایان جنگ سرد و فروپاشی بلوک شرق برخی کشورهای عضو جنبش عدم تعهد دچار نوعی بی هویتی شده و معتقد بودند که دلیل وجودی این جنبش ـ که ایجاد موازنه منفی بین دو ابر قدرت دوران جنگ سرد بود ـ از بین رفته است؛ اما با توجه به واقعیات جهان امروز، این جنبش همچنان با رویکرد "ضد امپریالیستی" و "استقلال طلبانه" به فعالیت خود ادامه می دهد و بیشتر اعضای آن را کشورهای در حال توسعه تشکیل می‌دهند.
هم اکنون 120 کشور جهان از جمله ایران عضو جنبش عدم تعهد می‌باشند که بیش از دو سوم اعضای سازمان ملل متحد را تشکیل می‌دهند.
سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد هر ۳ سال یکبار در اجلاسی با همین نام گرد هم می‌آیند و کشور میزبان ریاست دوره‌ای این جنبش را بر عهده می گیرد.
اعضاء فعلی
جمهوری اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان، جمهوری آفریقای مرکزی، آفریقای جنوبی، اتیوپی، اردن، اریتره، ازبکستان، افغانستان، الجزایر، اکوادور، امارات متحده عربی، اندونزی، اوگاندا، آنگولا، آنتیگوا و باربودا، باهاما، بحرین، بنگلادش، باربادوس، بلاروس، بلیز، برونئی، بروندی، بنین، بوتان، بولیوی، بوتسوانا، بورکینافاسو، بروندی، پابوا گینه نو، پاکستان، پاناما، پرو، تانزانیا، تایلند، ترکمنستان، ترینیداد توباگو، توگو، تونس، تیمور، دومینیکا، جمهوری دومینیکن، جزایر کومور، جامائیکا، جیبوتی، چاد، رواندا، زامبیا، زیمبابوه، عراق، عربستان سعودی، عمان، غنا، فلسطین، فیجی، فیلیپین، قطر، کامبوج، کامرون، کیپ ورد، سائوتومه و پرینسیپ، ساحل عاج، سری لانکا، سنت کیتس و نویس، سنت لوئیس، سنت وینسنت و گرنادین، سنگاپور، سنگال، سوازیلند، سودان، سوریه، سورینام، سومالی، سیرالئون، سیشل، شیلی، کامرون، کره شمالی، کلمبیا، کومور، جمهوری کنگو، جمهوری دموکراتیک کنگو، کنیا، کوبا، کویت، کیپ ورد، گابون، گامبیا، گرانادا، گواتمالا، گویان، گینه استوایی، گینه بیسائو، لائوس، لبنان، لسوتو، لیبریا، لیبی، هائیتی، هندوراس، هندوستان، ماداگاسکار، مالاوی، مالدیو، مالزی، مالی، مراکش، مصر، مغولستان، موریتانی، موزامبیک، میانمار (برمه)، نامیبیا، نپال، نیجر، نیجریه، نیکاراگوا، ونزوئلا، ویتنام و یمن.
اعضاء سابق
یوگسلاوی، آرژانتین، مالت و قبرس.
کشورهای ناظر
آرژانتین، ارمنستان، اوکراین، اروگوئه، السالوادور، بوسنی و هرزگوین، برزیل، تاجیکستان، چین، کاستاریکا، کرواسی، قبرس، قزاقستان، قرقیزستان، مکزیک، مونته‌نگرو، هلند، پاراگوئه، لهستان، روسیه و صربستان.
ظرفیتها و نقاط قوت جنبش عدم تعهد
"تعداد زیاد اعضاء به عنوان بزرگترین سازمان جهانی پس از سازمان ملل"، "تأثیرگذاری اعضاء در آژانس بین المللی انرژی هسته ای"، "تأثیرگذاری اعضاء در شورای امنیت و سازمان ملل"، "نقش‌آفرینی نهادهای غیردولتی و جوامع مدنی کشورهای عضو"، "تقابل اعضاء با تهدیدات محیط زیستی کشورهای توسعه یافته"، "میزان الگوپذیری بالای ملتهای کشورهای عضو"، "ظرفیت‌های بالقوه اعضای جنبش".
چالش‌ها و نقاط ضعف جنبش عدم تعهد
"ناهمگونی اعضاء، اهداف و سیاست‌های آن‌ها"، "تحولات کشورهای عربی"، "تغییر رویه کشورهای آسیای میانه به سمت وحدت با چین"، "تلاش برخی کشورهای آمریکای لاتین برای ارتباط مجدد با ایالات متحده"، بحران های جهانی اقتصادی و تهدید بازارهای ناتوان آفریقا و خاورمیانه" و "لزوم پایبندی اعضاء به پیمانهای بین المللی تحمیلی قدرتها".
ارکان و اجلاس جنبش عدم تعهد