صالحی: گفتگوی میان بصره، بوشهر و مسقط به معنای نفی دیگران نیست

به گزارش خبرگزاری اهل‏‌بیت(ع) ـ ابنا ـ علی اکبر صالحی در پیامی به همایش بین المللی "بوشهر، بصره و مسقط" به میزبانی دانشگاه خلیج فارس در بوشهر و با همکاری وزارت امورخارجه و مشارکت دانشگاه‌های بصره عراق و سلطان قابوس عمان در حال برگزاری است، آورده است: از شنیدن خبر مسرت بخش تشکیل دومین نشست بررسی مناسبات تاریخی اجتماعی بصره، بوشهر و مسقط، آن هم در فاصله کمتر از یکسال همچون یک عضو از خانواده کشورهای ساحلی خلیج فارس خرسند شدم، در دنیایی که ما در آن به سر می‌بریم و در پی انقلابات مهم صنعتی، کشاورزی و ارتباطی، نظامی متمایز از سنت‌های کهن و چارچوب‌های حاکم بر ساختار جهان روزگار دیرین قوام یافته است.

رویه‌ها و اصول دیرپای مناسبات اجتماعی میان اقوام و طوایف دگرگون شده است

در این پیام آمده است: در این فضا و بستر جدید شرایطی به وجود آمده که رویه‌ها و اصول دیرپای مناسبات اجتماعی میان اقوام و طوایف را دگرگون ساخته است، این دگرگونی گاه به عمد و با تأثیر مستقیم امیال عناصری ماجراجو روی داده، و گاه بر اثر کم دانشی و فقدان حافظة تاریخی و عدم اتکا به نتایج و تجارب پیشینیان بروز و ظهور یافته است.

در پیام وزیر امور خارجه آمده است: حاصل این وضعیت مواجهه ما با دنیای متلاطم و گاه دور از لطافت‌ها و عواطفی است که اجداد ما در گذشته از آن برخوردار بودند.

در ادامه این پیام آمده است: در این فضا رمز و راز موفقیت و طی مراحل سخت بازسازی اعتماد فراموش شده در این خلاصه می‌شود که ضمن کاویدن بنیادین تاریخ و با استناد به مدارکی اصیل و متقن، شرایطی را فراهم سازیم که آیندگان بتوانند از نتیجة کوشش و جُهد علمی ما در سامان بخشیدن به یک سلسله نظامات منطقه‌ای کارآمد و موفق، بهره‌مند شوند.

وزیر امور خارجه در پیام خود آورده است: از این رو برای اینجانب هنگامی که از نتیجه‏بخش بودن ابتکار ایجاد گفتگو میان دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقی منطقه اطلاع یافتم، چه گزارش دوره نخست نشست در بصره، و چه برگزاری نشست دوم در بوشهر با فاصله زمانی 10 ماه، و چه امیدواری از تداوم این سلسله گفتگوها در درون منطقه با میزبانی مسقط، زمینة این نکته در ذهنم خطور یافت تا در مقام نمایندة دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران، علاوه بر مشارکت در تقویت اجرایی شدن این ایده، مباحث و نکاتی را مورد توجه و تحقیق قرار دهم.

گفت‌وگو و مشارکت در پروژه‌ها و تحقیقات مشترک با کشورهای منطقه

در این پیام آمده است: تاریخ منطقة ما، تاریخی از پیوستگی‌ها و گسست‌هایی است که متأسفانه روایت و قرائت مشترکی در درون منطقه برای توصیف آن نمی‌توان یافت، این کم توجهی محققان و اندیشمندان منطقة ما، چه به دلیل مشکلات ارتباطی و چه ملاحظات سیاسی بوده باشد، امری پذیرفتنی و خردمندانه در نظر آیندگان نخواهد بود. برای گذر از این خلاء پیش رویمان و تکمیل قطعات موزائیک تاریخ منطقه، گفت‌وگو و مشارکت در پروژه‌ها و تحقیقات مشترک پیش از هر عامل دیگری نتیجه بخش و سودمند است.

در ادامه این پیام آمده است: بنابراین برای ورود به این شاهراه یافتن گزینه‌های مناسب خالی از فایده نخواهد بود. از این رو وقتی ارتباط میان بصره، بوشهر و مسقط به عنوان موضوعی برای گفتگو مطرح می‌شود، زمینه‌های متعددی از تأثیرپذیری و تأثیرگذاری این سه شهر تاریخی بر یکدیگر مورد توجه واقع می‌شود.

