به گزارش خبرگزاری اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ جزیره به قسمتی از زمین که گرداگرد آن را آب فرا گرفته باشد، گفته میشود و قاعدتا جزایر در اطراف دریاها بوده و یکی از نقاط مهم و حساس کشورها به شمار میرود.
جمهوری اسلامی ایران حدود 2 هزار و 700 کیلومتر مربع مرز آبی با همسایگان خود در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان دارد که طبعا این سواحل و مرزهای آبی ، جزایر متعددی را در خود جای داده است.
خلیج فارس که بیشترین مرز آبی را با سایر کشورها داراست حدود 30 جزیره مسکونی و غیرمسکونی دارد که جزایر مینو، خورموسی، بونه، دارا، قبرناخدا، خارک، خارکو، عباسک، میرمهنا، فارسی، تهمادو، نخیلو، گرم، لاوان، شکور، هندورابی، کیش، فرور بزرگ، فرور کوچک، سیری، قشم، ناز، هرمز، هنگام، لارک، ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک از جمله این جزایر هستند.
اما در این میان سه جزیره ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک که به جزایر سهگانه معروف شدهاند، به لحاظ نظامی فوقالعاده مهم و دارای موقعیت ویژه تدافعی هستند، از این جهت موقعیت مهم این جزایر باعث برخی حساسیتها شده است.
جزایر سهگانه در جنوبیترین استان جمهوری اسلامی ایران یعنی استان هرمزگان با مرکزیت بندرعباس قرار دارند، این استان نیز در جنوب ایران و در شمال تنگه هرمز قرار داشته و کرانههای این استان در شرق به دریای عمان و در غرب به خلیج فارس امتداد مییابد، استان هرمزگان با 71 هزار و 193 کیلومتر مربع مساحت 3.4 درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده است.
* جزیره تنب بزرگ
این جزیره با وسعت حدود 11 کیلومتر مربع در جنوب جزیره قشم واقع شده که از جنوب به جزیره ابوموسی، از شرق به دریای عمان و از غرب به تنب کوچک ختم میشود، فاصله این جزیره تا قشم 31 کیلومتر مربع، تا تنب کوچک 13 کیلومتر مربع و تا ابوموسی 50 کیلومتر مربع است.
* جزیره تنب کوچک
این جزیره با مساحت حدود 5 کیلومتر مربع در جنوب بندر لنگه و در غرب تنب بزرگ واقع است؛ فاصله این جزیره تا بندر لنگه 50 کیلومتر مربع و تا تنب بزرگ 13 کلیومتر مربع است.
* جزیره ابوموسی
این جزیره به لحاظ جغرافیایی،جنوبیترین جزیره ایرانی آبهای خلیج فارس است که در 222 کیلومتری بندرعباس و در 75 کیلومتری بندر لنگه، در 60 کیلومتری شمال امارت شارجه در امارات متحده عربی واقع شده است و همچنین 160 کیلومتر از تنگه هرمز فاصله دارد؛ این جزیره یکی از 14 جزیره استان هرمزگان است که بیشترین فاصله از سواحل ایرانی خلیج فارس را دارد و طول و عرض آن در حدود 5 . 4 کیلومتر است و شهر ابوموسی مرکز این جزیره است.
وسعت شهرستان ابوموسی 68٫8 کیلومترمربع است که مشتمل بر جزایر ابوموسی با 12 کیلومتر مربع، جزیره تنب بزرگ با 10٫3 کیلومتر مربع، تنب کوچک با 1٫5 کیلومتر مربع، سیری با 17٫3 کیلومتر مربع، فرور بزرگ با 26٫2 کیلومتر مربع و فرور کوچک با 1٫5 کیلومتر مربع است.
فاصله میان جزیره ابوموسی و جزایر تنب به دلیل عمق مناسب آب تنها مسیر قابل کشتیرانی برای نفتکشهای بزرگ است.
مالکیت جزیره ابوموسی به همراه جزایر تنب بزرگ و تنب کوچک در دست ایران است اما ادعاهایی از سوی کشور تازهتاسیس امارات متحده عربی که از زمان شکلگیری این کشور کوچک بیش از 40 سال نمیگذرد، مطرح است.
