به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ سومین نشست از سلسله پیش نشست های همایش علمی پژوهشی سبک زندگی اهل بیت(ع) امروز چهارشنبه 18دی‌ماه ـ در معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) برگزار شد.
در این نشست که با حضور تعدادی از اساتید حوزه و دانشگاه برپا شده بود، حجت‌الاسلام والمسلمین لک زایی معاون فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) در تشریح نشست های همایش سبک زندگی اهل‌بیت(ع) گفت: این پیش نشست‌ها، در راستای ایجاد فضای فرهنگی و تهیه ویژه نامه هایی در راستای آن است.
وی افزود: نشست اول با حضور دکتر شریفی و با عنوان "روش شناسی سبک زندگی اهل‌بیت(ع) " و نشست دوم با حضور دکتر جباری و با عنوان "مبانی و اصول سبک زندگی اهل‌بیت(ع) " تشکیل شد.
معاون فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) خاطرنشان کرد: همایش علمی پژوهشی سبک زندگی اهل‌بیت(ع) در خرداد93 برگزار خواهد شد.
دکتر محسن الویری استاد حوزه و دانشگاه در این نشست با موضوع "جایگاه گزاره‌های انشائی احادیث در تدوین سبک زندگی معصومان(ع) " به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی ابتدا در توضیح مفهوم سبک زندگی گفت: این مفهوم نوپدید است و مانند هر پدیده اجتماعی دیگری برداشت‌های مختلفی از آن صورت می‌گیرد و تعریف برگزیده من از آن "الگوی کنش مرجح" است.
الویری در توضیح تعریف برگزیده خود اظهار کرد: انسان‌ها همواره در هر کاری که انجام می‌دهند امکان انتخاب گزینه های کنش مختلفی را دارند ولی در مقام عمل یکی از این کنش ها را برمی گزیند.
وی افزود: در یک نگاه کلی این انتخاب‌گری انسان با پیشرفت و حرکت رو به جلو بشر، بیشتر شده است. اما سوال اصلی اینجاست که چرا این شکل را در بین سایر گزینه ها انتخاب کرده است؟ و پاسخ آن در وجود قواعد و معیارهایی است که خودشان منعکس کننده نظام باورهای یک فرد هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم با بیان اینکه الگویی که سبب می‌شود گزینه ای را انتخاب کنید، همان سبک زندگی است، گفت: گاهی سبک زندگی با زندگی روزمره خلط می‌شود در صورتی که سبک قاعده و معیاری است که جستجو نمی‌شود.
دکتر الویری در بخش دوم سخنان خود گفت: لازم است بدانیم سبک زندگی معصومین(ع) تفاوت برجسته‌ای با سبک زندگی شیعیان دارد و مهم‌ترین آن حجیت سبک زندگی معصومان است. اگر رفتاری از امام سر زد می‌توان از آن سیره را یافت.
وی خاطرنشان کرد: باید بین رفتار که به معنی منش و سیره به معنی کنش است تفاوت قائل شویم. کنش‌های امام(ع) که گوناگون است به تابع منش تغییر می‌یابد. مانند انتخاب ولایتعهدی مامون از سوی امام رضا(ع) که نشان دهنده این نیست که شیعیان هم اگر حاکم ظالمی را یافتند ولایتعهدی او را بپذیرند. مسأله کنش می‌تواند تابع ملاحظات زمانی و مکانی باشد.
استاد حوزه و دانشگاه با تاکید بر اینکه بین سبک زندگی معصومین و سبک زندگی شیعیان تفاوت وجود دارد، گفت: سبک‌های زندگی گوناگون از شرایط مختلفی اثر می‌گیرد و نمی‌تواند به طور کامل از سبک زندگی معصومین اثر بگیرد.
دکتر الویری در بخش سوم مقدمه بحث خود گفت: سبک زندگی معصومین را از طریق گزارش‌های تاریخی می توان از سه راه، بدست آورد:
1. گاهی معصومی از معصوم پیشین خبر می‌دهد2. اظهارنظرهای اصحاب3. اظهارنظر مورخان، سیره نگاران، محدثان و اخلاق نگاران4. گزارش‌های غیرمستقیم در اشعار و مانند آن.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در تشریح روش "گزارش معصومان بعدی" ، حدیثی از دوران خلافت حضرت علی(ع) نقل کرد: بکر بن عیسی از امام صادق(ع) نقل کرده که امام باقر(ع) فرمود: حضرت علی(ع) در کوفه به مردم نان و گوشت می‌خورانید و غذای خود حضرت غذای متفاوتی بود. مردم حضرت را زیرنظر گرفتند و دیدند ایشان روغنی که در آن خرماهای فشرده که از مدینه برای ایشان می‌آورند میل می‌کنند (الغارات،ج1، ص81).