صالحی در پیام خود آورده است: در حقیقت بررسی اسناد و مدارک، یافتن رمز و راز مناسبات اجتماعی و تاریخی پیشینیان ما، توجه به نتایج سودمند تعاملات و همکاری‌های میان آنها و یا اجتناب و دوری جستن از دوران رقابت و تخاصم یک ضرورت عینی و اجتناب ناپذیر برای همکاری درون منطقه‌ای است.

وزیر امور خارجه بیان کرد: در میان این سه شهر، دریایی وجود دارد که هرگاه متلاطم می‌شود، دریانورد بصری یا بوشهری و حتی مسقطی نمی‌تواند از مواهب بی پایان آن پهنه پُر حاصل آبی  بهره جویند و بدین وسیله بقای خود را تضمین کنند. ولی هرگاه این دریا از تب و تاب و جوشش و خروش می‌افتد و کرانه‌های آرام خود را بر دریانوردان شیردل چه عمّانی، چه ایرانی و چه عراقی می‌گشاید، سفرة ما به یکسان و تنها بر اساس کوشش و سعی بیشتر است که رنگ و جلایی تازه پیدا می‌کند. بنابراین باور راسخ اینجانب آن است که نیاز اصلی ما و همسایگانمان در این منطقة پرحاصل و مملو از ذخائر طبیعی و فرصت‌های به بار نشسته، کاستن از تلاطمات و آرامش بخشیدن به تعاملات و تبادلات درون این پهنة جغرافیایی مشترک است.

کی شعر تَر انگیزد خاطر که حزین باشد  یک نکته از این معنی گفتیم و همین باشد

این پیام می‌افزاید: به نظر می‌رسد وقتی به این ضرورت و نیاز، به عنوان یک اصل توجه پیدا کنیم و هرآنچه که در آن خصوص سرمایه گذاری کرده یا صرفِ هزینه‌های مطالعاتی و پژوهشی کنیم تنها اقداماتی است در زمرة گام‌های اولیه، که اعتماد سازی و رجوع به ریشه‌های کهن و ادوار شیرین گذشته را در پی خواهد آورد. پس هر چه ذائقه ذهن و اندیشه ما را شیرین، و باورمان به همبستگی را ارتقاء بخشد باید در دستور قرار دهیم چرا که در غیر این حالت اوضاع ما به مصداق این شعر حافظ است که : کی شعر تَر انگیزد خاطر که حزین باشد  یک نکته از این معنی گفتیم و همین باشد

صالحی در پیام خود آورده است: به باور اینجانب ظرفیت این منطقه چنان است که در اشاره افصح المتکلمین، ابو محمد شیخ مشرف‌الدین بن مصلح‌الدین سعدی شیرازی بدان اینگونه پرداخته شده که: چون سعدی شبی را در جزیره کیش بر بازُرگانی وارد می‌شود از او می‌شنود که تجارتی دیگر در پیش است و آن چیزی نیست جز اینکه «گوگرد پارسی خواهم بُردن به چین که شنیدم قیمتی عظیم دارد، و از آنجا کاسه چینی به روم آورم و دیبای رومی به هند و فولاد هندی به حلب و آبگینه حلبی به یمن و بُرد یمانی به پارس».

این پیام می‌افزاید: بنابراین، قرن‌ها پس از سعدی، با این ظرفیت می‌توان امید داشت که استمرار و پیش رو بودن نتایج این قبیل از نشستها سبب شود حلاوت مسقطی مسقط و خرمای بصری و حلوای بوشهری به یکسان بر جان و دل ما نشیند، به واقع ما باید مسئولیت تاریخی خود را در ضرورت بنیان یک نظام منطقه‌ای جمعی مورد توجه قرار دهیم و اجازه ندهیم ترتیبات سیاسی - امنیتی از خارج از منطقه و دخالت‌های بیگانگان بر سرنوشت ما تاثیر گذارد.

