حضرت‌آيت الله ناصر مكارم شيرازي در آخرين جلسه تفسير سوره احزاب، در آخرين روز ماه رمضان سال1434 در جمع نمازگزاران حرم حضرت فاطمه معصومه(س) به بيان بركات ماه رمضان امسال و سوالاتي پيرامون زكات فطره پرداختند.
ايشان اظهار داشتند: خداوند در ماه مبارك رمضان، عنايات زيادي شامل حال ما كرد. الحمدلله وضع مملكت كاملا آرام بود، مسائل انتخابات و قسمت هاي بعدي آن هم به آرامش و خوبي برگزار شد.
استاد خارج فقه حوزه تاكيد كردند: يكي از بركات مهم رمضان امسال نبود اختلاف در اول و آخر ماه بود. همه به خوبي 30 روز ماه رمضان را درك و از بركات آن استفاده كردند. و اين نشان مي دهد امسال عنايتي شامل حال ملت ما بوده است.
آيت الله مكارم شيرازي سپس به طرح سوالاتي پيرامون فطريه و پاسخ آنها پرداختند. ايشان بيان داشتند: فطريه را بايد قبل از نماز عيد پرداخت. و در دادن آن به مستحقي در شهر ديگر، احتياط است.
ايشان براي تبيين اهميت پرداخت زكات فطره، به آياتي از سوره اعلي اشاره كرده و گفتند: « قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى»من تزكي اشاره به زكات فطره دارد و در آيه « وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى» منظور از ذكر، آن تكبيراتي است كه قبل نماز مي گوييد.
استاد برجسته حوزه ابراز داشتند: "ف" در "فصلي" نشان از اين دارد كه نمازعيد را بعد از پرداخت فطره بخوانيد.اگر نيازمندي را در نظر داريد زكات را كنار بگذاريد تا به او برسانيد.
حضرت آيت الله مكارم در پاسخ به اين سوال كه مي شود زكات فطره را براي ساختن مسجد يا تعميرات آن بدهيم؟ گفتند: خير. زكات فطره فقط براي نيازمندان است.
ايشان افزودند: كساني كه به واسطه عذري روزه ي ماه رمضان را نگرفته اند هم زكات فطره دارند؟ زيرا زكات فطره براي همه است. ولي مصرف آن به واجب النفقه شخص مانند پدرومادر و فرزندان تعلق نمي گيرد. و مي توان به اقوام نيازمند به صورت هديه، عطا كرد.
مرجع تقليد شيعيان در ارتباط با ميزان كفاره روزه گفتند: كفار قضاي يك روز روزه ي غيرعمد، 1000 تومان و كفار قضاي عمد يك روز روزه، اطعام 60 فقير يعني 60 هزارتومان است. و آن را بايد به كسي داد كه صرف خريدن نان بكند.
آيت الله مكارم با بيان اينكه سالانه نزديك به صد ميليون كفاره به دفتر ايشان ارسال مي شود درباره چگونگي مصرف آن بيان داشتند: دارالايتام هايي هستند كه چندين هزار يتيم زير پوشش آنهاست. ما پول فطريه را به آنجا مي دهيم كه آن را صرف خريد نان براي ايتام نمايند.
ايشان ادامه دادند: جاهايي هستند كه عده اي از نيازمندان و مستضعفين را زيرپوشش دارند. كفاره خود را به اينها بدهيد و بگوييد نان مستضعفان را از اين پول تهيه كنيد. چون شايد پيدا كردن 60 فقير سخت باشد.
حضرت آيت الله مكارم شيرازي در ارتباط با نمازعيد فطر گفتند: نماز عيد، مستحب موكد و از شعائر مهم اسلام است. در نماز عيد مي گوييم « اَسْئَلُک بِحَقِّ هذَا الْیَوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمینَ عیداً وَ لِمحَمَّد صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَ شَرَفاً وَ کرامَةً وَ مَزیداً»؛ يعني اين نماز را ذخيره اي براي يوم المعاد و مزيدي در شكوه و عظمت اسلام قرار بده.
ايشان اظهار داشتند:نمازعيد براي شرف اسلام است. نمازعيد مردم در هرجا، خاري در چشم دشمنان و باعث عزت اسلام است. دشمنان وقتي نماز عيد را مي بينند مايوس مي شوند.
استاد برجسته حوزه سپس از برگزاركنندگان محافل معنوي در ماه رمضان تشكر كرده و بيان داشتند: از توليت آستان حرم حضرت معصومه(س) و تمام كاركناني كه براي اين مجالس باشكوه زحمت كشيدند تشكر مي كنم و اجر و مزد آنها را از خدا مي خواهم. همچنين از برادران صداوسيما كه پوشش خوبي از جلسات ارائه دادند صميمانه تشكر مي كنم.
