اخوان المسلمین تشکیلاتی ترین گروه جهان اسلام است

  به گزارش خبرگزاری اهل‏بیت(ع) ـ ابنا ـ صدو هفتاد و چهارمین نشست موسسه فهیم با عنوان جریان های مذهبی سیاسی در جهان عرب امروز با سخنرانی "حجت الاسلام والمسلمین دکتر داود فیرحی" دانشیار دانشگاه تهران شب گذشته در محل موسسه فهیم قم برگزار شد.حجت الاسلام والمسلمین دکتر فیرحی گفت: امروزه ما شاهد تحولات گسترده در خاورمیانه هستیم و محل این تحولات مصر است و این تحولات برای  ما به عنوان مسلمان و شیعه مهم است بدانیم در خاورمیانه چه اتفاقاتی می افتد.جریانهای مهم سیاسی ـ مذهبی بعد از سقوط عثمانیوی ادامه داد: بعد از فروپاشی خلافت عثمانی در 1926 میلادی شاهد ظهور چند جریان بزرگ بودیم که به چهار دسته بزرگ تقسیم می شوند این جریانهای مهم مذهبی سیاسی عبارتند از، جریانهای سنتی اسلامی، جریانهای سکولار یا علمانی، جنبش جدید سلفی و جنبش‌های اخوانی.این استاد دانشگاه در مورد جریانهای سنتی بعد از سقوط عثمانی گفت: اسلامگرایی سنتی که مهمترین رهبر این جریان "مصطفی صبری" آخرین شیخ الاسلام عثمانی است گرایش نسبتا منفی نسبت به غرب و مسائل جدید دارد و فروپاشی عثمانی را نتیجه غرب گرایی و توطئه های نظامی ها می داند.وی جریانهای سکولار یا علمانیت را به دو شاخه تقسیم کرد و ادامه داد: "یساری" یعنی جریانهای سکولار چپ که متاثر از مارکسیسم هستند، به لحاظ سیاسی به شوروی سابق متمایل بودند، از لحاظ ساختار  سیاسی اقتدارگرا هستند، تیپ آرمانی شان "جمال عبدالناصر" است و به ناصری ها معروفند، و کشورهای عراق، سوریه، یمن، الجزایر و سودان در این دسته قرار دارند.فیرحی افزود: گرایش دوم سکولارها هستند بیشتر سکولارها لیبرال اند که گرایش های غربی دارند و تیپ آرمانی شان دولت کمالی "آتاترک" است، به کمالیسم معروفند و شبیه این حکومتها تونس بورقیبه و بن علی، و ایران دوره پهلوی است.وی تاکید کرد: این دو جریان هر دو سکولار بودند و با مذهب جنگیدند البته ناصر کمتر با مذهب درگیر شد.استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: جریان سوم جنبش جدید سلفی (السلفی الجدد) است که جنبش بسیار پرتحرکی هستند و جریان چهارم جنبش های اخوانی که متاثر از اخوان المسلمین هستند.وی با بیان اینکه امروزه در کشورهای عربی، سلفی های جدید و جنبش اخوانی بسیار مهم و تاثیر گذارند گفت: جنبش های سلفی به دو شاخه سلفی های وهابی و سلفی هایی که بیرون از نفوذ عربستان در جهان گسترده شده اند، تقسیم می شوند.فیرحی افزود: هنر جنبش های سلفی در رادیکالیسم، افراط گرایی و درگیریهایی که با جهان غرب دارند، است و این درگیریها در بعد علوم انسانی است نه بعد فنی و مهندسی.وی در بیان تفاوت اساسی جنبش های اخوانی و سلفی گفت: تفاوت اساسی جنبش‌های اخوانی و جنبش‌های سلفی در استراتژی آن است که جنبش‌های سلفی صراحت و سادگی را مورد توجه قرار می‌دهند وشعارشان کوتاه و صریح است و بر رسانه و ارتباطات تأکید می‌کنند، اما جنبش‌های اخوانی بیشتر بر تشکیلات و پیچیدگی آن تأکید داشته و بر این اساس اخوانی ها برد زیادی در کشورهای اسلامی داشته و دارند.این استاد دانشگاه ادامه داد: اخوان در بعضی از کشورها مثل مصر و تونس به پیروزی رسیده، در بعضی کشورها مثل سوریه در حالت معارضه است، در بعضی کشورها مثل اردن در حالت اعلام خطر است و در بعضی کشورها مثل عربستان، در حالت کمون و خفته است.