به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ شیعیان افغانستان عنوان کتابی است که توسط «محمد عزیز بختیاری» تألیف شده و توسط مؤسسه «شیعه شناسی» شهر قم منتشر شده است.
این کتاب رویکرد جامعه‌شناسانه و پژوهشی به جامعه شیعه افغانستان دارد و از زوایای گوناگون وضعیت شیعیان این کشور را بررسی کرده است.
محمد عزیز بختیاری از نویسندگان و پژوهشگران افغانستان است که در این اثر با رویکرد جامعه‌شناسانه و مردم‌شناسانه به بررسی و تحلیل وضعیت جامعه شیعه افغانستان پرداخته است و از زوایای گوناگون شیعیان این کشور را معرفی کرده است.
آن گونه که «محمود تقی زاده داوری» در مقدمه این اثر نوشته: در 3 دهه گذشته شیعیان یکی از خبرسازترین جمعیت‌های دنیا بوده‌اند.
ایران، افغانستان، لبنان، بحرین، عراق، عربستان، و پاکستان تحولات مهمی، گاه با دامنه بسیار شدید و ریشه‌ای و گاه ملایم و کنترل شده در زندگی شیعیان را تجربه کرده‌اند.
همه شیعه‌شناسان اذعان دارند که تشیع به لحاظ برخورداری از دکترین امامت و ولایت و مهدویت به طور منطقی از پویایی درونی و عقیدتی برخوردار بوده ولی در عین حال شیعیان به شکل تاریخی در محرومیت به سر برده و درخواست رهبران شیعیان نسبت به وضعیت زندگی ناهنجار شیعیان هیچگاه پاسخ شایسته‌ای را به دنبال نداشته است.
مؤسسه شیعه شناسی شهر قم که به خاطر داشتن رویکرد پژوهشی و مردم‌شناسانه از سایر مراکز شیعه شناسی در ایران متمایز است در سال 1380 خورشیدی در شهر قم تأسیس شده است و آن گونه که در مقدمه ناشر این کتاب آمده است؛ پروژه شیعیان افغانستان در سال 1381 به محمد عزیز بختیاری سپرده شده است.
نویسنده در کتاب حاضر به طور آکادمیک و علمی وضعیت شیعیان افغانستان را مورد بررسی قرار داده است و درخصوص سلسله مراتب اجتماعی و تاریخچه شیعیان افغانستان پژوهش کرده است.
بخش مهمی از این کتاب به بررسی وضعیت جمعیت افغانستان اختصاص دارد و آمارهای جمعیتی افغانستان، از زوایای گوناگون و پراکندگی قومی شیعیان در میان هزاره‌ها، تاجیک‌ها، قزلباش‌ها، سادات و دیگر اقوام افغانستان مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است.
بررسی «وضعیت اقتصادی و معیشتی» شیعیان افغانستان عنوان بخش دیگری از این کتاب است که مؤلف فعالیت‌های عمده اقتصادی و وضعیت شیعیان افغانستان را با توجه به موقعیت افغانستان بررسی کرده است.
«وضعیت سیاسی» شیعیان در افغانستان در بخش دیگری از این کتاب مورد ارزیابی نویسنده قرار گرفته است.
مؤلف در این بخش وضعیت سیاسی شیعیان را از دوره «امیر عبدالرحمان خان» مورد بررسی قرار داده است و در ادامه به سهم شیعیان افغانستان در انقلاب اسلامی این کشور پرداخته و احزاب و گروه‌های شیعه این کشور را معرفی کرده است.
شیعیان و دولت مجاهدین، شیعیان و طالبان و شیعیان در نظام سیاسی جدید، عنوان بخش‌های دیگری از کتاب است که مؤلف هر یک از این دوره‌ها را به طور جداگانه مورد ارزیابی قرار داده است.
نویسنده در بخش دیگری از کتاب، وضعیت آموزشی شیعیان افغانستان را مورد تحلیل قرار داده و ضمن معرفی مراکز فرهنگی و آموزشی شیعیان این کشور، مشکلات آموزشی که سر راه شیعیان این کشور قرار دارد را بررسی کرده است.
«فرهنگ و مذهب» عنوان بخش دیگری از کتاب است که نویسنده کتاب به اعیاد و مراسم مذهبی، آداب و رسوم، زبان و لهجه، ضرب المثل‌های عامیانه، شعر و ادبیات، ترانه‌های عامیانه، لباس، هنرهای دستی و رسانه‌های افغانستان و شیعیان پرداخته و از جوانب مختلف این موضوعات را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است.
«مذهب» عنوان فصل آخر کتاب است که نویسنده ضمن معرفی آئین‌های مذهبی شیعیان، به آداب و رسوم مراسم مذهبی به خصوص در ماه «محرم» پرداخته و برخی از مراکز مذهبی و دینی شیعیان را معرفی کرده است.
طبق نوشته مؤلف کتاب: در این اثر، از اکثر مجلات و نشریاتی که درباره افغانستان و شیعیان ساکن این سرزمین نگاشته شده و اکنون در دسترس قرار دارد استفاده شده است.
مؤلف علاوه بر استفاده از آثار دیگران، خود نیز به افغانستان سفرهای متعددی داشته است و برای تکمیل تحقیقات خود به مناطق مختلف افغانستان سفر کرده و آن گونه که در این کتاب اشاره شده است چند حوزه عمده فرهنگی اهل تشیع، کانون مطالعه نویسنده بوده است.
این کتاب با مساعدت مالی وزارت ارشاد اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی در سال 1385 در 424 صفحه در قطع وزیری منتشر شده است.
..............پایان پیام/ 218