به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ کردهای شمال سوریه توانسته اند شهری را از نیروهای ارتش آزاد و جبهه النصره باز پس بگیرند که خودشان آن را در زبان کردی "سرکانی" می خوانند و عرب ها آن را "رأس العین" می دانند. این شکست جدید و مهم گروه های مخالف دولت سوریه، اثرات کوتاه مدت و بلند مدت قابل توجهی بر معادلات منطقه خواهد داشت که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
1. به چالش کشیدن ائتلاف مخالفان و احتمال انشقاق عربی-کردی در آن
حزب اتحاد دموکراتیک گروه کردی است که شهر سرکانی را آزاد کرده است. این گروه عضو ائتلاف مخالفان دولت بشار اسد نیست و حتی گفته می شود از دولت سوریه حمایت می کند. در مقابل کردهای عضو ائتلاف مخالفان دولت سوریه موضع دقیقی درباره سرکانی اتخاذ نکرده اند. آن ها هرچند اعلام کرده اند که با حزب اتحاد دموکراتیک اختلاف های عمیقی دارند و از ارتش آزاد سوریه حمایت می کنند، اما مسئله سرکانی را هم یک مسئله کردی توصیف کرده اند و تأکید کرده اند که "از شنیدن خبر سرکانی خشنود شده اند". نکته مهم این است که با آزاد شدن سرکانی برای نخستین بار مسئله منطقه خودمختار کردنشین در شمال سوریه جدی و عملیاتی مطرح شده است. کردها گفته اند که به دنبال برگزاری انتخابات وایجاد یک منطقه خودمختار دموکراتیک هستند. مسئله ای که سران ائتلاف مخالفان دولت بارها در بیش از 2 سال گذشته یا با آن مخالفت کرده اند و یا مسکوت رهایش کرده اند. بنابراین اگر آنچه برای شهر سرکانی رخ داده است برای دیگر مناطق کردنشین هم رخ بدهد، کردهای عضو ائتلاف مخالفان باید بین همراهی با ائتلاف و یا همراهی با دیگر کردها یک گزینه را انتخاب کنند. مشکل ریشه ای اخوان المسلمین سوریه که بدنه اصلی ائتلاف مخالفان را تشکیل می دهند، با مسئله کردهای سوریه احتمال این انشقاق را جدی تر می کند. با توجه به اینکه کردها از هر گروه و شاخه سیاسی هدف نهایی مشترکی دارند، به نظر می رسد در صورت تحقق چنین سناریویی، انبان ائتلاف مخالفان تهی تر خواهد شد.
2. تهدید ترکیه و زنده شدن دوباره بحران پ.ک.ک
حزب اتحاد دموکراتیک و "واحدهای دفاع از خلق" که شاخه نظامی آن است، از گروه های کرد نزدیک به پ.ک.ک هستند. با آزاد شدن سرکانی، روزنامه ترکیه ای حریت این تیتر را انتخاب کرد: «ترکیه و پ.ک.ک همسایه شدند.» بنابراین کابوس 2 سال گذشته آنکارا بالاخره از راه رسیده است. باید توجه داشت که مسئولان حزب عدالت و توسعه ترکیه از ابتدای بحران سوریه تلاش می کردند که مسئله اقلیت کردها در سوریه با مسئله اقلیت کردها در ترکیه گره نخورد. این نگرانی حتی سرعت تلاش ها برای به حداقل رساندن تنش با پ.ک.ک را هم بسیار افزایش داد. تا جایی که در روزهای گذشته زمزمه های آزادی عبدا... اوجالان، سرکرده پ.ک.ک مطرح شد. حتی پیشتر از این برخی از یک سناریوی ترکی برای تشکیل کشوری کردنشین در جنوب ترکیه متشکل از کردستان عراق و منطقه کردنشین سوریه سخن می گفتند، اما این سناریو به شرطی می توانست محقق شود که مسئله کردهای ترکیه قبل از قوت گرفتن کردهای سوریه به صورت مسالمت آمیز حل می شد. خشونت ها بین پلیس ترکیه و شهروندان کرد این کشور در جشن آزاد شدن سرکانی در 4 شهر ترکیه: "قزل تپه ماردین، وان، یوکسک اُوا و تاتوان" نشان داد که این سناریو با مشکلات فراوانی روبه رو است و وقتش رسیده که دولتمردان ترکیه بار دیگر هزینه های دامن زدن به بحران در همسایه جنوبی شان را بپردازند.
3. منفعت ضمنی دولت بشار اسد
برخی بر این باورند در شرایط کنونی برای بشار اسد حفظ حاکمیت از حفظ تمامیت ارضی مهمتر است. بنابراین دولت سوریه ترجیح می دهد که نه فقط سرکانی، بلکه تمام منطقه کردنشین شمال سوریه از اشغال ارتش آزاد و جبهه النصره در بیاید و در کنترل کردها باشد. به هر روی شکست گروه های تکفیری، جبهه النصره و ارتش آزاد در شمال سوریه و قدرت گرفتن حزب اتحاد دموکراتیک که با دولت بشار اسد رابطه نزدیکی دارد، مجموعاً به سود دمشق خواهد بود. به ویژه این که کردها اعلام کرده اند با وجود درخواست خودمختاری، از تمامیت ارضی کشور سوریه حفاظت خواهند کرد.
4. قوت گرفتن هویت کردی در منطقه و افزایش نفوذ اقلیم کردستان عراق
اتحاد دموکراتیک از جمله طیف کردهای زیر نفوذ اقلیم کردستان عراق نیست. اما سفر نمایندگان کردهای شمال سوریه به اربیل برای بررسی تحولات سرکانی و اعلام منطقه خودمختار نشان می دهد که فرصت جدیدی برای بارزانی و حزب دموکرات کردستان ایجاد شده است که نفوذ خود را در منطقه افزایش بدهند. تا جایی که روز گذشته رهبر حزب حرکت ملی ترکیه، گفت: «بارزانی و پ.ک.ک اقلیم دوم کردستان را تاسیس می کنند.» باید منتظر باشیم تا در روزهای پیش رو مقامات کردستان عراق برنامه هایشان را برای انتفاع از تحولات جدید سوریه آغاز کنند.
5. نگرانی های منطقه در بلندمدت
در کنار این پیامدهای کوتاه مدت و میان مدت، واقعیت این است دورنمای بلندمدت تحولات کنونی سوریه به همان اندازه که برای ترکیه تهدید است، برای کشور سوریه و تمامیت ارضی این کشور هم می تواند تهدید باشد. علاوه بر این کارنامه جریان های کردی به ویژه تجربه مسعود بارزانی در اقلیم کردستان عراق نشان داده است که این رویداد ممکن است سرآغاز سیری شود که در بلندمدت به حضور رژیم صهیونیستی در این منطقه منجر شود. اتفاقی که امنیت تمام کشورهای همسایه را تهدید خواهد کرد.
با همه این ها، به نظر می رسد در جریان آزاد شدن شهر سرکانی برنده بزرگ گروه های کرد منطقه و بازنده بزرگ دولت ترکیه است که به اشتباه در بیش از 2 سال گذشته منافع خود را در هرچه نا امن تر شدن منطقه جستجو کرده است.
................پایان پیام/ 218