امروزه اخوان المسلمین دمکراتیک شده استوی با بیان اینکه اخوانی ها بین سلفی ها و سکولارها قرار دارند گفت: تحول بزرگی در ایده ها و افکار اخوان المسلمین به وجود آمده است و این تحول در نماد و پرچم اخوان قابل مشاهده است در نماد نسل اول اخوان شعارشان قرآن، شمشیر و آیه "واعدوا لهم ما استطعتم" است ولی در نماد امروز، پرچم مصر قانون و نماد زیتون به چشم می خورد.فیرحی ایده‌های اساسی و آوردهای اخوان را دموکراسی اخوانی، استقلال دین از دولت و استقلال ارتش و سیاست دانست و گفت: در دمکراسی اخوانی، شعارشان جامعه اسلامی و دولت مدنی است و دلیل این شعارشان این بود که در کشورهای اسلامی همیشه بین دین و دمکراسی همیشه تضاد بود و این طور تلقی می شد که دمکراسی با دین منافات دارد ولی اخوانی ها می خواهند بگویند که دمکراسی ما دمکراسی غربی و سکولار نیست.وی با بیان اینکه دومین ایده اخوان عبارت از استقلال دین از دولت و استقلال الازهر است گفت: اخوان المسلمین در متون درون تشکیلاتی خود و هم در قانون اساسی مصوب مصر در اصول 2 و 4 و 6 و 219 ، به شدت به استقلال دین از دولت تاکید دارد.این استاد دانشگاه افزود: اخوانی ها قبلا معتقد بودند که واجب است حکومت اسلامی تاسیس شود و حکومت متصدی اجرای شریعت و تبلیغ اسلام باشد یعنی به اسلامی کردن حکومت برای اسلامی کردن جامعه معتقد بودند به تدریج تغییراتی ایجاد شد و دین را از دولت مستقل کردند.وی ادامه داد: اخوان المسلمین در قانون اساسی تصویب کرد که  تصدی گری تمام موقوفات مصر که برای امورات مذهبی است، را از دولت بگیرد و به دست الازهر بدهد و دولت را موظف کرد که تمام نیازهای مالی الازهر را هم تامین کند و دولت نظارتی به الازهر نداشته باشد و رئیس الازهر را 100 نفر از هیئت کبار علمای الازهر عزل و نصب کند و دولت دخالت نکند.فیرحی با بیان اینکه  الازهر موظف شد که تبلیغات دینی را در مصر و سایر نقاط جهان را دنبال کند گفت: در قانون اساسی بند مهمی را تصویب کردند که هر جا که سر مسائل مذهبی مناقشه باشد حرف نهایی را الازهر بزند و سر همین بند بود که چند روز پیش الازهر تمام گروهها را دور خود جمع کرد و سند تفاهم امضا کردند و این را هم معارضه و هم گروههای سلفی پذیرفتند.وی تصریح کرد: سومین ابتکار اخوان المسلمین تفکیک نهادهای قضاوت، امنیت و ارتش از سیاست و مستقل بودن این نهاد ها است.استاد دانشگاه تهران در ادامه گفت: تاکنون در جهان اسلام ارتش حافظ مرزهای سرزمینی نبود حافظ حاکمان بودند در تمام کشورهای اسلامی ارتش به معنای ارتش حرفه ای نبود، استخبارات نیز حافظ امنیت نبود. ارتش بازوی سرکوب حاکمان بود و امنیت را به گونه ای تصور می کردند که هرگونه تعرض به مسائل حاکم تعرض به کشور تلقی می شد و نگاه ارتش به کاخ ریاست جمهوری بود.وی افزود: اخوان المسلمین به این سمت رفت که ارتش بازوی قدرت و جنبه دفاعی داشته باشد حتی در چند روز گذشته شاهد بودیم که در تظاهرات مردمی هر چند کاخ ریاست جمهوری به آتش کشیده شد ولی به سوی مردم تیر اندازی نشد.فیرحی تاکید کرد: اینکه این نهادها روی پای خود بایستند و مستقل شوند زمان بر است چون این نهادها به این سیستم عادت نکرده اند.تحولات فکری چگونه در اخوان ایجاد شد؟وی با مطرح کردن این پرسش که اخوان چگونه مهارت پذیرش ایده های جدید را پیدا کرد؟ افزود: تحجر به ایده یکی از مشکلات انقلابهاست ولی اخوان یکی از هنرهایشان این بود که در اندیشه هایشان تجدید نظر ایجاد کردند.