به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ «آیت الله محمدتقی مروارید» از روحانیون برجسته استان ایلام کشور امروز در سن 91 سالگی به دیار حق شتافت.
ضمن تسلیت به فرزندان، خانواده محترم، مردم مومن ایران و به خصوص مردم ایلام و دوستداران ایشان، برای این عالم برجسته از خداوندمتعال طلب مغرفت نموده و برای خانواده ایشان صبر و بردباری آرزومندیم. در زیر گوشه ای از زندگینامه این عالم بزرگوار را می خوانیم : اینجانب محمد تقى مروارید به سال 1300شمسى در مشهد مقدّس به دنیا آمدم. پدرم شیخ على فرزند حاج شیخ على اكبر مروارید و مادرم حلیمه فرزند ملّاعلى قدرتى بود.
من در میان خانوادهاى كاملاً مذهبى و در نهایت فقر رشد نمودم. خاطرات تلخى از آن دوران سختِ زندگى دارم كه جاى ذكرش نیست.قرآن خواندن و سواد نوشتن را نزد مادرم و مكتبخانههاى معمول آن زمان فراگرفتم. آنگاه به شغل انگشتر سازى برنز و نقره روى آوردم و تا زمانى كه ایران در اشغال متّفقین و حكومت رضا خان بود، به این كار مشغول بودم.پس از سقوط دولت رضاخان براى علما و روحانیانى كه گوشه و كنار باقى مانده بودند فرصتى پیش آمد كه مدارس علوم دینى را كه به كلّى در زمان رضا خان تعطیل شده بود بار دیگر احیا و فعّال كنند. آیةاللّه حاج میرزا حسنعلى مروارید - از عموزادگان - مرا با مرحوم آیةاللّه میرزا مهدى غروى اصفهانى آشنا كرد، آن بزرگوار بنده را به تحصیل علوم دینى تشویق كرد و یادم هست كه مىفرمود: (تحصیل علوم دینى) براى امثال شما واجب عینى است.
مقدّمات را نزد آیةاللّه مروارید شروع كردم و بعد نزد اساتید دیگرى چون حاج شیخ على اكبر صدرزاده دامغانى، مرحوم حاج سیّد احمد مدرّس، حاج شیخ كاظم مهدوى دامغانى، ادیب نیشابورى، محمد تقى و حاج شیخ هاشم قزوینى، حاج شیخ مجتبى قزوینى و حاج شیخ على اكبر نوغانى كه سرپرست مدرسه نوّاب بود، تلمّذ كردم.
مقدّمات را نزد حاج آقا مروارید و صدرزاده و مطوّل را نزد ادیب نیشابورى، جلدینلمعه را نزد حاج آقا سیّد احمد مدّرس، رسائل را نزد آقاى مهدوى دامغانى، مكاسب را نزد حاج شیخ هاشم قزوینى، شرح اشارات را نزد حاج شیخ مجتبى قزوینى فرا گرفتم. در این بین به عتبات عالیات سفرى كردم و مدّتى نزد مرحوم حاج سیّد عبدالاعلى سبزوارى، حاج شیخ مجتبى لنكرانى و حاج شیخ باقر زنجانى تلمّذ نمودم. زمانى كه مرحوم آیةاللّه بروجردى در قم ساكن شد به قم آمدم. نزد مرحوم قاضى طباطبائى، آیةاللّه سلطانى و شیخ ابوالقاسم نحوى براى ورود به حوزه امتحان دادم. به خاطر دارم با خواندن چند سطر از مكاسب پذیرفته شدم. سطح را در قم ادامه دادم. مدّتى نزد شهید صدوقى، كه هنوز به یزد نرفته بود رسائل مىخواندم. در كفایه و مكاسب بیشتر از آقاى سلطانى بهره بردم. یكى از هممباحثههایم شهید فضل اللّه محلّاتى بود. با شهید سعیدى و آیةاللّه خزعلى و آیةاللّه جنّتى از مشهد آشنا بودم، در قم همگاهى با آنان دیدار داشتم، به ویژه وقتى كه امام(ره) در مسجد محمدیّه كه هنوز بازسازى نشده بود، درس اصول مىگفت، در این درس این آقایان و آیةاللّه جعفر سبحانى، آیةاللّه مكارم شیرازى و آیةاللّه خلخالى هم شركت مىكردند. مدّتى هم به درس حاج سیّد محمد محقّق داماد كه در فیضیّه بود رفتم و در درس خارج آیةاللّه بروجردى نیز حضور مىیافتم. بحث ایشان را كه در باره لباس مشكوك بود، به صورت جزوهاى درآوردم و به ایشان عرضه كردم و پنجاه تومان هم جایزه گرفتم. یادم هست در جزوهام از قول ایشان تقریر كرده بودم كه «على بن جعفر یختلف عند الامام سبعین سنه» كه معظّمٌله قبول نكرد. از درسهاى شرح تجرید مرحوم شهید مطهّرى نیز استفاده بردم. در درس تفسیر مرحوم علّامه طباطبائى هم شركت مىكردم كه ده دوازده نفر بیشتر نبودیم. وقتى كه به قم آمدم بر مبناى «اطلبوا العلم من المهد الى اللحد» بیشتر از محضر آیةاللّه وحید خراسانى، آیة اللّه حسن زاده آملى و آیةاللّه منتظرى استفاده مىكردم و براى اینكه تا اندازهاى از اعلمیّت مراجع دیگر اطلاع داشته باشم به پاى درس آیات عظام گلپایگانى، شیخ جواد تبریزى، مشكینى، شبیرى زنجانى، آقا سیّد محمد روحانى، بهجت، جوادى آملى، آقا محمد فاضل لنكرانى، سبحانى و مكارم هم مىرفتم.
