به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و ویلیام هیگ وزیر امور خارجه بریتانیا بعدازظهر امروز (دوشنبه) به وقت نیویورک با یکدیگر دیدار و گفتوگو می‌کنند.
ظریف که اخیراً به عراق سفر کرده بود در پایان این سفر و در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس درباره دیدارش با هیگ و اینکه آیا این دیدار به تحولی در روابط تهران و لندن منجر خواهد شد؟ گفت: اظهار تمایلی به صورت علنی و غیرعلنی از سوی وزیر امور خارجه انگلستان برای ملاقات با بنده مطرح شده که ما مشکلی با این ملاقات در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل نداریم.
وی با بیان اینکه انگلیسی‌ها خودشان رابطه را قطع کردند، افزود: در صورتی که اراده سیاسی را برای روابط همراه با احترام متقابل در طرف مقابل مشاهده کنیم و آنها این آمادگی را داشته باشند که نوع دیگری از روابط را با ایران داشته باشند، در چارچوب مقررات کشور و تصمیماتی که توسط دستگاه‌های کشور از جمله مجلس اتخاذ شده، اقدام خواهیم کرد.
پس از تجمع دانشجویان مقابل سفارت انگلستان در تهران در هشتم آذر ماه 1390 و ورود دانشجویان معترض به این سفارتخانه و باغ قلهک، روابط تهران و لندن به سردی گرایید و در حال حاضر عمان و سوئد به عنوان حافظان منافع دو کشور عمل می‌کنند.
در طی این مدت علی‌اکبر صالحی وزیر امور خارجه وقت در اظهاراتی درباره برقراری روابط عنوان کرد: ما هیچ مشکلی نداریم. ما مصوبه مجلس را داریم که در آن به وزارت خارجه اختیار داده شده، ما بارها به انگلیس گفته‌ایم که می‌تواند کاردارشان بیاید و کارهایش را شروع کند.
علی‌رغم این اظهارات ولی هیچ تحولی در روابط رخ نداد و تنها نمایندگان ایران و انگلیس در قالب نشست‌های 1+5 و درباره برنامه هسته‌ای بر سر یک میز به مذاکره نشستند و کماکان روابط تا به امروز در سطح حافظ منافع ادامه یافت. بعد از مشخص شدن نتایج انتخابات در ایران و پیروزی حسن روحانی پالس‌هایی مثبت از سوی مقامات بریتانیا برای گسترش روابط با تهران داده شد.
البته سه هفته قبل از برگزاری یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران، ویلیام هیگ وزیر خارجه انگلستان در گفت‌وگویی با روزنامه الشرق الاوسط عنوان کرد که چشم جهانیان به ایران پس از انتخابات است.
پس از آنکه انتخابات با مشارکت حداکثری مردم ایران برگزار و مقامات دیگر کشورها با ارسال پیام‌هایی به رئیس جمهور منتخب پیروزی حسن روحانی را در این دور از انتخابات تبریک گفتند، ویلیام هیگ بدون تبریک به رئیس جمهور منتخب، اعلام کرد که لندن امیدوار است حسن روحانی نگرانی‌های بین‌المللی درباره برنامه هسته‌ای را مدنظر قرار دهد.
دیوید کامرون نخست‌وزیر انگلیس نیز 26 خرداد ماه در گفتوگو با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان عنوان کرد: پیام ما برای دولت ایران کاملا روشن است و اینکه فرصتی برای ایران فراهم شده تا بار دیگر به جامعه بین‌المللی بازگردد. البته ایران باید همکاری مناسبی درباره پرونده هسته‌ای داشته باشد تا پیشرفت‌های جدیدی حاصل شود. در غیر این صورت تحریم‌ها ادامه خواهد داشت و تحریم‌های نفتی تداوم می‌یابد.
اولین واکنش حسن روحانی نیز در اولین نشست خبری خود در 27 خرداد ماه و پنج روز پس از انتخابات در پاسخ به سؤال خبرنگار بی‌بی‌سی درباره برنامه دولت یازدهم برای بهبود روابط با لندن، صورت گرفت و روحانی در این باره گفت: مبنای ما این است که اگر با کشوری مشکل داریم آن را رفع و آنان را حل و فصل کنیم که البته احترام متقابل باید مبنا قرار گیرد و دولت انگلیس هم از این قاعده مستثنی نیست.
