نشست ارزش معرفت شناختی دلیل نقلی برگزار شد

به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ  «حجت الاسلام و المسلمین دکتر عبدالله محمدی» در نشست انجمن معرفت شناسی با موضوع "ارزش معرفت شناختی دلیل نقلی" که دیروز ـ چهارشنبه 1 خرداد ماه ـ در محل انجمن علمی حوزه برگزار شد گفت: در حوزه های علمیه در مورد مبانی عقلی زیاد بحث شده ولی اکثر دانسته های ما از طریق مباحث نقلی حاصل می شود.وی افزود: در معرفت شناسی ما در مورد ارزش شناسی دلیل نقلی بحثی صورت نگرفته است ولی غربی ها در این مورد بحث های زیادی داشته اند در این موضوع در متون فارسی منبعی نداریم ولی در غرب 100 کتاب و 2 هزار مقاله در این زمینه منبع وجود دارد. حجت الاسلام محمدی تصریح کرد: در علوم انسانی در یک گزاره هایی با تحقیقات عقلی حرکت می کنیم ولی در سطح مدل سازی از متون استفاده می کنیم.وی با طرح این سوال که "آیا دلیل نقلی توجیه خود را از سایر منابع معرفتی به دست می‌آورد؟ یا اینکه برای توجیه خود نیازمند سایر منابع معرفتی نیست؟" افزود: معرفت شناسان غربی در پاسخ به این سؤال دو نظریه «تحویل گرایی» و «غیرتحویل گرایی» را مطرح کرده اند. وی ادامه داد: غیرتحویل گرایان که فیلسوف مشهور آنها آقای «تامس وید» است برآنند که دلیل نقلی منبع معرفتی مستقلی در کنار حس و استدلال عقلی است و انسانها برای پذیرش دلیل نقلی موجه بوده و نیازمند مدرک و دلیل اثباتی نیستند و نبود قرینه بر خلاف کافی است.حجت الاسلام محمدی اظهار داشت: تحویل گرایان، که «هیوم» طرفدار این نظریه است برخلاف غیر تحویل گرایان معتقدند عدم قرینه بر خلاف کافی نیست و شنونده باید دلیل اثباتی برای پذیرش دلیل نقلی داشته باشد. دلیل نقلی اعتبار خود را از سایر منابع مانند حس و حافظه و عقل دریافت می کند.وی در بیان دلایل غیر تحویل گرایان گفت: اولین دلیل غیر تحویل گرایان اصل صداقت است یعنی همه انسانها فطرتا راستگو هستند دروغگویی در وضع اولی مشمئز کننده است اصل در امور عرفی خوش گمانی شنونده و صادقانه حرف زدن گوینده است و مردم برای هر حرفی تک تک صلاحیت ها را احراز نمی کنند.حجت الاسلام محمدی در بیان دلیل دوم با طرح این سوال که کودکان در پذیرش دلیل نقلی چه مواجهه ای دارند؟ ادامه داد: کودک وثاقت حرف پدر، مادر و دیگران را احراز نمی کند کودکان، انسانهای عامی و روستایی از فطرتشان فاصله نگرفته اند و این خوشگمانی مبتنی بر فطرت از هدیه های خداوند است.وی  در ادامه گفت: دلیل سوم اینکه اگر بخواهیم در توجیه دلیل نقلی، دلیل اثباتی داشته باشیم توجیه دلیل عقلی امکانپذیر نخواهد بود و دور لازم می آید یعنی برای دلیل نقلی از نقل استفاده کنیم و این یعنی دور.حجت الاسلام محمدی در بیان نقد خود به دیدگاه غیرتحویل گرایان گفت: تنها دلیل، استناد به دلیل نقلی خود نقل نیست اگر در اینجا به فطری بودن و منطق عقلایی استدلال کنیم مشکل حل می شود چون ما یکسری اصول نظام مند عقلایی داریم که در نهاد ما وجود دارد و وامدار دلیل نقلی نیست لذا گرفتار دور نمی شویم پس دلیل دوم غیرتحویل گرایان درست نیست.وی در نقد "فطری بودن راستگویی" خاطر نشان کرد: این شخص اقتضای راستگویی دارد نه اینکه راستگویی، فطری است و این سخن تاسیس اصل نمی کند و اثر معرفت شناختی ندارد چون انسانها بر اساس منافعشان راست می گویند. حجت الاسلام محمدی افزود: در اندیشه اسلامی با این سخن «وید» همراهی می کنیم که راستگویی فطری است ولی این سخن کمکی نمی کند چون نمی دانیم که شخص با فطرت عمل می کند یا نه.وی خاطرنشان کرد: تحویل گرایان که هیوم موسس این دیدگاه است می گوید دلیل اثباتی اگر همراه دلیل نقلی نباشد معتبر نیست و باید به جای دیگر استناد شود برخی تحویل گرایی محدود و منطقه ای را مطرح می کنند و برخی تمام گزاره ها را زیر چتر خود قرار می دهند. در مورد  تحویل گرایان می گوییم که اگر اصل بر صداقت نباشد محاورات مردم عادی شکل نمی گیرد و اصلا مردم نمی توانند با هم تفاهم کنند.حجت الاسلام محمدی با بیان اینکه دیدگاه اصول ما با تحویل گرایی نزدیک است در ادامه گفت: به خاطر اینکه می گوییم خبر فی نفسه معتبر نیست و باید دنبال دلیل بگردیم در کنار این دیدگاه، علامه طباطبایی و مرحوم نائینی می گویند خبر واحد فی نفسه حجت و معتبر است و این موضع با غیر تحویل گرایی نزدیک است.وی عنوان کرد: ما اخبار را بین خبر مهم و خبر غیر مهم تفکیک می کنیم مثلا کسی که می گوید ساعت یک است با کسی که از حکم ولی فقیه خبر می دهد تفاوت وجود دارد در اخبار غیر مهم دلیل نمی خواهیم ولی در اخبار مهم دلیل می خواهیم. حجت الاسلام محمدی در پایان گفت: معتبر بودن خبر در اصول و واقع نما بودن در معرفت شناسی دو بحث جداگانه هستند اصولی دغدغه واقع نما بودن را ندارد و عقلا خبر ثقه را چون واقع نماست قبول دارند و این مبنا گسست بین عمل و واقع نمایی را حل می کند....................پایان پیام/ 167