دکتر الویری در بیان "اظهارنظرهای اصحاب" به گزارش حضور حضرت علی(ع) در بازار کوفه اشاره کرد و بیان داشت: ابوسعید نقل می‌کند حضرت به بازار کوفه می‌آمد و می‌گفت ای اهل بازار! پروای خداوند را داشته باشید و مبادا برای کار خرید و فروش قسم بخورید که هم به مبیع صدمه می‌زند و هم برکت را از بین می‌برد. بازرگان فاجر است مگر اینکه بخواهد حق را به درستی بستاند. بعد از چند روز مجدد می‌آمدند و دوباره تذکر می‌دادند و در بازار می‌پیچید که مرد شکمبه آمد. حضرت علت آن را می پرسند. گفتند یعنی کسی که شکمش بزرگ است به بازار آمد. حضرت فرمودند ایشان پایین را دیدند که در آن غذاست و بالا را که در آن علم است ندیدند (الغارات، ج1، ص109-110).
استاد حوزه و دانشگاه در بیان سومین راه گزارش تاریخی سبک زندگی معصومین، برای نمونه گزارش مورخان گفت: در کتاب عیون الاثر نام تعدادی از خادمین پیامبر اکرم(ص) نقل شده که عبدالله بن مسعود متولی کفش‌های پیامبر بود که وقتی پیامبر برمی‌خاست کفش‌های پیامبر را به پای ایشان می‌کرد و وقتی پیامبر می‌نشست کفش‌های ایشان را از پایشان در می‌آورد؛ متولی قاطر پیامبر عقبة بن عامر بود؛ بلال بن رباح موذن حضرت بود،... (عیون الاثر ج2 ص378).
وی سپس به گزارش‌های غیر مستقیم در اشعار و متون ادبی اشاره کرد و بیان داشت: تاریخ نویسان به هیچ وجه صرفا به منابع تاریخی بسنده نمی‌کنند بلکه گزارش های که در متون ادبی و شعری آمده می‌تواند یکی از سرچشمه های آگاهی از سبک زندگی ائمه باشند.
دکتر الویری برای تشریح گزارش موجود در اشعار گفت: قصیده ملک الشعرای بهار در منقبت حضرت امام جعفرصادق(ع) و بیان مرحوم علامه امینی در جلد اول الغدیر و همچنین قصیده "جلجلیه" عمربن معاص که گزارش زیبایی از حادثه غدیر است نمونه ای از تاثیر این روش گزارش تاریخی است.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) خاطرنشان شد: برای تدوین سبک زندگی معصومین اگر تنها به این چهار روش بسنده کنیم نمی توان به یک گزارش کامل از سبک زندگی معصومین دست یافت و باید از گزاره های هنجاری برای تکمیل اطلاعات استفاده کرد.
وی با تاکید بر اینکه گزاره انشایی موجود در احادیث اعم از فعل امر و مضارع و ماضی است، افزود: استدلال کلامی برای استفاده از این گزاره این است که اگر امام به شیعیان امر کند که کاری را انجام بده، مطمئنا خود در ابتدا آن را انجام داده اند و از همین مسأله متوجه می شویم که روش رفتاری امام این است، زیرا امام کار خوب را ترک نمی کند که انجام ندادن آن، برای او نقیضه محسوب می شود.
الویری برای تایید استدلال کلامی خود به چند گزاره نقلی از آیات و روایات اشاره کرد و بیان داشت: آیات2و3 سوره صف «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ ﴿٢﴾ كَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّـهِ أَن تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ ﴿٣﴾» و بیان ثمره العلم بالعمل و العلم بلاعمل از کتاب تصنیف غرر الحکم و درر الکلم(ص45) شواهدی بر این موضوع هستند.
استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: الزاما همه احادیث از یک ساختار تیپ و کامل برخوردار نیستند و به طور کل هندسه و ساختار یک حدیث از چندین بخش تشکیل می گردد که شامل: سلسله راویان، فضای روایت و متن روایت است.
وی در پایان خاطرنشان شد: از گزاره های انشایی موجود در احادیث نمی توان به زندگی اجتماعی و سبک زندگی شیعیان پی برد ولی این گزاره ها به پشتوانه ادله کلامی می تواند در شناساندن سبک زندگی معصومان(ع) به ما مدد رساند و این به گونه ای استفاده از منابع روایی، فقهی، اخلاقی و کلامی برای شناخت تاریخ است.
.................پایان پیام/ 221