حکایت خودکشی‌های دسته جمعی دلفین‌ها

وزیر امور خارجه گفت: گاهی اوقات که اخباری همچون خودکشی دسته جمعی دلفین‌ها را در سواحل می‌شنویم و نسبت به رفتار این موجودات دریایی مسئولیت پذیر غبطه می‌خوریم. آنها چون زیستگاه و محیط تاریخی حیاتِ خود را به دلیل کم توجهی انسان‌ها دستخوش تخریب و ویرانی می‌بینند، در اقدامی نمادین به صورت دسته جمعی خود را به کناره‌های خشک ساحل پرتاب می‌کنند تا بدین وسیله وجدان غفلت‏زدة دستگاه‌ها و مراکز مدیریتی را بیدار کنند، اینجا همواره این سئوال به ذهن خطور می‌کند که به راستی که آیا ما نیز دربارة قلب تاریخ و واقعیت‌های درون این منطقه که مجموعه‌ای از منازعات و تخاصمات را بنیان نهاده است، می‌توانیم به احساسی مشترک برسیم و به گونه‌ای با رفتار خود نشان دهیم که مسئولیت یافته‌ایم اجازه ندهیم قرائت‌های ناصواب و غیرمستند از گذشتة مناسبات میان پیشینیان ما، آنگونه که مستشرقین رقم زده اند، نهادینه شود.

گفتگوی میان بصره، بوشهر و مسقط به معنای نفی دیگران نیست

در این پیام آمده است: در حقیقت نشست‌هایی از این دست و تشکیل کارگروه‌های همکاری‌های درون منطقه‌ای است که می‌تواند این مجموعه از نقائص را جبران کرده و به سئوالات ذهن ما پاسخ دهد، بدیهی است در این نوع از همکاری‌ها نگرش سنّتی ما باید با توجه به اسناد و مدارکی باشد که به لطف تلاش‌های سالیان اخیر در کشورهای منطقه قابلیت دسترسی به آنها فراهم شده است، بلکه بدین‌گونه،  قضاوت‌ها و تحلیل‌های مستشرقین مورد ارزیابی و محک مجدد قرار گیرد، فلذا مشارکت مراکز اسنادی و آرشیوی در این ابتکار یک نیاز اساسی به شمار می‌آید امری که به خوبی با حضور هیئت های مختلفی از همة جوانب مورد توجه دست اندرکاران این نشست واقع شده است.

این پیام می‌افزاید: عامل مهم دیگر نتیجه بخش بودن و یافتن سازوکاری نظام مند برای تداوم این قبیل از ابتکارات است. اتحادیة اروپا تجمعی ساده از تولید کنندگان ذغال و فولاد در شهرهای مهم اروپایی بود. سازمان همکاری‌های اقیانوس هند، گردهمایی کشورهای ساحلی اقیانوس هند بود که می‌کوشیدند برای چگونگی بهره برداری از منابع آبی این اقیانوس به سازوکاری مشترک نائل شوند. اتحادیه اُورو- مدیترانه هم مصداق دیگری از این سطح از اهتمام و همکاری میان افرادی با رویکردهای مستقل و تاریخ و فرهنگی مجزا برای همبستگی است که حاصل آن زمینة همکاری‌های درون منطقه‌ای را تقویت خواهد کرد.

وزیر امور خارجه در پیام خود اذعان کرد:  در تجربه‌ای جدید سازمان کشورهای حوزة دریای خزر نیز از پتانسیلی در این خصوص برخوردار است. در غرب آسیا مسیر پیش روی این سه شهر که ابتکار سازماندهی اولیة مجموعه گفتگوهایی برای توصیف ظرفیت‌های درون منطقه‌ای را با اتکا به خاطره جاده ابریشم دریایی عهده دار شده‌اند، مهم و قابل ستایش است.

وزیر امور خارجه بیان کرد: گشودن باب گفتگوی میان بصره، بوشهر و مسقط به معنای نفی دیگران چه به لحاظ هویت یا تاریخ نیست، بلکه اراده‌ای نخستین برای دعوت همه همسایگان به همبستگی با تکیه بر مستندات تاریخی و ایجاد یک حافظة جمعی درون منطقه‌ای به شمار می‌آید. این راهروی گفتگو که امروز ما آن را در مسیر بصره، بوشهر و مسقط گشوده ایم، کُریدوری است، مرتفع، وسیع و طولانی،که تنها وقتی ما را به منزل مقصود می‌رساند که بتوانیم ظرفیت خود را برای تحمل دیگری ارتقاء بخشیم. این ویژگی‌ای است که سبب خواهد شد تا به جای آنکه ما در یدِ قدرت خشم دریای متلاطم گرفتار شویم، سوار زورق اندیشه و خیال خود از لایه‌های متعدد امواج طراوت‏زا عبور کرده و تاریخ را در همکاری و همبستگی به جهت آیندگان خود تقریر کنیم.

