به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ دیگر چیزی از ماه شعبان، ماه پیامبر(ص) باقی نمانده است؛ ماهی که مؤمنان به تقرب جستن به حریم الهی و جلب محبت اهل‌بیت(ع) سفارش شده‌اند. برای استفاده هرچه بهتر از روزهای باقی‌مانده این ماه مبارک، توصیه‌ای از امام هشتم(ع) با شرح استاد فقید اخلاق، آیت‌الله مجتبی تهرانی منتشر میشود.
شرح این حدیث توسط مرحوم آیت‌الله تهرانی در روز چهارشنبه 20 مردادماه 1389 برابر با 30 شعبان 1431 در مسجد جامع بازار تهران انجام شده است. متن کامل بیانات ایشان بدین شرح است:
رُوِیَ عَنْ ابی‌الحَسن الرِّضا (علیه السلام) قال: قال رسُول الله (صلّی الله علیه و آله و سلّم): رَجَبٌ شَهْرُ اللَّهِ الْأَصَبُّ وَ شَهْرُ شَعْبَانَ تَتَشَعَّبُ فِیهِ الْخَیْرَاتُ وَ فِی أَوَّلِ یَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ تُغَلُّ الْمَرَدَةُ مِنَ الشَّیَاطِینِ وَ یُغْفَرُ فِی کُلِّ لَیْلَةٍ لِسَبْعِینَ أَلْفاً.[1] ترجمه حدیث: از حضرت علی‌بن موسی الرضا (علیه السلام) روایت شده که فرمودند: پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده است ماه رجب ماه خداوند است که رحمت الهی در آن ریزش میکند؛ و ماه شعبان ماهی است که در آن خیرات منشعب و پراکنده میشود و شیوع می‌یابد؛ و در روز اوّل ماه رمضان شیاطین در غل و زنجیر کشیده میشوند و در هرشب ماه مبارک رمضان هفتاد هزار نفر از بندگان (گناهکار) خدا آمرزیده میشوند.
شرح حدیث: امام هشتم (علیه السلام) از رسول خدا نقل کردند که آن حضرت فرمودند: ماه رجب ماه خدا است، که در آن رحمت الهی بر بندگانش ریزش میکند. و ماه شعبان ماهی است که خیرات در آن پراکنده میشود. و در اوّلین روز ماه مبارک رمضان، گمراهکنندگان از شیاطین به غل و زنجیر بسته میشوند. مغلول کردن یعنی قفل زدن. خداوند گمراهکنندگان از شیاطین را مهار میکند. یعنی خداوند جلوی مانع ایجاد کردن شیاطین را در ماه مبارک رمضان میگیرد. این برای روز بود. در شب چهطور؟ خداوند هرشب هفتاد هزار نفر را مورد آمرزش قرار میدهد.
روایت معروف دیگری از امام هشتم (علیه السلام) است[2] که دارد اباصلت در آخرین جمعه ماه شعبان، میرود خدمت حضرت امام رضا (علیه السلام). حضرت ابتدا به او میفرماید: اى اباصلت، ماه شعبان بیشترش گذشت و این جمعه آخر آن است، پس آنچه از اعمال خیر که در این ماه در انجام آن کوتاهى کردهاى در این چند روزى که باقى مانده تدارک کن، و بر تو باد به انجام آنچه به حال تو مفید است و ترک آنچه براى تو فائدهاى ندارد، و دعا و استغفار و تلاوت قرآن را افزون کن، و از گناهان و نافرمانیهایت بهسوى خدا بازگرد و توبه نما، تا این ماه خدا به تو روی کرده باشد در حالى که تو با خدایت ــ عزّوجلّ ــ اخلاص ورزیده باشى، و امانتى بر گردن خود باقى مگذار مگر آنکه آن را ادا کنى، و نیز در دلت کینه هیچ مؤمنى نباشد مگر اینکه آن را از دل بیرون کنى، و هیچ گناهى را که مرتکب بودهاى وامگذار مگر آنکه آن را رها کرده از آن دورى گزینى، و از خداوند پروا داشته باش، و در امور نهان و آشکارت بر او توکّل و اعتماد کن، و هرکس بر خدا توکّل کند همانا خداوند او را کافى است، زیرا خداوند کار خود را به انجام میرساند، و براى هرچیز اندازهاى قرار داده است، و در باقی‌مانده این ماه زیاد این ذکر را بگو: اَللَّهُمَّ إِنْ لَمْ‌تَکُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِی مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِی مَا بَقِیَ مِنْهُ» (یعنى: پروردگارا! اگر تاکنون در این ماه ما را نبخشیدهاى، پس از تو میخواهیم که در باقی‌مانده این ماه ما را ببخشى و بیامرزى). زیرا خداوند تبارک و تعالى در این ماه مردم بسیارى را به‌جهت احترام ماه مبارک رمضان از آتش آزاد مىکند.
