به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ علی "محمد بن زیاد"، موسس حکومت زیادیه در سال 204هجری سه روستای کوچک منامه، نقیر و جبیجر را به صورت یک شهر درآورد و حدود آن را مشخص و نام زبید را بر آن گذاشت و پایتخت اولین حکومت اسلامی یمن شد.
شهر زبید همچنین پایتخت و مرکز حکومت‌های بعدی مثل: حکومت نجاحیه و مهدیه شد سپس پایتخت زمستانی و مرکز علم و فرهنگ حکومت ایوبی و رسولی و طاهری در زمان ممالیک شد. همچنین از زمان ورود ترک‌ها تاکنون مرکز اداری و فرهنگی به شمار می‌رود.
به اعتبار اینکه شهر زبید پایتخت حکومت‌های بسیاری بوده است سازمان یونسکو سال 1993 تصمیم گرفت این شهر را در لیست شهرهای تمدنی - تاریخی و جزء آثار جهانی تمدن انسانی قرار دهد و در سال 1998 جزء شهرهای تاریخی، جهانی قرار گرفت.
زبید پنج دروازه دارد: دروازه اصلی و مهم سهام در شمال؛ شبارق در شرق؛ قرتب در جنوب؛ نخیل در غرب و نصر در جنوب شرقی جایی که قلعه معروف به خانه ناصر کبیر آنجا قرار دارد.
این قلعه بر روی خرابه‌های قصرهای زیادیان و رسولیان در زمان ملک ناصر الرسولی سال 828هجری ساخته شده است.
هنگامی که محمد بن زیاد شهر زبید را یکپارچه کرد و پایتخت حکومت خود قرار داد؛ در قرن سوم هجری مسجد بزرگی را در آن بنا کرد که در طول زمان مورد بازسازی‌های بسیاری قرار گرفت.
این مسجد از مهمترین مساجد زبید به نام مسجد الاشاعر است که از مکان‌های مهم دینی در زبید به شمار می‌آید.
این مسجد سال 10هجری و به روایتی سال 8هجری به دست افرادی از قبیله اشعرییه از جمله ابوموسی اشعری ساخته شده و به همین خاطر مسجد اشاعر نامیده شده است.
در سال 897هجری این مسجد بعد از بازسازی‌هایی در طول حکومت‌های مختلف؛ بکلی ویران شد و سلطان عامر به تجدید بنای آن بخصوص بخش علمی آن پرداخت و طلبه‌های بسیاری برای یادگیری قرائت صحیح بخاری به آنجا می‌آمدند و در سال 916هجری ساخت مجدد آن به پایان رسید و همزمان اولین مراسم ختم قرآن را در آن انجام دادند.
در شهر زبید مساجد و مدارس دینی بسیاری تاسیس شد که در کنار علومی چون فقه و زبان؛ علوم دیگری از جمله کشاورزی و طب و جبر و حساب و ... تدریس می‌شد.
اولین مدرسه‌ای که در یمن تاسیس شد در اواخر حکومت ایوبیان سال 594هجری در زبید بود که مدرسه معزیه شهرت یافت و پس از آن در حکومت رسولیان مدارس بسیاری ساخته شد.
علما و شاعران و ادیبان بسیاری از این مدارس فارغ التحصیل شدند که مولفات و کتاب‌های جاودانی از جمله "القاموس المحیط"، و"بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز"، و"تسییر فائحة الأناب فی تفسیر فاتحة الکتاب"، و"تحبیر الموشین فی التعبیر بالسین والشین"، و"الإسعاد بالإصعاد إلی درجة الاجتهاد و... مرجع اساسی تفکر عربی اسلامی محسوب می‌شود.
...............پایان پیام/ 218 ـ 167