ضرورت سامان بخشیدن به همکاری‌های علمی و پژوهشی با کشورهای منطقه

در پیام وزیر امور خارجه آمده است: برای جمهوری اسلامی ایران سامان بخشیدن به همکاری‌های علمی و پژوهشی با کشورهای درون منطقه یک اولویت و ضرورت تلقی می‌شود. چنین افقی است که می‌تواند زمینه هم فکری و هم اندیشی بیشترِ ما را تثبیت کند در چنین منطقی است که کلمات و عبارات نه تنها چالش برانگیز نخواهد بود بلکه اسباب نقد و بررسی را برای چگونگی تطور و تحول آن فراهم خواهد ساخت تا اگر در مسیری غلط ره پیموده‌ایم طریق خود را اصلاح کنیم، و اگر در برداشتی ناصواب، ارزیابی‌های ما را به نقد و بررسی سپردند، این امکان را داشته باشیم که فارغ از شاخصه‌های غیربومی ظرفیت کار درون منطقه ای را داشته باشیم.

در ادامه این پیام آمده است: بوشهر، بصره و مسقط انتخابی شایسته و منطقی به شمار می‌آیند. نقطه تبادل اصلی میان این مثلث دریایی در بنادر منطقه بوده که سبب خواهد شد دیگر اعضای محیط پیرامونی مشترک ما نیز در این مسیر مسئولانه و فعالانه وارد عمل شوند. منطقه ما  در آستانة یک تحول مهم و اساسی است بعد از چندین سال حضور و دخالت نظامی و نمادین قدرت‌های بزرگ، امروز آنها سخن از خروج از منطقه خلیج فارس را دارند. این شرایط ایجاب می‌کند که کشورهای منطقه در جهت تقویت همبستگی منطقه‌ای و کاستن از تنشها به تقویت سطح تماس‌های خود در همه لایه‌های اجتماعی، خاصه پژوهشگران مبادرت ورزند.

در پایان این پیام آمده است: در پایان مایلم مراتب امتنان و تشکر از برگزار کنندگان، چه ایرانی در این دور و چه عراقی در دور گذشته، و مشارکت کنندگان از کشورهای مختلف برای اعطای فرصت گرانبهای خود به تبادل این تجربه اعلام نمایم. همچنین شایسته است قدردان اهتمام مدیریت دانشگاه بوشهر که میزبانی این دور را عهده دار شده‌اند و نیز سازمان‌ها و مراکزی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در اجرای دقیق این برنامه مشارکت ورزیده‌اند، باشیم.

شایان ذکر است همایش بین المللی "بوشهر، بصره و مسقط" به میزبانی دانشگاه خلیج فارس در بوشهر و با همکاری وزارت امورخارجه و مشارکت "دانشگاه بصره" عراق و "دانشگاه سلطان قابوس" عمان روزهای 20 و 21 اسفندماه برگزار می شود.

این همایش به منظور توسعه مناسبات اجتماعی و تاریخی دانشگاه‌های یاد شده و پاسداشت نام خلیج فارس و ایجاد تعامل بیشتر مردم و دانشگاه‌های این حوزه تمدنی برگزار می شود.

در این همایش مقالاتی نیز ارایه می شود که ظرفیت‌های بازمانده از بستر تبادلات تاریخی مسیر دریایی بصره ـ بوشهر ـ مسقط، عناصر شکل دهنده به هویت بومی منطقه با مطالعه خاص بر روی هنر و معماری و مراودات اجتماعی ـ فرهنگی و نقش تاریخی آن در ساخت دنیای معاصر ما، از موضوعات مقاله‌های ارائه شده در این همایش است.

سخنرانان و پژوهشگرانی از ایران، عراق و عمان در این همایش سخنرانی خواهند کرد، همچنین اساتیدی از ترکیه، فرانسه، هلند و ژاپن که در این زمینه مطالعاتی دارند در این همایش شرکت خواهند کرد.

"بررسی تاریخی مبادلات اقتصادی دریایی بین بصره، بوشهر و مسقط" ، "بررسی تاریخی مبادلات اقتصادی دریایی بین بصره، بوشهر و مسقط"، "هنر و معماری و  تعاملات اجتماعی، فرهنگی و تاریخی سه شهر مذکور" از جمله جلسات تخصصی حاشیه این همایش دو روزه است.

خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ابنا در نظر دارد این همایش بین المللی را پوشش خبری و رسانه ای دهد.

.............................
پایان پیام/ 218 ـ 101