به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ قرآن کریم کتابی است که می‌تواند ظلمت‌های جهل و مشکلات انسان‌ها را برطرف کند و بهترین راه استفاده از این کتاب هدایت، خواندن و تدبّر و تفکّر در آیات آن است. به همین‌خاطر، خداوند متعال فرمود: «فَاقْرَؤُا ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآن [مزّمل/۲۰] هر مقدار كه مىتوانید از قرآن بخوانید» و همچنین فرمود: «أَفَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآن [محمد/۲۴] آیا در قرآن نمىاندیشند؟»
خواندن قرآن؛ عبادت است و سبب جلای دلها و رفع فراموشی و بلغم:
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «أَفْضَلُ عِبادَةِ اُمََّتی قِرَاءَةُ القُرآنِ [۱] برترین عبادت امت من خواندن قرآن است».ایشان همچنین تاکید فرمودند: «إِنَّ هَذِهِ الْقُلُوبَ لَتَصْدَأُ كَمَا یَصْدَأُ الْحَدِیدُ وَ إِنَّ جَلَاءَهَا قِرَاءَةُ الْقُرْآن [۲] همانا این دلها زنگار می‌گیرد؛ همانطورى كه آهن زنگار می‌گیرد و همانا جلاى دلها (از این زنگار)؛ خواندن قرآن است».
امام صادق (علیه‌السلام) نیز در همین باب فرمودند: «السِّوَاكُ وَ قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ مَقْطَعَةٌ لِلْبَلْغَمِ [۳]مسواك زدن و خواندن قرآن بلغم را می‌برند».
ایشان در روایتی دیگر می‌فرمایند: «ثَلَاثَةٌ یُذْهِبْنَ النِّسْیَانَ وَ یُحْدِثْنَ الذُّكْرَ قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ وَ السِّوَاكُ وَ الصِّیَام [۴] سه چیز فراموشى را می‌برند و یاد می‌آورند، خواندن قرآن مسواك زدن و روزه».
فرق قرائت قرآن با تلاوت قرآن:
هر تلاوتی، قرائت هست ولی هر قرائتی، تلاوت نیست؛ با این توضیح که: قرائت قرآن، تنها؛ خواندن قرآن است اما تلاوت قرآن، شمرده خواندن قرآن است به همراه تدبّر و اندیشه در معنای آن و عمل به احکام آن و امید به وعده‌ها و هراس از تهدیدها و عبرت از داستان‌های قرآن. [۵]
تأثیری که تلاوت قرآن دارد این است که سبب نورانیت معنوی و خیر و برکت خانه و می‌شود، چنانکه رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «خانههاى خود را با تلاوت قرآن، نورانی كنید... زیرا كه هرگاه در خانه، بسیار تلاوت قرآن شد، خیر و بركتش زیاد می‌شود، و اهل آن به‌وسعت می‌رسند، و آن خانه براى اهل آسمان درخشندگى دارد چنانکه ستارگان آسمان براى اهل زمین می‌درخشند».[۶]
سبب همراهی ملائکه و دوری شیاطین:
روايات ذكر شده، به صورت عمومی فضیلت خواندن قرآن را بیان می‌فرمایند، اما روایاتی هم داریم که به صورت خصوصی، فضیلت سوره‌ها را بیان می‌فرمایند که دانستن آن‌ها تشویق بیشتری برای خواندن این کتاب انسان‌ساز و استفاده از آن است و به این مناسبت، بعضی از این سوره‌ها، معرفی می‌شود:
- سوه‌ی قدر:
امام صادق (علیه‌السلام): «مَنْ قَرَأَ سُورَةَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ إِحْدَى عَشْرَةَ مَرَّةً عِنْدَ مَنَامِهِ وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ أَحَدَ عَشَرَ مَلَكاً یَحْفَظُونَهُ مِنْ كُلِّ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ حَتَّى یُصْبِح [۷] هر كه سوره إِنَّا أَنْزَلْناهُ را یازده بار در وقت خواب خود بخواند خدا به او یازده فرشته می‌گمارد كه او را تا صبح از شر هر شیطان رجیمى نگهدارند».
