به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ «آقای رئیس جمهور، ما به شما نامه نوشته ایم چون بر این باوریم که سیاست شما در عراق موفقیت آمیز نیست و کشور ما به زودی در خاورمیانه با تهدیدی جدی تر از جنگ سرد مواجه خواهد شد... ما از شما می خواهیم که قاطعانه اقدام کنید... جان بولتون، دونالد رامسفلد، پل ولفوویتز، فرانسیس فوکویاما و ... 26 ژانویه 1998» (1)روز گذشته برای نخستین بار در دو سال و نیم گذشته، شورای امنیت موفق شد قطعنامه ای درباره سوریه تصویب کند.
کاخ سفید آن قدر پیش نویس این قطعنامه را تعدیل کرد که قواره خواسته های روسیه و چین شد. این قطعنامه دولت سوریه را ملزم کرده است که اسلحه و ذخایر شیمیایی خود را با همکاری سازمان ملل از بین ببرد. با این حال در متن قطعنامه چیزی از مجازات سوریه نیامده است. روسیه اعلام کرده است که این قطعنامه به طور قطع استفاده از زور یا اجرای فصل هفت منشور سازمان ملل در خصوص سوریه را رد کرده است. با این حال نمی توان پرونده حمله به سوریه را بسته شده دانست. در یک دسته بندی خیلی ساده، به نظر می رسد سوریه اکنون چهارمین مرحله بحران را تجربه می کند. نخستین مرحله بحران را می توان آغاز هرج و مرج سیاسی و ضعف عملکرد دولت بشار اسد دانست.
این مرحله به طور تقریبی از تابستان 1389 تا تابستان 1390 ادامه داشت. در طول این مدت اعتراض ها اندک اندک در شهرهای این کشور گسترده شد. شاخص این دوره تظاهرات و اعتراض علیه دولت سوریه است. مرحله دوم تقریبا از تابستان 1390 تا تابستان 1391 است. این مرحله با بمب گذاری های تروریستی آغاز شد و به درگیری گروه های مسلح با ارتش سوریه رسید. شاخص این دوره عقیم ماندن اولین تلاش های بین المللی برای آتش بس است که آن زمان کوفی عنان آن را دنبال می کرد. مرحله سوم از تابستان 91 تا تابستان امسال است که به مدد فتوای شیوخ سلفی و تکفیری، دست القاعده به دامان مردم سوریه رسید. شاخص این دوره را می‌توان همان ماجرای معروف به دندان کشیدن قلب سرباز سوری دانست. در مرحله سوم بحران سوریه، همزمان با پا گرفتن القاعده در سوریه 2 رویداد مهم دیگر هم رخ داد. نخستین رویداد تلاش گروه های تکفیری برای کشاندن بحران به لبنان بود که با واکنش حزب ا... و ورود نیروهای مقاومت به درگیری ها پاسخ داده شد.
اکنون حزب ا... لبنان نقشی اساسی در تامین امنیت شهرهای آزاد شده سوریه دارد. رویداد دوم مواجهه تمام عیار روسیه و آمریکا بر سر موضوع استفاده از سلاح های شیمیایی در سوریه است. در این مورد روسیه برای حفظ منافع استراتژیک اش در خاورمیانه، تمام قد در برابر آمریکا ایستاد و اوباما در یک ماه گذشته در ایده حمله به سوریه تنها ماند. برخی صاحب نظران از جمله فرید زکریا، تحلیل گر شبکه سی.ان.ان معتقدند که دولت دموکرات اوباما دیگر به گزینه جنگی درباره سوریه باز نمی گردد. با این حال این گمانه که منطقی هم به نظر می رسد، بدون تردید به معنای این نیست که احتمال حمله به سوریه صفر شده است. در کارنامه دولت های آمریکایی، تجربه عراق موید همین مطلب است. باید توجه کنیم که در مورد صدام هم مسئله خلع سلاح شیمیایی در زمان بیل کلینتون، رئیس جمهور دموکرات آمریکا انجام شد. حتی طرح تغییر رژیم صدام هم در زمان بیل کلینتون ریخته شد، اما عملیاتی نشد. جملاتی که در ابتدای این یادداشت آمده است، نخستین جملات از نامه طراحان حمله به عراق به بیل کلینتون 5 سال قبل از وقوع این حمله است.
کسانی که طرح شان تا زمانی که جمهوری خواهان با جرج بوش پسر به قدرت برسند به تاخیر افتاد و سپس اجرایی شد. بنابراین در مسئله سوریه هم به همان اندازه که احتمال حمله در دولت اوباما اندک است، احتمال وقوع آن در دولت بعدی آمریکا جدی است. جمهوری خواهان نشان داده اند که ممکن است بدون در نظر گرفتن منافع ملی آمریکا براساس خوی جنگ طلبی شان رفتار کنند. نقش آن ها در لابی‌های اسلحه و منفعت مستقیم مالی که از وقوع جنگ می برند هم احتمال اتخاذ چنین تصمیمی را بالا می برد. بنابراین اکنون که در آغاز مرحله چهارم بحران سوریه هستیم شاید یکی از حیاتی‌ترین گزینه‌های پیش روی مردم سوریه را باید انتخابات ریاست جمهوری سال آینده سوریه بدانیم. شاخص این مرحله احتمالاً تلاش برای دستیابی به یک راه حل سیاسی مثلاً از طریق انتخابات است. البته برگزاری انتخابات به تنهایی نمی تواند بحران سوریه را حل کند.
همچنان که انتخابات پارلمانی سال گذشته این کشور چاره بحران نشد. در شرایط کنونی که بازیگران منطقه ای هریک به دلیلی راه تعامل را پیش گرفته اند، عقلای گروه های سوری باید تمام تلاش خود را برای حل سیاسی بحران انجام بدهند. تغییر ساختار سیاسی این کشور از یک نظام تک حزبی کنونی که قدرت را در حزب بعث منحصر کرده است، از پایه ای ترین گام ها است. اگر دوره چهارم بحران سوریه برای دستیابی به راه حل سیاسی به نتیجه نرسد، مرحله پنجم بحران ممکن است با بدترین احتمال ها همراه شود.
پی نوشت:
1. متن نامه ای که طراحان حمله به عراق 5 سال پیش از وقوع آن به بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت آمریکا نوشته بودند، در سایت اندیشکده New American Century آمریکا
.................پایان پیام/ 218