این جزیره در اسناد تاریخی با نام بوموو (BOUMOU) و بوماو یعنی آب (معرب آن بومف) و بوموسو و گپ سبزو نام داشته (به معنای جای سبز) است.
در نقشههای قدیمی بوموف یا بوموسو ثبت شده (بوم به معنی مکان است و سو چند معنی دارد سو مخفف سوز (SOUZ)نام یک نوع سبزی است و بطور کلی نیز در زبان فارسی کهن معنی سبز میدهد و در مجموع میتوان آن را به معنای سرزمین سبز نامید).
نام ابوموسی یک نام جدید است که سابقه آن به حدود بیش از 100 سال قبل باز میگردد که یکی از ساکنان بنام ابوموسی این نام را بجای بوموسو (BOUMOUSOU) رایج کرد.
* جمعیت ابوموسی 75 میلیون نفر!
جمعیت ابوموسی، بر طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1385، برابر با یک هزار و 700 هزار نفر بوده است که بیشتر این ساکنان، شهروندان ایرانی هستند و اقلیت اماراتی که در آن ساکن هستند بر اساس قراردادی میان ایران و امارات حق اقامت دائم در ابوموسی را دارند. شهروندان ایرانی ساکن در جزایر به ویژه در ابوموسی غالبا جمعیت جزیره خود را 75 میلیون نفر میدانند. این بدان معناست که این قطعه نه تنها بخشی تفکیکناپذیر از ایرانزمین است بلکه خط مقدم سرزمین ایران است.
جزیره ابوموسی آب و هوای مرطوب و گرمتری دارد؛ این جزیره فاقد آب و اراضی مناسب کشاورزی است، ولی کشت و زرع محدودی در آن صورت میگیرد و بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند امااین جزیره یکی از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفیتی قابل توجه فعالیت میکند.
یک فرودگاه، یک موج شکن و اسکله کوچک برای پهلوگیری شناورهای سبک با آبخور محدود و یک جاده کمربندی آسفالته از جمله تاسیسات جزیره ابوموسی است؛ ناهمواریهای خاک جزیره ابوموسی به سوی شمال افزایش مییابد که سرانجام به بلندترین نقطه جزیره به نام کوه حلوا که نزدیک به 110 متر ارتفاع دارد، میرسد.
* حاکمیت ایران بر ابوموسی و 2 تنب بر اساس اسناد تاریخی
بررسیهای تاریخی انجام شده بیانگر آن است که در هزاره دوم قبل از میلاد این 3 جزیره همانند سایر جزایر دریای پارس توسط ایرانیان اداره میشد و جزو قلمرو حکومتهای ایرانی بوده است. در دوران اسلامی نیز این جزایر همواره جزو قلمرو ایالتهای جنوبی ایران از جمله فارس بودهاند با ورود پرتغالیها به دریای پارس این 3 جزیره به اشغال آنها در آمد که در روزگار شاه عباس صفوی توسط نیروهای ایرانی آزاد شد. نادرشاه افشار و کریمخان زند به این جزایر اعمال حاکمیت کامل کردهاند و در روزگار سلطنت فتحعلی شاه قاجار نیز جزایر دریای پارس مانند کیش، بحرین، ابوموسی، هندورابی، تنب بزرگ، کوچک و فارور جزو ایالتهای فارس محسوب میشدند. در سال 1263 هجری قمری نیز کرانهها و جزایر خلیج فارس از جمله جزیره ابوموسی بخشی از ایالت بنادر خلیج فارس محسوب میشد. بررسی دقیق اسناد و کتب تاریخی بر مالکیت و حاکمیت تاریخی ایران بر جزایر سهگانه تردید باقی نمیگذارد.
در نقشههای چاپ شده از سال 1887 به بعد بریتانیا نیز جزیره ابوموسی و 2 تنب با رنگ پرچم ایران مشخص شده است؛ اعمال حاکمیت، همواره از ناحیه حکومت انجام میشود و در آن زمان، ایران دولت حاکم تلقی میشد و امیرنشینهای شارجه در رأس الخیمه به عنوان نهادهای سیاسی و حقوقی مستقل در نظر گرفته نمیشدهاند و حتی از داشتن رابطه سیاسی با سایر کشورها منع میشدهاند.
