به گزارش خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا ـ حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغي در سومين نشست فقه رسانه در دانشكده صدا و سيماي قم افزود: نظریه کلامی، خطاهای نهفته در زیرساخت‌ها و چارچوب‌های فکری مطالعات فقهی را کنار می زند و فقه را هوشمند و دقیق می سازد.
وي اظهار داشت: آنچه نظریه پردازی کلامی را در خصوص انسان رسانه ای ضرورت بیشتری می بخشد، این است که رسانه به دلیل داشتن ابعاد و لایه‌های کاملا مستحدث، نباید بر اساس "ذهینت ها و برداشت‌هاي ابتدايي از دين در خصوص مقوله ارتباطات انسانی" شکل گیرد؛ چرا که این ذهنیت‌ها و برداشت‌ها در فضاهاي غير مربوط به ابعاد پیچیده رسانه تحقق یافته است.
وی تاکید کرد: ذهنیت های اولیه، عمومی و غیر منقح كلامي ( که در شرائط فقدان نظریه کلامی فعال می‌شوند) و نگاه ساده انگار به رسانه ( که در شرائط فقدان موضوع شناسی رسانه فعال می گردد) دو وضعیت جاهلانه ای هستند که اگر فقه رسانه بر اساس آن ها شکل بگیرد، به پرتگاه‌ها فرو می لغزد.
مبلغي با اشاره به اينكه آیا می توان نسبت به رسانه هم نظریه پردازی کلامی کرد؟ و آیا رسانه در موضوع کلام جای می گیرد؟ گفت: اگر اندیشه "بُعد بودن رسانه برای انسان" را بپذیریم؛ انسان رسانه ای، بخشی از انسان شناسی خواهد بود و در این صورت سخن گفتن از "نظریه کلامی رسانه"، امری معقول خواهد بود؛ چه آن که بر این اساس به بررسی فعل خداوند (ابعاد فطری منتهی به رسانه) دست زده ایم .
وی در توضیح بیشتر گفت: با پذیرش دو مقدمه ثابت می شود که انسان دارای بعد رسانه ای است، اولا: این انسان است كه رسانه دارد و این جامعه انساني است که داراي رسانه می باشد. ثانیاٌ: رسانه از درون انسان سرچشمه مي‌گيرد؛ میل ها، مجموعه ای از صفت های فطری، توان ها و امکانات جسمی او پديده اجتماعي رسانه را در جامعه انسانی تشکیل می دهد. به تعبیر دیگر از آن جا که انسان داراي مبادي منتهي به ايجاد رسانه است، پس بعد رسانه ای دارد. مقصود از مبادی منتهی به آن، یعنی همين سمع و بصر و میل به جستجو و ارتباط و ... در انسان می باشد که از مظاهر ابتدائی آن، نجوی کردن، خبر دادن، اطلاع رسانی کردن های ساده و اولیه، تلاش برای تحت تاثیر قرار دادن دیگران و .... است.
وي خاطرنشان كرد: در این صورت اگر نظریه ای راجع به رسانه در این حدود "جنبه های فطری آن و اقتضاءات تکوینی و لوازم اجتماعی گریز ناپذیر آن" ارائه کردیم، نظریه کلامی می شود.
رييس مركز تحقيقات اسلامي مجلس ادامه داد: برای ارائه نظریه کلامی انسان رسانه ای، دو بحث پیشینی را ناگزیر باید ارائه کرد که عبارت از مراحل کنش و واکنش بین رسانه و جامعه و عوامل بیرونی مؤثر بر روند چرخه کنش و واکنش میان رسانه و جامعه مي‌باشد.
وی ادامه داد: ارائه این دو بحث برای این است که نصوص دینی در خصوص "مراحل کنش و واکنش" چه می گویند آیا این مراحل قابل تغییر هستند یا نه؟ و نیز در باره عوامل تاثیر گذار بر روند کنش و واکنش چه می گویند؟
مبلغي افزود: "انتقال کالای رسانه (فکری یا خبری یا فرهنگی یا احساسی) به جامعه"، "فرآوري شدن سريع کالای انتقال یافته توسط جامعه"، "بازگشت وضعيت فرآوري شده از جامعه به رسانه" و " تراکمی شدن نتائج تکرار این چرخه " را مراحل چهارگانه كنش و واكنش بين جامعه و رسانه معرفی کرد.
وی در خصوص مرحله دوم (فرآوري شدن سريع کالای انتقال یافته توسط جامعه) گفت: به دليل اينكه رسانه در سطح بالا و گسترده ای دست به انتقال کالای خود مي زند و از طرف دیگر دريافت آن کالا از سوی مخاطبان نیز دریافتی حداكثري و همزمان است، پروسه ای ایجاد می شود که کالای رسانه به سرعت، ابعادی اجتماعی پیدا کند.
مبلغي خاطرنشان كرد: ميليون‌ها نفر که همزمان مطلبی را از رسانه می‌گيرند، این دریافت گسترده همزمان آن ها ايده و رغبت مشترک ایجاد می کند و فردای روز دریافت، يك خروجي مشترك از سوی این سیل مخاطبان به جامعه سرریز می شود و به بیان دیگر اين تجمیع دریافت ها نزد مخاطبان و قابلیت پیدا کردن آن برای بروز و ظهوریابی به صورت خاص و یا ارائه کارکرد خاص در جامعه، نوعی فراوری اجتماعی است که نسبت به پیام صورت می گیرد.
وي ادامه داد: پيام وقتي در رسانه است گفته اي، نکته ای، سلیقه ای و اندیشه ای بيش نيست، كه انتقال پيدا مي كند؛ ولی وقتي به جامعه مي آيد، به دليل اينكه در فضاي جامعه و اجتماع و دست به دست دادن افراد جامعه در کارکرد دادن به آن، تحولاتي رخ مي دهد كه از ناحیه فرد نیست.
رييس مركز تحقيقات اسلامي مجلس ، بازگشت وضعيت فرآوري شده توسط مردم به رسانه را سومين مرحل كنش و واكنشي ميان جامعه و رسانه دانست و گفت: رسانه بخشي از جامعه است و آنچه در جامعه است به رسانه منتقل مي شود
مبلغي به مرحله چهارم اين وضعيت كنش و واكنشي ميان جامعه و رسانه اشاره كرد و گفت: مرحله چهارم، تكرار اين وضعيت كنش و واكنش است وبا انبوه شدن ارتباط رسانه و مخاطب، تحول ايجاد خواهد شد.
وي به عنوان نمونه بيان داشت: رسانه، كالايي را به جامعه عرضه و جامعه آن را با تصرف خود به يك معنا به رسانه بازگشت مي‌دهد، رسانه متاثر از آنچه از جامعه دريافت كرده به يك فعل و ارائه پيام ديگري دست مي‌زند كه اگر تكرار و انبوه شد، ما تحولي را در جامعه شاهد هستيم كه مصنوع، مولود و محصول يك كنش و واكنش طولاني زمان خورده‌اي بين رسانه و جامعه است.
نظريه كلامي انسان و رسانه در نشست بعدي فقه و رسانه ارائه مي‌شود.
سرویس خبرنگاران/ داخلی/ اطمینان
...........................
پایان پیام/ 118