هیگ نیز همان روز در پاسخ به سؤالی در پارلمان این کشور درباره سیاست‌های دولت بریتانیا در قبال ایران پس از ریاست جمهوری روحانی، گفت: من به مردم ایران برای مشارکت در انتخابات جمعه و به دکتر روحانی برای نتیجه آن تبریک می‌گویم.سیاست بریتانیا در قبال ایران در این دولت و دولت قبلی ثابت بوده است. ما نیز همچون جامعه بین‌المللی نگرانیم که براساس مستندات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برنامه هسته‌ای ایران صرفا صلح‌آمیز نباشد. از شکست ایران در همکاری کامل با آژانس در تعهد به وظایف طبق معاهده ان‌پی‌تی و عمل به خواسته‌های شورای امنیت متاسفیم.
تمام توجهات هیگ بر برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود و از ایران خواست که با 1+5 تعامل جدی داشته باشد.
در همین اثنا بود که جک استراو وزیر خارجه اسبق انگلیس در مقاله‌ای در روزنامه دیلی تلگراف انتخاب روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران را بهترین خبر در منطقه خاورمیانه خواند.
او همچنین 24 تیرماه در گفتوگو با بی‌بی‌سی از علاقه‌اش برای سفر به تهران گفت و افزود که با بن والاس رئیس گروه دوستی پارلمانی انگلیس و ایران در این مورد هم صحبت کرده و تلاش می‌کند که این سفر عملی شود. وی همچنین از ارسال پیام تبریک برای «حسن روحانی» خبر داد و عنوان کرد که این پیام را به سفارت عمان که حافظ منافع بریتانیا در تهران است، تحویل داده است.
وی در مورد بازگشایی سفارتخانه انگلیس در تهران هم گفت: مسئله اصلی، که آقای هیگ هم بر آن تأکید دارد، تضمین امنیت دیپلمات‌های ما در صورت بازگشت به تهران است. روابط دو کشور بالاخره به سطح سابق بازخواهد گشت. طبعا مشکل خاصی برای بازگشایی سفارت ایران در لندن وجود ندارد، اما زمینه این کار باید به طور متقابل فراهم شود... حدس من این است که کار را باید گام به گام شروع کرد. ابتدا باید گروه کوچکی اعزام شود. چیزهای زیادی هست که نیاز به ترمیم دارد.
دوم تیر ماه 1392 در پی دیدار یووال استینیتز وزیر اطلاعات و امور استراتژیک اسرائیل در لندن با ویلیام هیگ وزیر خارجه انگلیس بیانیه‌ای توسط دفتر هیگ صادر شد بر این اساس که هیگ عنوان کرده که اگرچه پیروزی حسن روحانی در انتخابات فرصتی برای بهبود روابط ایران با جامعه بین‌المللی در نظر گرفته می‌شود اما این امر به «اقداماتی ملموس» نیاز دارد.
هیگ چندی بعد در تاریخ 19 تیرماه طی سخنانی در پارلمان بریتانیا اعلام کرد: آماده‌ایم گام به گام برای بهبود مناسبات با ایران تلاش کنیم، اما این تلاش‌ها در چارچوب پایبندی به رژیم عدم اشاعه سلاح هسته‌ای انجام خواهد شد.ما از دولت جدید ایران می‌خواهیم که پاسخی جامع به پیشنهاد 1+5 برای ایجاد اعتماد دهد. ما نسبت به اقدامات مثبت ایران با حسن نیت برخورد خواهیم کرد.
در همین اثنا بود که اعضای اتاق بازرگانی بریتانیا و ایران در نامه‌ای به روزنامه تایمز در تاریخ 21 تیر ماه با اشاره به پیروزی حسن روحانی خواستار بازگشت روابط به گذشته شدند و از دولتمردان انگلیسی خواستند که بدون هیچ پیش شرطی دوباره روابط با تهران را از سر بگیرند.