طبق دادههای تاریخی، جزایر مزبور تا سال 1887 متعلق به شیخ لنگه بوده است و شیخ لنگه وابسته به طایفه «جواسیم» بوده و در نتیجه از متعلقات ایران به محسوب میشده است چرا که شیخ لنگه به حکومت ایران خراج میپرداخته و بر جزایر سیری، ابوموسی و 2 تنب، حکومت میکرده است.
در سال 1349 هجری شمسی وقتی دولت خبیث ننگین تصمیم گرفت نیروهای خود را از خلیج فارس خارج کند نیروهای ایرانی اجازه یافتند تا در سه جزیره ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک وارد شده و حاکمیت ایران را بر این سه جزیره بازگردانند از این زمان بود که مسئله ابوموسی به عنوان موضوعی اختلافی بین امیرنشین شارجه و ایران درآمده بود همانند آتش زیر خاکستر سالها ادامه داشت و هر از گاهی به تناسب شرایط سیاسی دولت مباحثی را در افکار عمومی و روابط بینالمللی ایجاد کرده است
* ماجرا از کجا آغاز شد؟
اما ماجرای اخیر مناقشات ایران و امارات متحده عربی در خصوص جزایر سهگانه در پی سفر فروردین ماه سال جاری محمود احمدینژاد به جزیره ابوموسی شدت گرفت، رئیسجمهور کشورمان 24 فروردین ماه سال جاری در راستای سفرهای استانی به یکی از مناطق جمهوری اسلامی ایران در قلمرو اختیارتش سفر کرده بود و این موضوع موجب برآشفتگی وزیر امور خارجه امارات متحدهعربی شد.
در جریان این سفر، شیخ عبدالله بن زیادآلنهیان وزیر امور خارجه ایالات متحده عربی در سخنانی که خبرگزاری رسمی این کشور منعکس کرد، گفته بود: این سفر نقض گسترده حاکمیت امارات به سرزمین خود و نادیده گرفتن همه تلاشها و اقداماتی است که برای حل مسالمتآمیز این مسئله از طریق گفتگوهای مستقیم یا مراجعه دادگاه بینالمللی صورت میگیرد.
این موضوع با واکنش تند نمایندگان که حافظ منافع ملت هستند مواجه شد و 4 روز پس از آن یعنی سیام فروردین ماه، 225 نماینده مجلس شورای اسلامی با امضای بیانیهای اظهارات مداخلهجویانه مقامات امارات متحده عربی و مجلس این کشور را محکوم کردند، در بخشی از این بیانیه آمده بود: سفر دکتر محمود احمدینژاد رئیسجمهوری ایران به جزیره ابوموسی از جمله سفرهای داخلی و استانی محسوب میشود و موضع گیری مسئولان امارات دخالت آشکار در امور داخلی ایران است.
نمایندگان خانه ملت در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در یکم اسفند ماه سال جاری بار دیگر با صدور بیانیهای بر حفظ تمامیت ارضی کشور تاکید کردهاند،در بخشی از این بیانیه نیز آمده بود: دولت جمهوری اسلامی ایران حاکمیت کامل خویش بر جزایر ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را مؤکداً مورد یادآوری قرار داده، خاطرنشان مینماید همه تدابیر و اقدامات به عمل آمده در این جزایر همواره مبتنی بر اصول حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران صورت پذیرفته است.جمهوری اسلامی ایران همواره سیاست مودّت و حسن همجواری با همه کشورهای همسایه را تعقیب نموده و بر همین اساس، همچون گذشته از گفتوگوهای دوجانبه با دولت امارات متحده عربی به منظور بررسی راههای تقویت هر چه بیشتر مناسبات بین دو کشور و رفع سوءتفاهمات احتمالی استقبال مینماید.
اما وزیران امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در پایان یکصد و بیست و ششمین نشست خود در محل دبیرخانه این شورا در ریاض که به ریاست شیخ خالد بن