استفاده از سلاح شیمیایی جنایت علیه بشریت است

به گزارش خبرگزاری اهل‏بیت(ع) ـ ابنا ـ «حجت الاسلام و المسلمین سروش محلاتی» در نشست علمی "فقه و بکارگیری سلاح های شیمیایی"  که شب گذشته در قم برگزار شد گفت: از مسائل مهم و جدی دنیای امروز ظهور و بروز ابزارهای جدید برای استفاده در جنگ است که از مجموع آنها تعبیر به سلاح حای کشتار جمعی می شود و به همین خاطر مسائل جدیدی برای فقه ما به وجود آورده است.این استاد حوزه علمیه قم در مورد ویژگی‏های سلاحهای کشتار جمعی گفت: اثرات زیان بار سلاحهای کشتار جمعی منحصر به کسانی که در میدان جنگ حضور دارند نیست، بلکه آثار سلاحهای کشتار جمعی بسیار وسیع است و زنان، کودکان و افراد ناتوان را نیز شامل می شود و بلکه در تخریب و نابود کردن همه موجودات زنده اعم از حیوانات و گیاهان نقش به سزایی دارد.وی با تقسیم سلاحهای کشتار جمعی به دو نوع هسته ای و شمیایی ادامه داد: سلاح شیمیایی در فقه ما در بحث «القاء السم فی بلاد الکفار» پیشینه زیادی دارد  از شیخ طوسی و پیش از آن، تا زمان کنونی فقها در مورد القاء السم نظر داده اند.سروش محلاتی اظهار کرد: صورت مسئله این است «آیا القاء سم در جنگ بر علیه کفار و مشرکین به عنوان ابزار از بین بردن آنها جایز است یا نه؟» در فقه ما در کنار تخریب و نابود کردن خانه ها به وسیله منجنیق، آتش زدن اسباب، لوازم خانه و به آب بستن دشمن از القاء السم نیز نام برده شده است.وی ادامه داد: چون این مسئله منصوص بوده توجه فقها را به خود جلب کرده است مضمون روایت، نهی پیامبر از القای سم در بلاد مشرکین است. دیدگاه قدما عدم جواز استاین استاد حوزه علمیه قم در بیان دیدگاه قدما در بحث القاء السم گفت: بسیاری از قدما القاء سم برای نابودی دشمن را به صورت کلی حرام می دانند یعنی از هر راهی می توان دشمن را نابود کرد تنها استثنا در از بین بردن دشمن، القاء سم است. شیخ طوسی در الاقتصاد، نهایه و الجمل و العقود، حلبی در اشارة السبق، ابن زهره در غُنیه، ابن ادریس در سرائر، حلی در جامع الشرایع و ابن حمزه در کتاب وسیله به عدم جواز کلی اشاره کرده اند.وی افزود: ریشه این فتوا روایتی از پیامبر(ص) است که مرحوم کلینی در اصول کافی جلد 5 ص 28 نقل کرده است و سند صحیحی هم دارد پیامبر در این روایت از القاء سم در بلاد مشرکین نهی کرده است. دیدگاه متاخرین جواز استفاده از القاء السم استسروش محلاتی در بیان دیدگاه دوم گفت: نظر دیگر در متاخرین از فقها این است که استفاده از سلاحهای توام با سم و مسمومیت جایز و مکروه است این جواز به دو شکل جواز مطلق، یعنی این سلاح مثل بقیه سلاح هاست و استفاده از آن مطلقا جایز است و جواز در صورت ضرورت، یعنی اگر با سلاح دیگر نمی شود به پیروزی رسید القاء سم جایز است، در دیدگاه فقهای متاخر آمده است.وی در بیان مبنای دیدگاه متاخرین اظهار کرد: مبنای این نظر این است که در قرآن با توجه به آیه «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ»  در برابر دشمن نسبت به استفاده از هرچه که مصداق قدرت و قوت است مجاز و مامور شده ایم در این آیه جملات «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ» و «مَا اسْتَطَعْتُمْ» اطلاق دارد و دلالت بر شمول می کند. و ظهور آیه، به وسیله روایت نهی پیامبر از بین نمی رود و این گروه از فقها به روایت نهی پیامبر(ص) از القاء سم، از لحاظ سند، به لحاظ دلالت و یا نهی موضعی اشکال وارد می کنند.استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: علمای متاخر می گویند اگر القاء السم ممنوع است باید بقیه ابزارها مثل منجنیق و آب بستن به دشمن هم ممنوع باشد در حالی که آنها ممنوع نیست و چه فرقی بین القاء سم و روشهای دیگر وجود دارد؟وی در ادامه گفت: برای این دیدگاه مویدی از روایات وجود دارد که شخصی از امام صادق(ع) سوال کرد که در یکی از شهرها جنگ رخ داده، آیا جایز است که مسیر رودخانه را به آنجا هدایت کنیم یا کل شهر را آتش بزنیم و یا با منجنیق آنجا را تخریب کنیم تا همه به قتل برسند؟ در حالی که در آنجا بچه ها، زنان، پیرمردان، اسیران و تجار وجود دارند، امام صادق(ع) در پاسخ فرمود: این کارها را می شود انجام داد.سروش محلاتی افزود: دیدگاه جواز مطلق را صاحب شرایع(به عنوان فقیهی تاثیر گذار) و علامه حلی قبول کرده اند و به ابن جنید نیز منسوب است، مرحوم علامه نیز در کتاب‏های تحریر، تذکره، مختلف، و منتهی این بحث را مطرح کرده و القاء سم را جایز دانسته است.القاء السم در حالت ضرورت اشکال نداردوی در بیان دیدگاه سوم گفت: فقهایی نیز وجود دارند که بین قول اول و دوم تعدیل ایجاد کرده و گفته اند که اگر القاء سم ضرورت ندارد ممنوع است و اگر ضرورت دارد جایز است. یعنی اگر می توان با روشها و شیوه های دیگر غلبه کرد اولویت با آنها است ولی اگر چاره ای نیست می توان از القاء السم استفاده کرد و جایز است. استاد حوزه علمیه قم در تشریح قائلین به این قول از علما اظهار کرد: در ایضاح الفوائد، لمعه، محقق کرکی در جامع المقاصد و شرح لمعه این قول وارد شده است. از علمای معاصر آیت الله خوئی و اتباع و شاگردان ایشان این قول را قبول کرده اند آیت الله خوئی در کتاب منهاج الصالحین می گوید القاء السم جایز نیست به خاطر نهی پیامبر(ص)، ولی زمانی که مصلحت عامه باشد که اقتضای القاء سم صورت بگیرد مثل اینکه جهاد یا فتح متوقف بر القاء سم شود، جایز است. به عبارت دیگر؛ در جبهه و در برابر سربازان القاء السم مطلقا جایز است و در شهرها در زمانی که مصلحت عامه باشد مثل اینکه فتح بر القاء السم متوقف باشد القاء السم اشکال ندارد.وی افزود: آیت الله شیخ جواد تبریزی، آیت الله وحید خراسانی و آیت الله روحانی بدون حاشیه زدن بر متن منهاج الصالحین این مطلب قول را قبول کرده اند.سروش محلاتی در بیان دیدگاه دیگر معاصران در مورد القاء السم خاطر نشان کرد: از بین معاصرین علامه شیخ فضل الله نیز نظر آیت الله خوئی را قبول کرده است، در کتاب الجهاد که تقریرات درس جهاد ایشان است آمده است: جنگ برای از بین بردن شهرها و شهروندان نیست جنگ برای کسانی است که در میدان جنگ هستند، القاء سم جایز نیست ولی در زمانی که چاره ای در جنگ نباشد و راهی برای پیروزی غیر از القاء سم نیست، القاء سم جایز است. و تصمیم گیری در این زمینه با ولی امر مسلمین است.برخی از قدما و متاخرین قائل به منع مطلق هستندوی در بیان دیدگاه چهارم گفت: برخی از قدما و متاخرین به صورت شفاف تر منع استفاده از القاء سم را به صورت مطلق فتوا داده اند. شهید اول که در قوت نظرات فقهی مشهور و معروف است در کتاب دروس در منع دشمن از آب، تفصیل قائل می شود که اگر در حال اضطرار باشد جایز است و در حالت عدم اضطرار جایز نیست. ولی در القاء السم به عدم جواز مطلق قائل می شود.استاد حوزه علمیه قم افزود: صاحب جواهر از کسانی است که به طور کلی القاء السم را جایز نمی داند وی فتوای جواز نمی دهد هر چند فتح و پیروزی متوقف بر القاء سم باشد مرحوم آقا ضیاء عراقی در شرح تبصره می گوید آلات قدیم و جدید حکم جنگ را تغییر نمی دهد الا القاء سم در شهرها، که به خاطر نهی پیامبر به صورت کلی ممنوع است، هر چند فتح و پیروزی متوقف بر آن باشد.وی موضوع شناسی در فقه را مهم دانست و با طرح این سوال که آیا موضوع سلاح شیمیایی همان القاء سم است یا نه؟ اظهار کرد: در اینجا باید موضع شناسی شود و از کسانی که اطلاعات روشنی دارند کمک گرفته شود.استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: قضیه در زمان ما خیلی تفاوت کرده در قدیم، القاء سم محدود بود ولی امروزه در استفاده از سلاح های شیمیایی با موضوع هلاک حرث و نسل و جنایت علیه بشریت مواجه می شویم.وی در پایان گفت: در جنگ جهانی اول 124 هزار تن از سلاح های شیمیایی استفاده شد که یکی میلیون نفر مصدوم شدند یا آمریکایی ها در ویتنام جنگلی را با سلاح های شیمیایی به بیابان تبدیل کردند و هنوز هم در ویتنام در اثر استفاده از سلاح های شیمیایی بچه های معلول متولد می شوند. ................پایان پیام/ 167