با اینکه هیگ در اوایل حتی از اعلام تبریک به حسن روحانی پرهیز کرده بود و تنها به موضوع هسته‌ای ایران می‌پرداخت، نرم‌تر شد و در اظهارنظری که 25 تیرماه در کمیته روابط خارجی مجلس عوام بیان کرد، گفت که بریتانیا دیگر سفر نکردن به ایران را توصیه نمی‌کند و کشورش به هرگونه اقدام حسن روحانی برای بهبود روابط پاسخ خواهد داد.
وی همچنین عنوان کرد که لندن برای ارتقای گام به گام روابط آماده است و در عین حال ساختار قدرت در ایران را «بسیار پیچیده» خواند.
البته هیگ بار دیگر برنامه هسته‌ای ایران را مطرح کرد و افزود: ما از دولت جدید ایران می‌خواهیم که پاسخی جامع به پیشنهاد 1+5 برای ایجاد اعتماد دهد.
پس از این اظهارات بود که سید عباس عراقچی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران 26 تیرماه در واکنش به اظهارات هیگ اعلام کرد: همانگونه که رئیس جمهور منتخب در مواضع خود اعلام کردند، سیاست جمهوری اسلامی ایران توسعه همه جانبه مناسبات با همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله انگلیس با رویکرد همکاری و احترام متقابل می باشد. رئیس جمهور منتخب بر تعامل سازنده با جهان از جایگاه برابر بر اساس منافع و احترام متقابل و همچنین تنش زدایی و اعتماد آفرینی متقابل تاکید کرده‌اند.
عراقچی افزود: در این چارچوب جمهوری اسلامی ایران به گام‌های سازنده و همراه با حسن نیت با اقدامات مشابه پاسخ خواهد داد.
پس از این پیغام‌های دو طرف برای یکدیگر، جمهوری اسلامی ایران در دعوتی عام از کشورهای مختلف البته به جز آمریکا و رژیم صهیونیستی از مقامات این کشورها برای حضور در مراسم تحلیف هفتمین رئیس جمهور دعوت به عمل آورد که سخنگوی وزارت خارجه انگلیس در واکنش به این دعوت اعلام کرد که نماینده‌ای را اعزام نخواهد کرد که این اظهارات با واکنش منفی داگلاس الکساندر وزیر خارجه سایه بریتانیان روبرو شد و وی این تصمیم‌گیری را از دست دادن فرصت خواند.
در طی این مدت تماس تلفنی ویلیام هیگ وزیر خارجه بریتانیا با علی‌اکبر صالحی در تاریخ نهم مرداد ماه انجام و هیگ در این گفتوگو خواستار تقویت همکاری‌ها و رایزنی‌های دو کشور شد و نسبت به دیدار با وزیر خارجه ایران ابراز تمایل کرد و طرفین هم ابراز امیدواری کردند در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک گفت‌وگوها ادامه یابد.
همچنین مقرر شد مدیران سیاسی وزارت امور خارجه‌های 2 کشور تا پیش از این نشست، مذاکرات کارشناسی خود به منظور تقویت روابط و همکاری‌های دوجانبه را آغاز کنند.
در بیانیه وزارت خارجه انگلیس که پس از گفت‌و‌گوی تلفنی هیگ و صالحی منتشر شد، اعلام شد: انگلیس و ایران می‌توانند در مواجهه با «نیاز فوری» برای از بین بردن نگرانی‌های غرب از برنامه هسته‌ای ایران، به بهبود روابط خود با یکدیگر اقدام کنند.
در این بیانیه همچنین ضمن تأکید بر تمایل هیگ برای دیدار با وزیر خارجه ایران آمده است: «او (هیگ) تصریح کرد که انگلیس آماده بهبود روابط دوجانبه با ایران بر مبنایی گام به گام و متقابل است».
در همین زمینه روزنامه تلگراف چاپ انگلیس نوشت: گفت‌و‌گوی اخیر هیگ و صالحی و موضع‌گیری جدید انگلیس در قبال ایران، پس از آن انجام می‌گیرد که حسن روحانی، رئیس‌جمهور منتخب ایران اعلام کرد، در پی بهبود روابط با جهان و از‌سر‌گیری گفتوگو با غرب برخواهد آمد.
این روزنامه تماس تلفنی اخیر را «گامی به پیش» در راه احیای روابط دو کشور دانست.