این استاد دانشگاه با بیان اینکه اخوان المسلمین تشکیلاتی ترین و مهمترین تشکل جهان اسلام است گفت:اخوانی ها ایده ای دارند به نام "الصبر و التدریج" صبر کنید و به تدریج اقدام کنید و اندیشه دیگری دارند به اینکه واقعیات امروز رویاهای دیروز است و رویاهای امروز واقعیات فرداست به همین خاطراخوانی ها مرتب برای آینده خود رویا تصویر می کنند.سیر تحول در اندیشه های اخوان المسلمینوی گفت: اخوانی ها تا کنون هشت مرشد داشته اند اولین آنها "حسن البنا" 1928 و مرشد امروزی آنها "محمد بدیع" است.فیرحی با بیان اینکه اخوانی ها در ابتدا به شدت گرایشات سلفی داشتند تصریح کرد:  در زمان حسن البنا به تشکیل نیروهای مسلح به نام "جهاز الخاص" سازمان ویژه، رو آوردند و گردانهای اخوانی به صورت مستقل با اسرائیل درگیر شدند رهبران امروز غزه بازمانده این نسل اخوانی ها هستند.وی افزود: مدتی به شدت با ناصر آشتی کردند و حتی سه وزیر در داخل دولت ناصر داشتند اما در دوره "الهضیبی" گرایشات قطبی پیدا کردند و متاثر از اندیشه های جهادی سید قطب، با غرب درگیر شدند اما به تدریج از 1973 به بعد در زمان "عمر تلمسانی" سومین مرشد اخوان المسلمین، احساس کردند مسیر را خطا می روند از 1928 تا 1973 که دوره رادیکال شدن اخوان بود دو گروه در داخل اخوان رشد کرد یک گروه به رهبری "بدیع الزمان نورسی" در ترکیه به تدریج قدرت را به دست گرفتند از رادیکالیسم اخوان جدا شده و به آشتی بین مذهب و دمکراسی رسیدند.استاد دانشگاه تهران ادامه داد: جریان دیگر در اخوان المسلمین مصر از اندیشه های سید قطب و فاصله گرفتند و در زمان تلمسانی و ابو نصر بر اخوان غلبه کردند و اندیشه های جهادی و تکفیری کم رنگ شد و اندیشه های دمکراتیک قوت گرفت از آن زمان تا 1995 اصلاحاتی درون جمعیت اخوان المسلمین و مسائل سیاسی ـ اجتماعی ایجاد شد و در نهایت به وحدت در جهان اسلام و تشکیل تمدن اسلامی رسیدند.وی با تاکید بر اینکه اخوان المسلمین از 1995 در زمان "مصطفی مشهور" گرایشات دمکراتیک پیدا کردند تاکید کرد: قبل از سقوط حسنی مبارک در آخرین مجلس مصر، اخوان 86 نماینده و 40 هوادار داشتند از 498 نماینده ملی مصر یک سوم اخوانی بودند و تعداد 85 نفر از رهبران اخوان در زندان بودند.فیرحی با بیان اینکه اخوان حرکتی شروع کرد که از اجتماع شروع و به سیاست رسید گفت: اخوانی ها متوجه شدند که بدون پشتوانه بزرگ اقتصادی نمی توانند فعالیت کنند و در ابتدا از جمع آوری زکات شروع کردند و اکنون دو بانک بین المللی مشهور "آسیا فاینانس" و "بانک البرکه" را دارند و در اکثر بانکهای بزرگ دنیا صاحب سهام هستند.وی ادامه داد: اخوان بزرگترین بیمارستانهای مستقل از دولت را دارا هستند در سال 1995 در زلزله قاهره مصر اخوانی ها آمدند به مردم کمک کردند و این حرکت در بین مردم محبوبیت ایجاد کرد.این استاد دانشگاه تصریح کرد: اخوان از امروز برای فردا تجربه کسب می کند، تعصب سنگین ندارند، به شعار نه حضور مطلق و نه ترک مطلق معتقدند و این استراتژی اخوان است.ساختار تشکیلاتی اخوانوی در مورد ساختار تشکیلاتی اخوان المسملین گفت: اخوان رهبر محور نیست و به ساختار شورایی تاکید دارد به همین خاطر است که با جابجایی رهبران اخوان متزلزل نمی شود.فیرحی افزود: شخص اول اخوان "مرشد عام" است و این مرشد اول از آخر و آخر از اول است زمانی که مرشد انتخاب شد همه با مرشد اخوان بیعت می کنند.وی در ادامه گفت: در تمام جهان سیستم اخوان همین گونه است  ولی به احترام مرشد مصر، به رئیس سایر کشورها به جای مرشد، مراقب می گویند.وی با اشاره به اینکه جنبش اخوان در سطح ملی، برای هر استان مجلس دارد تصریح کرد: در 28 استان مصر 28 مجلس استانی دارند در هر