ناگفته نماند كه یكى دیگر از اساتید بزرگوار من، جناب حاج میرزا جواد آقاتهرانى بود كه از درس معارف و اخلاقش بسیار بهرهبردم. خداوند روحش را شاد فرماید.مدّتى در مدرسه علمیّهاى كه حاج شیخ محمد حسین نجفى تأسیس كرده بود ادبیّات و مقدّمات را تدریس مىكردم. سپس در قم، حاشیه ملّا عبداللّه، معالم، جلدین لمعه و گاهى رسائل و مكاسب را درس مىگفتم و بعدها در ایلام، حوزهاى راه انداختم.در محرّم 1327 براى تبلیغ و ترویج دین به آن سامان مسافرت كردم. پس از چندى اهالى پیشنهاد كردند كه براى همیشه در آنجا بمانم. گفتم: از محضر آیةاللّه بروجردى كسب اجازه بكنید. آن بزرگوار هم موافقت فرمود و امور حسبیّه را به من واگذار كرد. چون ایشان نخستین نامه را به علّت رعشه با پیچ و تاب امضا كرده بود، حاج محمد حسین احسن كه منشىاش بود اجازه دیگرى نوشت كه مهر آقا پاى آن است و كپى این نامه اكنون موجود مىباشد. بعد از اینكه مدّتى در آنجا اقامت كردم، به من پیشنهاد ازدواج دادند. من هم قبول كردم. بعد از مدّتى قرار بر این گذاشتم كه ایّام تحصیل را در قم باشم و ایّام تعطیلى را در ایلام.
خاطرهاى از درس اصول امام دارم كه بد نیست آن را ذكر كنم. امام در بین درس مطالب عرفانى و اخلاقى مىفرمود. روزى بعد از اتمام درس همراه یكى از دوستانم خدمتش عرض كردم در باره موضوعى كه فرمودید توضیح بیشترى بفرمایید. این آیه را خواند: (...قد جاءكم من اللّه نور و كتاب مبین یهدى به اللّه من اتّبع رضوانه سبلالسلام...)[1] بعد فرمود: به جمله (من اتّبع رضوانه) عنایت بیشترى بكنید و دنبال رضاى خداوند باشید تا راههاى سلام را به شما بنمایاند.
به همین منوال سالها گذشت تا نهضت شروع شد و موضوع انجمنهاى ایالتى و ولایتى پیش آمد. اوّلین حركت مردم ایلام، در اعتراض به انجمنهاى ایالتى و ولایتى و حمایت از مراجع قم بود. من تلگراف را به امضاى عدّهاى از اهالى از جمله انجمن شهر رساندم و مخابره كردم. وقتى كه فرماندار ایلام آگاه شد، فورى رئیس انجمن شهر را فرستاد كه تلگراف را پس بگیرد. از آنان اصرار و از بنده انكار، ناچار به فرار شدم. پس از آن نیروهاى امنیّتى به رفتار و كردار بنده حسّاس شدند و مرتّب مراقب بودند و گزارش مىدادند و اگر منبر مىرفتم، كنترل مىكردند؛ با این حال وقتى كه براى رفراندوم در مسجدى كه خود بانى آن بودم، گرد آمدند به برنامههاىشان اعتراض كردم.
اوّل بار در سال 1342شمسى همراه دو تن از دوستان دستگیر شدم. چون آنوقت ساواك در ایلام اداره نداشت، شهربانى مرا به كرمانشاه اعزام كرد.آن موقع تیمسار مرادى رئیس ساواك بود. چون بار اوّل بود كه بازداشت مىشدم زود آزادم كردند. زمانى كه دستگیر شدم مردم ایلام بسیار متأثّر شدند. از این رو، استقبال با عظمتى از بنده به عمل آوردند.بعدها كه اعلامیّههایى از قم مىرسید، آنها را در مسجد جامع آشكارا براى مردم مىخواندم، مخصوصاً آن اعلامیّهاى كه امام «شاه دوستى» را آدم كشى و غارتگرى خوانده بود.
