به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ دولتهای سوریه و ترکیه در قرن بیستم میلادی سه دلیل مهم برای اختلاف و درگیری داشتند. اول ادعای حمایت سوریه از کردهای مخالف دولت ترکیه، دوم چگونگی استفاده از منابع آب منطقه که از ترکیه سرچشمه می‌گیرند و پس از عبور از سوریه وارد عراق می‌شوند و سوم مساله حق حاکمیت بر استانی که ترکیه آن را «هاتای» و سوریه آن را اسکندرون می‌نامد.
بسیاری از کارشناسان، آب را ریشه بسیاری از اختلافات آتی در دنیا و به خصوص خاورمیانه می‌دانند و اختلاف سه کشور ترکیه و عراق و سوریه بر سر منابع آبی دجله و فرات نیز یکی از موارد مهم این اختلافات محسوب می‌شود.
دو مساله مهم دیگر اختلافی بین سوریه و ترکیه، یعنی استان هاتای یا اسکندرون و نیز مساله کردها، در اواخر قرن بیستم سایه سنگینی بر سر روابط دو کشور افکنده بود.
ریشه اختلاف ارضی طرفین به ابتدای استقلال سوریه و پس از اتمام جنگ جهانی دوم باز می‌گردد.
وریه در آن زمان تحت قیمومیت فرانسه بود. این استان در سال 1921 و طبق توافق بین فرانسه و ترکیه، به شرط اختیار در برقراری و داشتن مقررات مخصوص خود، داخل مرزهای سوریه قرار گرفت.
جمهوری هاتای در سپتامبر 1938 به استقلال رسید؛ اما در سال 1939 و بر اساس موافقت‌نامه بین فرانسه و ترکیه، هاتای جزو خاک ترکیه اعلام شد، اما سوریه همواره این ادعا را رد کرده است.
شصت سال پس از این تاریخ، و در سال 1998، بحران در روابط دو کشور تا آنجا پیش رفت که مسعود ییلماز نخست‌وزیر وقت ترکیه در شصتمین سالگرد الحاق هاتای به ترکیه گفت:"آنکارا به خاک هیچ کشوری چشم نداشته است ولی ما مصمم هستیم چشم آنهایی را که به خاک ما چشم دوخته‌اند کور کنیم".
سوری‌ها هم در پاسخ بر حق تاریخی خود و این که هرگز از آن صرف‌نظر نخواهند کرد تاکید کردند. دو طرف بر سر فعالیت پ‌ک‌ک هم دچار اختلاف جدی بودند. نیروهای ترکیه در مرز با سوریه به حالت آماده‌باش در آمدند و ترکیه طی دو یادداشت به سازمان ملل اعلام کرد که قصد حمله به سوریه را دارد و توانست یک جانبه خواسته‌های خود را به سوریه دیکته کند. اما به مرور روابط ترکیه تحت حاکمیت حزب عدالت و توسعه و سوریه تحت حاکمیت بشار اسد رو به بهبودی رفت تا جایی که طرفیت حتی به برگزاری مانور مشترک نظامی هم دست زدند.
حدود یک سال و نیم پیش و پس از شروع بحران داخلی سوریه، به ناگاه روابط طرفین به مشکل جدی خورد و اردوغان تحت تاثیر انگیزه‌های مذهبی و منطقه‌ای به اصلی‌ترین مدافع ساقط کردن حکومت اسد تبدیل شد. کمی بعد و پس از اوج‌گیری خشونت‌ها در سوریه، موج آوارگان سوری وارد ترکیه شد و سیر حوادث در مناطق کردنشین ترکیه و سوریه، مقامات ترک را نگران ساخت.
ترکیه تنها کشوری نیست که در کنار منافعی که به دنبال آن است، از حوادث سوریه هم نگرانی نداشته باشد. کردها هم، تنها گروهی نیستند که مقامات دولت اردوغان را نگران ساخته‌اند. روزنامه حریت ترکیه از اوج‌گیری نگرانی تیم اردوغان از مساله علوی‌ها در ترکیه و سوریه خبر داده است.
مدتهاست که تحلیلگران معتقدند که بشار اسد حتی اگر قادر به برگرداندن سیطره خود بر تمام سوریه نباشد و نتواند حکومت خود بر سوریه را حفظ کند، می‌تواند با کمک علوی‌ها در منطقه علوی‌نشین سوریه در ساحل دریای مدیترانه که در برگیرنده شهرهای مهمی چون طرطوس و لاذقیه است یک حکومت علوی تشکیل دهد. مرزهای چنین کشوری بسیاری را به یاد دولت علوی 70 سال پیش خواهد انداخت، به خصوص که ترکیب جمعیتی آن کماکان حفظ شده است.
برای بسیاری در ترکیه، اکثریت علوی جمعیت استان هاتای و روابط آنها با علوی‌های سوریه نگران‌کننده است. مشکل برای ترکیه در این است که ایجاد کشور علوی نه تنها گزینه نهایی بشار است خواهد بود، بلکه همان‌طور که روزنامه حریت هم به ان اشاره کرده است، تشکیل چنین کشوری ممکن است خبری خوش برای بعضی سازمان‌های اطلاعاتی دیگر هم باشد. سازمان‌هایی که حریت نامی از آنها نمی‌برد اما آشنایان به امور منطقه، به یاد دارند که کدام بازیگران بین‌المللی از تغییر مرزها در خاورمیانه استقبال می‌کنند.
...............پایان پیام/ 222