به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ میر غلام محمد غبار فرزند «میر محبوب خان» در سال 1276 خورشیدی در شهر کابل چشم به جهان گشود و دروس متداول روزگارش را در کابل سپری کرد.
غلام محمد غبار در دوران جوانی در سال 1297 خورشیدی جزء کارمندان دولت «امان الله خان» شد و در اواخر حکومت «امیر حبیب الله خان» به فعالیت‌های سیاسی روی آورد و به (جنبش جوانان افغان) پیوست و در همین دوران مطالعه در تاریخ و مسائل اجتماعی را به شکل جدی آغاز کرد و خیلی زود به عنوان یکی از چهره‌های مطرح در رشته تاریخ افغانستان شناخته شد.
وی همزمان با فعالیت سیاسی، به کارهای فرهنگی و ادبی نیز روی آورد و طبق گفته اکثر صاحب‌نظران وی یکی از مؤسسان «انجمن ادبی کابل» نیز بود که به کمک وی این انجمن توانست نشریات و کتاب‌هایی را در حوزه تاریخ و فرهنگ افغانستان منتشر کند.
در دوران پادشاهی نادرخان در سال 1311 خورشیدی و در حالیکه هنوز بیش از یک سال از تأسیس انجمن ادبی کابل سپری نشده بود، غبار و تعدادی از یاران او به دلیل فعالیت‌های سیاسی، توسط حکومت دستگیر و زندانی شدند.
غبار در سال‌های حکومت «نادرخان» و همچنین در دوران پادشاهی «ظاهر شاه»، سال‌های زیادی از عمر خود را به دلیل فعالیت بر علیه خاندان شاهی در زندان و تبعید به سر برد.
غلام محمد غبار در سال 1356 خورشیدی که مصادف با سال آخر عمر حکومت «داوود خان» در افغانستان بود، به بیماری زخم معده مبتلا شد و برای معالجه به شهر «برلین» آلمان رفت و سرانجام در 16 بهمن سال 1356 خورشیدی در همان شهر در گذشت و پیکرش به کابل منتقل و در این شهر به خاک سپره شد.
کتاب «افغانستان در مسیر تاریخ» که از مهم‌ترین کتب تاریخی افغانستان به شمار می‌رود، یکی از تألیفات مطرح این نویسنده بزرگ است.
به تازگی این کتاب با ویرایش جدید «محمدکاظم کاظمی»، صاحب‌نظر حوزه نگارش و ویرایش، روانه بازار کتاب ایران و افغانستان شده است.
جلد اول کتاب افغانستان در مسیر تاریخ که از مطرح‌ترین آثار میر غلام محمد غبار است در سال 1346 خورشیدی در دوران حکومت «ظاهر شاه» به چاپ رسید ولی حکومت شاهی از انتشار کتاب جلوگیری به عمل آورد و تمام نسخه‌های کتاب را توقیف کرد.
پس از سقوط حکومت داوودخان انتشار این کتاب آزاد شد و تا امروز این کتاب در افغانستان و برخی از کشورهای دیگر بارها تجدید چاپ شد و در ایران نیز این کتاب تا کنون از طرف ناشران ایرانی و افغانی در چندین نوبت منتشر شده است.
در طول تمام 3 دهه گذشته که کتاب افغانستان در مسیر تاریخ چاپ و منتشر می‌شد از روی همان نسخه اولیه بود، که در دوران خود غلام محمد غبار حروفچینی شده بود.
برای نخستین بار پس از حدود 30 سال از انتشار این کتاب، به تازگی در ایران این کتاب به وسیله محمدکاظم کاظمی ویرایش و در صفحه آرایی جدید توسط انتشارات عرفان منتشر شده و در اختیار علاقمندان به تاریخ افغانستان قرار گرفته است.
محمد کاظم کاظمی که از چهره های مطرح ادبیات فارسی معاصر است در مورد ویژگی‌های چاپ جدید این کتاب توضیحاتی را ارائه داده است، که نشان از ویژگی‌های چاپ جدید آن دارد.