- سوه‌ی انعام:
امام صادق (علیه‌السلام): «تمام سوره انعام در یك مرتبه نازل شد و هفتاد هزار فرشته آن را بدرقه كردند تا آنكه بر محمد (صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) فرود آمد، پس آن را بزرگ و گرامى بدارید، چرا كه اسم خداوند در هفتاد جاى این سوره آمده است و اگر مردم مىدانستند كه چهها در آن نهفته شده است، هرگز (تلاوت) آن را ترك نمي‌كردند».[۸]
- سوه‌ی لقمان:
امام محمد باقر (علیه السّلام): «كسى كه سوره‌ی لقمان را در هر شب تلاوت كند، خداوند در آن شب، فرشتگانى بر او می‌گمارد كه او را تا به صبح از شرّ ابلیس و دستیارانش محافظت كنند و اگر این سوره را در روز بخواند، همان فرشتگان او را تا شب از شرّ شیطان و دستیارانش دور نگاه می‌دارند».[۹]
- سوه‌ی یس:
امام صادق (علیه‌السلام): «هر چیزى قلبى دارد و قلب قرآن (یس) است و هر كه سوره (یس) را در روز بخواند در آن روز محفوظ می‌ماند و و از رزق خدا بهره می‌برد و هر كه آن را در شب قبل از خواب بخواند خداوند هزار ملك بر او می‌گمارد تا او را از شرّ هر شیطان و هر آفتى نگهدارى كنند، و اگر آن روز بمیرد خداوند، او به بهشت در می‌آورد».[۱۰]
سوه‌ی ص:
امام محمد باقر (علیه السّلام): «هركس در شب جمعه سوره‌ی ص را بخواند، به قدرى از خیر دنیا و آخرت به او كرامت می‌كنند كه جز به پیامبرى مرسل و یا فرشتهاى مقرّب به دیگرى داده نمی‌شود، و خداوند او را و هركس از افراد خاندانش را- كه دوست داشته باشد - وارد بهشت مىكند، حتّى خدمتكارى که به او خدمت کرده اگرچه از افراد خانوادهاش یا از كسانى كه حقّ شفاعت در مورد آنان داشته است نباشد».[۱۱]
- سوه‌ی صف:
امام محمد باقر (علیه السّلام): «مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الصَّفِّ وَ أَدْوَمَ قِرَاءَتَهَا فِی فَرَائِضِهِ وَ نَوَافِلِهِ صَفَّهُ اللَّهُ مَعَ مَلَائِكَتِهِ وَ أَنْبِیَائِهِ الْمُرْسَلِینَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ [۱۲] هر كه سوره صفّ را بخواند و در نمازهاى واجب و مستحب خویش بر خواندنش مداومت ورزد خداوند او را همراه فرشتگان و پیامبران فرستاده شده خود در یك صف قرار می‌دهد؛ اگر خدا خواهد».
- سوه‌ی صافات:
امام صادق (علیه‌السلام): «كسى كه سوره صافات را در هر روز جمعه بخواند همیشه از هر آفت و آسیبى محفوظ است و در زندگانى دنیا هر گرفتارى از او دور مىشود و به وسیع‌ترین روزى در دنیا روزى داده می‌شود و خداوند در مال و فرزند و بدنش امر ناگوار و بدى كه از شیطان رجیم و از ستمگر خود‌پسند باشد به او نمی‌رساند (آن را از وى دور و برطرف می‌سازد).»[۱۳]
- سوه‌ی نحل:
امام محمد باقر (علیه السّلام): «هر كه سوره نحل را در هر ماه بخواند، از بدهكارى و خسارت در امان می‌شود و ۷۰ نوع بلا از او برطرف می‌گردد كه آسان‌ترین آن‌ها دیوانگى و جذام و برص است و در روایت دیگرى سوره‌ی نحل براى محفوظ ماندن از شرّ ابلیس و سپاه و پیروان اوست».[۱۴]
همراهی ملائکه و دوری شیاطین با خواندن همه‌ی سوره‌ها:
البته خواندن همه‌ی سوره‌های قرآن کریم موجب برکت در خانه و حضور ملائکه و دوری شیاطین می‌شوند چنانکه امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: «خانه‌ای که در آن قرآن خوانده شود و ذكر خدای عزوجلّ شود، بركتش زیاد می‌شود و فرشتهها در آن حاضر می‌شوند و شیاطین از آن دور می‌شوند و براى اهل آسمان می‌درخشد مانند ستارههاى درخشان که براى اهل زمین مىدرخشند و خانه‌ای كه در آن قرآن نخوانند و ذكر خدا نشود، بركتش كم می‌شود و فرشتهها از آن دورى می‌شوند و شیاطین در آن حاضر می‌شوند».[۱۵]
پس؛ فَاقْرَؤُا ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآن [مزّمل/۲۰] هر مقدار كه مىتوانید از قرآن بخوانید.