دومین بارى كه ساواك مرا بازداشت كرد وقتى بود كه در حسینیّه مرحوم حائرى منبر مىرفتم. پس از پایان منبر شبانه دستگیر شدم. دادرس رئیس كلانترى آن وقت خیلى هتّاكى كرد. سرانجام همراه چند مأمور مرا به كرمانشاه فرستادند. در آنجا بعد از تحمّل شكنجه و كتك مفصّل، روانه زندان شدم. مدّتى در زندان بودم تا با قید كفالت موقّتاً آزاد شدم. دادسراى نظامى مرا به دو ماه زندان محكوم كرد. در پانزدهم خرداد 1342 در زندان بودم كه ماجراى قیام مردم را شنیدم.
در سال 1357شمسى بار دیگر دستگیر شدم. مرا از ایلام به تهران فرستادند و به زندان كمیته شهربانى تحویل دادند. بعد از دستگیرى بنده عدّهاى از جوانها در مسجد جامع ایلام متحصّن شدند، هر چه استاندار تلاش كرد متفرّق نشدند، سرانجام مأموران حمله كردند و عدّهاى را دستگیر كردند و به خرّمآباد فرستادند و در آنجا زندانى كردند؛ شایان توجّه است كه چندین نفر از مردم دلیر ایلام در این راهپیمایىها، به شهادت رسیدند و با خون پاكشان انقلاب را آبیارى كردند.
مدّتى در این زندان به سر بردم و با كسانى چون شهید حاج شیخ مهدى شاهآبادى آشنا شدم. بعد از مدّتى به زندان اوین منتقل شدم. حدود بیست روز در سلّول انفرادى به سر بردم. ماه مبارك رمضان بود كه جریان هفدهم شهریور و میدان شهدا(ژاله سابق) اتّفاق افتاد. سپس به بند چهار زندان عمومى فرستاده شدم، در همان موقع آقایان هاشمى رفسنجانى، منتظرى و طالقانى در بند سه زندان بودند كه آنجا با آقایان محمد آل اسحاق، موسوى، آقاى ابراهیمى، سیّد جلال طاهرى و عدّهاى دیگر آشنا شدم. پس از آزادى از زندان به ایلام آمدم. مبارزات شدّت گرفته بود. یك شب بچّهها به خیابان ریختند و این شعار را مىدادند:
ایران شده فلسطین مردم چرا نشستین؟
از مهمترین خاطراتم مىتوانم به سخنرانى حضرت امام در مدرسه فیضیّه اشاره كنم كه در خطاب به شاه فرمود: مىدهم از مملكت بیرونت كنند!همچنین سفر به عتبات عالیات از بهترین خاطرههاى آن دوران است، چون بدون هیچ تشریفاتى مىتوانستیم به آنجا سفر كنیم. زمانىكه امام در نجف مشرّف بود، موفّق شدم چندین ماه در درس ایشان شركت كنم. گاهى به درس آیةاللّهحكیم، آیةاللّه خوئى و آیةاللّه سبزوارى مىرفتم. گفتنى است از برادرم حاج شیخ علىاصغر مروارید كه در صف اوّل مبارزان بود، در خصوص بعضى مسائل آگاهى مىگرفتم و به سفارشات ایشان عمل مىكردم و یك بار هم همراه ایشان به عتبات رفتم.
در یكى از روزهاى مبارزه با طلبهاى قمى به نام سلیمى به روستاى هفت چشمه رفتم. قصد داشتم در آنجا مجلسى تشكیل دهم، ژاندارمها با خبر شدند. روستا را محاصره كرده، تیراندازى كردند. اهالى روستا مرا به مخفىگاه بردند. شبانه از آنجا به چاله سرا رفتم و در منزل سیّد مصطفى ماندم. صبح آقاى بهادرى كدخداى محل مرا با لباس عربى سوار ماشین كرد و به ایلام برد. در ایلام هم تحت تعقیب بودم. شبها تا زمانى كه در ایلام بودم در منزل دوستان و آشنایان مىخوابیدم. بعد به اهواز آمدم، آقاى خزعلى و مرحوم گلسرخى منبر مىرفتند آنجا فرصت منبر پیدا نكردم. به خرّمشهر منزل آقاى محمدى رفتم و شب در مسجد صاحبالزّمان منبر رفتم. زمانى به آبادان سفر كردم كه آتش سوزى سینما ركس رخ داده بود و مردم عزادار بودند. در آنجا سخنرانى كردم، به مردم آبادان تسلیت گفتم و به خاندان پهلوى نفرین كردم. از این رو، مجبور شدم خود را پنهان سازم. در اینجا با لبا