حضرت به او گوشزد میکند که این ماه شعبان این‌همه برکات داشت، و چه‌بسا تو از آن غفلت کرده باشی. بیا از بقیهای که از ماه شعبان مانده است استفاده کن، در مابقی ماه شعبان کوتاهیات را جبران کن! بعد هم فرموده: «وَ أَکْثِرْ مِنَ الدُّعَاءِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ». دعا، استغفار و تلاوت قرآن را زیاد انجام بده! این همانی است که پیغمبر اکرم فرمود: «وَ شَهْرُ شَعْبَانَ تَتَشَعَّبُ فِیهِ الْخَیْرَاتُ»؛ خدا خیرات را در ماه شعبان برای امتش پراکنده میکند. بیا فکر کن ببین در این ماه چهقدر از این خیرات نصیب تو شده است، من حرفم این است، امام هشتم (علیه السلام) میگوید خیلی از خیرات را از دست دادی؛ پس بیا در این بقیه ماه شعبان جبران کن!
دست آخر هم میفرماید این دعا را در مابقی ماه شعبان زیاد بگو: «اَللَّهُمَّ إِنْ لَمْ‌تَکُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِی مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِی مَا بَقِیَ مِنْهُ»؛ خدایا، اگر در آنچه از ماه شعبان گذشت من را مورد مغفرتت قرار ندادی، در این مابقیاش من را مورد آمرزش قرار بده! چرا باید این کار را بکنی؟ برای اینکه خودت را خالص کنی، پاک کنی، تر و تمیز کنی؛ چون میخواهی وارد بشوی در ماه رمضان. ماه رمضان ماه ضیافت الهی است. خدا تو را دعوتت کرده، میخواهی بروی سر سفرهاش بنشینی، پس، خودت را تطهیر کن!
انسان وقتی میخواهد برود مهمانی چهکار میکند؟ خودش را تر و تمیز میکند. اینجا میزبان خداست، میهمان عبد است. باید عبد تطهیر و تزکیه کند. و آن تزکیه هم، تزکیه نفس و درونی است. در این روایت هم امام هشتم (علیه السلام) فرمود که اگر عداوتی از کسی در دلت هست بیرون کن. همه اینها جنبههای درونی دارد. لذا میخواستم به دوستان سفارش کنم، این چند لحظهای که از ماه شعبان باقی مانده این دعا را زیاد تکرار کنید. همینطور که داری از اینجا میروی بر این ذکر مداومت کن و بگو: «اًللَّهُمَّ إِنْ لَمْ‌تَکُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِی مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِی مَا بَقِیَ مِنْهُ». تا شب نشده این را پشت سر هم بگو. شاید انشاءالله خدا عنایتی کند و با یک روح باصفا و تطهیرشده و تزکیه‌شده، وارد ماه مبارک رمضان شوی.
پی‌نوشت:
[1]. وسائل الشیعة، جلد10، صفحه315.[2]. متن کامل این روایت بدین شرح است: عَنْ عَبْدِ السَّلَامِ‌بْنِ صَالِحٍ الْهَرَوِیِّ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی‌الْحَسَنِ عَلِیِّ‌بْنِ مُوسَى الرِّضَا(ع) فِی آخِرِ جُمُعَةٍ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ لِی یَا أَبَاالصَّلْتِ إِنَّ شَعْبَانَ قَدْ مَضَى أَکْثَرُهُ وَ هَذَا آخِرُ جُمُعَةٍ مِنْهُ فَتَدَارَک فِی مَا بَقِیَ مِنْهُ تَقْصِیرَکَ فِی مَا مَضَى مِنْهُ وَ عَلَیْکَ بِالْإِقْبَالِ عَلَى مَا یَعْنِیکَ وَ تَرْکِ مَا لَایَعْنِیکَ وَ أَکْثِرْ مِنَ الدُّعَاءِ وَ الِاسْتِغْفَارِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ وَ تُبْ إِلَى اللَّهِ مِنْ ذُنُوبِکَ لِیُقْبِلَ شَهْرُ اللَّهِ إِلَیْکَ وَ أَنْتَ مُخْلِصٌ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَاتَدَعَنَّ أَمَانَةً فِی عُنُقِکَ إِلَّا أَدَّیْتَهَا وَ لَا فِی قَلْبِکَ حِقْداً عَلَى مُؤْمِنٍ إِلَّا نَزَعْتَهُ وَ لَا ذَنْباً أَنْتَ مُرْتَکِبُهُ إِلَّا قَلَعْتَ عَنْهُ وَ اتَّقِ اللَّهَ وَ تَوَکَّلْ عَلَیْهِ فِی سِرِّ أَمْرِکَ وَ عَلَانِیَتِکَ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْراً وَ أَکْثِرْ مِنْ أَنْ تَقُولَ فِی مَا بَقِیَ مِنْ هَذَا الشَّهْرِ اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ‌تَکُنْ قَدْ غَفَرْتَ لَنَا فِی مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِی مَا بَقِیَ مِنْهُ فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى یُعْتِقُ فِی هَذَا الشَّهْرِ رِقَاباً مِنَ النَّارِ لِحُرْمَةِ شَهْرِ رَمَضَان. «عیون اخبار الرضا، جلد2، صفحه51».
...............پایان پیام/ 218