کاظمی گفت: کتاب افغانستان در مسیر تاریخ علاوه بر روایت تاریخ هزاران ساله سرزمین افغانستان یک ارزش ادبی هم دارد و ما را در شناخت ویژگی های نثر فارسی افغانستان در سال‌های دهه 40 خورشیدی آشنا می‌کند.
این شاعر افغان در مورد ویرایش این اثر گفت: ویرایش این اثر برای من خیلی سخت بود چرا که کارهایی از این دست باید از نظر ذکر تاریخ و سنوات تاریخی اصالتش حفظ شود و هم به دلیل اینکه این کتاب مبتنی بر نثر فارسی دهه‌های پیشین است، باید سبک و نثر نویسنده حفظ شود چرا که ما در این کتاب با نثری بسیار زیبا و استادانه روبرو هستیم.
کاظمی تأکید کرد که در این ویرایش، هیج تصرفی در محتوا و یا سبک نویسنده وارد نکرده است و حتی واژگانی را که امروز در زبان فارسی به کار نمی‌رود نیز حفظ کرده است و فقط در برخی موارد آن هم در پاورقی، معانی آن کلمات را آورده است.
با چاپ جدید این کتاب، برخی بر این باور بودند که باید همان نسخه اولیه تجدید چاپ می‌شد و انتقادهایی را نیز در برخی موارد در این باب مطرح کردند.
محمدکاظم کاظمی در پاسخ به این انتقادها گفت: این کتاب از نظر حروفچینی، و رسم‌الخط و نقطه‌گذاری کیفیت بسیار پایینی داشت و شایسته چنین اثر ارزشمندی نبود که با همان کیفیت سابق چاپ شود.
وی ضمن بر شمردن برخی از اشکالات نسخه اولیه کتاب افزود: در نسخه اولیه گاه کلمات و گاه حروف افتادگی‌هایی داشت و بعضی از حروف نقطه نداشت و از نظر پاراگراف بندی و نقطه‌گذاری از مشکلات فراوانی رنج می‌برد که مطالعه آن برای خواننده امروزی بسیار دشوار بود.
کاظمی در مورد شیوه نگارش بعضی از کلمات این کتاب که گاه با نگارش قدیم قرابت دارد و گاه سلیقه و پسند مؤلف بوده است، گفت: مثلاً در این کتاب، «ناصرالدین شاه قاجار» به صورت (نصرالدین شاه قاجار) آمده است که بسیار نامأنوس است و ما باید آن را اصلاح می‌کردیم.
البته تصرف زیاد در متن دور از امانت‌داری بود و ما در نهایت تصمیم گرفتیم که راهی میانه را انتخاب کنیم و فقط کلمات نامأنوس را به‌روز سازیم.
کاظمی از ویژگی‌های دیگر چاپ تازه را استخراج فهرست اعلام و تنظیم فهرست نام اشخاص بر شمرد و گفت: برای کتابی که نام حدود چهار هزار نفر در آن آمده است، تنظیم نام‌ها نیز کاری دشوار بود، به ویژه که در بسیاری از موارد، نام یک شخص در بخش‌های مختلف به صورت گوناگون آمده بود مثل «محمد اکبرخان»، «سردار محمد اکبر خان»، «وزیر محمد اکبر خان»، «وزیر اکبر خان» و بسیاری از نام‌های دیگر به همین شکل بود، که ما آنها را یکسان کردیم تا کسی که به دنبال نام وزیر اکبر خان می‌گردد، به همه اینها دسترسی داشته باشد.
جلد دوم کتاب افغانستان در مسیر تاریخ، 22 سال پس از مرگ غبار برای اولین بار در سال1999 میلادی توسط فرزند وی در «ویرجنینیا» آمریکا به چاپ رسید و در پاکستان و ایران هم از روی همان نسخه تجدید چاپ شد.
.................پایان پیام/ 218