پی نوشت:[۱]. تحریرالمواعظ‌‌‌العددیة، ص۶۹.[۲]. ارشاد‌القلوب، ج۱، ص۷۸.[۳]. بحار‌الانوار، ج۵۹، ص۲۰۴.[۴]. بحار‌الانوار، ج۵۹، ص۲۶۶.[۵]. با استفاده از ترجمه المیزان، ج۱، ص۴۰۱ و ۴۰۲.[۶]. نَوِّرُوا بُیُوتَكُمْ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ ... فَإِنَّ الْبَیْتَ إِذَا كَثُرَ فِیهِ تِلَاوَةُ الْقُرْآنِ كَثُرَ خَیْرُهُ وَ اتَّسَعَ أَهْلُهُ وَ أَضَاءَ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِیءُ نُجُومُ السَّمَاءِ لِأَهْلِ الدُّنْیَ «اصول کافی، ج۲، ص۶۱۰».[۷]. بحار‌الانوار، ج۷۳، ص۲۱۱.[۸]. نَزَلَتْ سُورَةُ الْأَنْعَامِ جُمْلَةً وَاحِدَةً شَیَّعَهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ حَتَّى نَزَلَتْ عَلَى مُحَمَّدٍ (صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم) فَعَظِّمُوهَا وَ بَجِّلُوهَا فَإِنَّ اسْمَ اللَّهِ فِیهَا فِی سَبْعِینَ مَوْضِعاً وَ لَوْ عَلِمَ النَّاسُ مَا فِیهَا مَا تَرَكُوهَا «ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص۱۰۶».[۹]. مَنْ قَرَأَ سُورَةَ لُقْمَانَ فِی كُلِّ لَیْلَةٍ وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ فِی لَیْلَتِهِ مَلَائِكَةً یَحْفَظُونَهُ مِنْ إِبْلِیسَ وَ جُنُودِهِ حَتَّى یُصْبِحَ فَإِذَا قَرَأَهَا بِالنَّهَارِ لَمْ یَزَالُوا یَحْفَظُونَهُ مِنْ إِبْلِیسَ وَ جُنُودِهِ حَتَّى یُمْسِیَ «ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص۱۱۰».[۱۰]. إِنَّ لِكُلِّ شَیْءٍ قَلْباً وَ قَلْبُ الْقُرْآنِ یس فَمَنْ قَرَأَ یس قَبْلَ أَنْ یُمْسِیَ كَانَ فِی نَهَارِهِ مِنَ الْمَحْفُوظِینَ وَ الْمَرْزُوقِینَ حَتَّى یُمْسِیَ وَ مَنْ قَرَأَهَا فِی لَیْلَةٍ قَبْلَ أَنْ یَنَامَ وَكَّلَ اللَّهُ بِهِ أَلْفَ مَلَكٍ یَحْفَظُونَهُ مِنْ كُلِّ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ وَ مِنْ كُلِّ آفَةٍ وَ إِنْ مَاتَ فِی یَوْمِهِ أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ تَمَامَ الْخَبَرِ وَ فِی رِوَایَةٍ تُقْرَأُ لِلدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ لِلْحِفْظِ مِنْ كُلِّ آفَةٍ وَ بَلِیَّةٍ فِی النَّفْسِ وَ الْأَهْلِ وَ الْمَالِ «مكارم الأخلاق، ص۳۶۴».[۱۱]. مَنْ قَرَأَ سُورَةَ ص فِی لَیْلَةِ الْجُمُعَةِ أُعْطِیَ مِنْ خَیْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ مَا لَمْ یُعْطَ أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ إِلَّا نَبِیٌّ مُرْسَلٌ أَوْ مَلَكٌ مُقَرَّبٌ وَ أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّةَ وَ كُلَّ مَنْ أَحَبَّ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ حَتَّى خَادِمَهُ الَّذِی یَخْدُمُهُ وَ إِنْ لَمْ یَكُنْ فِی حَدِّ عِیَالِهِ وَ لَا فِی حَدِّ مَنْ یَشْفَعُ فِیهِ «ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص۱۱۲».[۱۲]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص۱۱۸.[۱۳]. مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الصَّافَّاتِ فِی كُلِّ یَوْمِ جُمُعَةٍ لَمْ یَزَلْ مَحْفُوظاً مِنْ كُلِّ آفَةٍ مَدْفُوعاً عَنْهُ كُلُّ بَلِیَّةٍ فِی حَیَاةِ الدُّنْیَا مَرْزُوقاً فِی الدُّنْیَا بِأَوْسَعِ مَا یَكُونُ مِنَ الرِّزْقِ وَ لَمْ یُصِبْهُ اللَّهُ فِی مَالِهِ وَ لَا وَلَدِهِ وَ لَا بَدَنِهِ بِسُوءٍ مِنْ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ وَ لَا مِنْ جَبَّارٍ عَنِیدٍ وَ فِی رِوَایَةٍ تُقْرَأُ لِلشَّرَفِ وَ الْجَاهِ وَ الْعِزِّ فِی الدُّنْیَا وَ