حضرت آيت الله ناصر مكارم شيرازي به بيان نكات تكميلي آيه40 سوره احزاب پرداخته و گفتند: طبق عقيده مسلمين پيامبر اسلام ختم انبيا است. بعد از او هركس ادعاي نبوت كند شياد و دروغگو است. و حلالش تا روز قيامت حلال و حرامش تا روز قيامت حرام است.
مفسربزرگ قرآني سوالي مهم و علمي در ارتباط با تغيير بشريت وثابت بودن دين مطرح كرده و اظهار داشتند: اين سوال كه "چطور مي شود جامعه بشريت در حال تغيير باشد ولي دين ثابت و غير متغيير باشد؟" پاسخ روشني دارد كه انسان در حال تغيير ولي خواسته هايش ثابت است. همچون نياز به قضا، بقاي نسل، خوراك و پوشش . ولي در مقابل راه كسب آن متغيير است.
استاد خارج فقه حوزه اسلام را ديني داراي احكام كلي و قابل تطبيق بر امور متغير عنوان كرده و بيان داشتند: در عصر ما انواع شركت ها با شرايط مختلف به وجود آمده اند. معاملات تازه اي نيز پيدا شده اند. به عنوان مثال خريداران يك خانه با يكديگر مشاء زماني دارند نه مشاء به حسب اجزا.
ايشان افزودند: و ما در دين اسلام يك قانون كلي داريم كه اي كساني كه ايمان داريد، قراردادهايتان را محترم بشماريد. نبايد در يك معامله نقطه مبهم و كلاهبرداري باشد.دو طرف معامله بايد بالغ وعاقل باشند. و هر نوع قراردادي با اين شرايط، اشكالي ندارد.
حضرت آيت الله مكارم در توضيح قاعده "لاضرر و لاضرار في الاسلام" اظهار داشتند: اصل اين ماجرا از آنجا شروع شد كه يك مرد انصاري باغي با چند درخت نخل داشت. "ثمرة بن جندب" كه فردي منافق بود، نيز در اين باغ يك درخت داشت.
استاد برجسته حوزه در ادامه گفتند: مردانصاري به ثمره مي گفت تو حق داري براي رسيدگي به درخت وارد باغ شوي. ولي وقتي وارد مي شوي چون خانواده من در باغ هستند اذن بگير تا انها حجاب بپوشند. ثمره گفت نمي گويم. آن دو براي حل اين نزاع نزد پيامبر رفتند و حضرت به ثمره پيشنهادهاي مختلف داد.
ايشان بيان داشتند: پيامبر(ص) به ثمره فرمود: اذن بگيرد؛ نپذيرفت. رسول خدا(ص) چندين درخت خوب در جايي ديگر به او پيشنهاد دادند ولي نپذيرفت. پيامبر به اصحاب دستور داد نخل را از زمين بكنيد و به او بدهيد و فرمود "انه لاضرر و لاضرار في الاسلام" . در اسلام نبايد كسي به كسي ضرر بزند.
مرجع تقليد شيعيان درباره جاري بودن قاعده ضرار در دنياي امروز گفتند: اين قانون الان هم هست. مانند ايجاد مزاحمت در محل پارك اتومبيل، نحوه ساختن خانه، معامله اي به ديگران ضرر بزند مصداق هاي مختلف ولي در قاعده ي كلي ضرار قرار مي گيرد.
آيت الله مكارم به قانون وجوب حفظ نظم جامعه در اسلام اشاره كرده و بيان داشتند: قانون منظم بودن جامعه، كهنه نمي شود اما مسائل جديدي پيدا مي كند. مثل چراغ قرمز، جاده هاي يك طرفه و... كه عمل به اينها واجب است زيرا در اسلام قانون وجوب حفظ نظم وجود دارد.
ايشان ادامه دادند: در مقابل اگر كسي از قانون تخلف كند بايد تعزير شود ويكي از انواع تعزير، تعزير مالي است. پس پرداخت جريمه واجب است.
استاد خارج فقه در بخش پاياني سخنان خود به خداحافظي با ماه رمضان پرداخته و اظهار داشتند: امام سجاد در دعاي45 صحيفه سجاديه، بسيار زيبا با اين ماه خداحافظي مي كند. ما نيز مي گوييم اي ماه رمضان، ما قدر تو را نشناختيم. اعمال ما ناقابل بود ولي اميدواريم خدا اعمال ناقابل ما را در اين ماه به كرم خود قبول نمياد.و ساليان دراز با توفيق و آرامش بتوانيم رمضان ها را درك كنيم و از فضايل آن بهره مند شويم.