مشخصات فیلم "چ"
کارگردان: ابراهیم حاتمی کیا ـ تهیه کننده: مهدی کریمی ـ مدیر فیلمبرداری: حسین جعفریان ـ صدابردار: بهمن اردلان ـ طراح چهره‌پردازی: مهرداد میرکیانی ـ تدوین: مهدی حسینی وند ـ دستیار کارگردان: علیرضا صالحی ـ طراح صحنه و لباس : عباس بلوندی ـ گروه جلوه های ویژه: حمید سلیمانی، ابوالفضل یار محمدی، خسرو جیرانی و سید محمدمهدی میرجعفریان ـ جانشین تولید: مهدی مهابادی ـ منشی صحنه: الهام راد ـ بازیگران: فریبرز عرب نیا، سعید راد، مریلا زارعی، بابک حمیدیان، مهدی سلطانی، اسماعیل سلطانیان، امیر رضا دلاوری، خسرو شهراز، مژگان خالقی، پیام لاریان و رضا نوری.
داستان فیلم "چ"
«دکتر مصطفی چمران» نماینده دولت موقت در مرداد سال 1358 جهت رسیدگی به اغتشاشات پاوه که در محاصره نیروهای ضد انقلاب است به همراه «تیمسار فلاحی» فرمانده وقت نیروی زمینی وارد این شهر می‌شوند. چ روایتگر 48 ساعت پایانی این بحران است.
درباره کارگردان فیلم "چ"
«ابراهیم حاتمی کیا» مشهورتر از آن است که نیاز به معرفی داشته باشد. وی در سال 1340 در یک خانواده مذهبی با اصالت آذربایجانی، در تهران متولد شد. او دانش آموخته رشته فیلمنامه نویسی از دانشکده صدا و سیما و تئاتر دانشگاه هنر است و فعالیت‌های سینمایی‌اش را از سال 1359 با نوشتن فیلمنامه و کارگردانی فیلم‌های کوتاه در فضای جبهه و جنگ آغاز کرد.
حاتمی کیا در سال ۱۳۶۴ نخستین فیلم بلند خود را به نام هویت برای شبکه دوم سیما ساخت که می کوشید تصویری واقع گرایانه از گرایش های سیاسی آن دوران پر آشوب ارائه دهد.
در بین آثار پر تعداد وی، دیده‌بان (۱۳۶۷)، مهاجر (۱۳۶۸)، از کرخه تا راین (۱۳۷۱)، بوی پیراهن یوسف (۱۳۷۴)، آژانس شیشه‌ای (۱۳۷۶)، ارتفاع پست (۱۳۸۰) و به رنگ ارغوان (۱۳۸۳) آثار سینمایی تحسین شده او و خاک سرخ (۱۳۸۱) سریال موفق او محسوب می شود.
نقد فیلم سینمایی "چ"
نام چمران و سابقه دلاوری ها و رشادتهایش بر کسی پوشیده نیست، ولی هیچگاه شخصیت بی نظیر این اسطوره ایرانزمین را آنچنان که باید در نیافته و درک عمیقی از آن نداشته ایم؛ تا اینکه فیلم چ ساخته کارگردان خوشنام دفاع مقدس ابراهیم حاتمی کیا روی پرده نقره ای رفت و پنجره ای جدید از واقعیات را به رویمان گشود... و امروز نه فقط به خاطر آشنایی با بخشی از زندگی این مرد بزرگ، بلکه به خاطر ایرانی بودن چمران بر خود می بالیم.
چ به بیان روایت واقعه ای در دو روز از زندگی شهید چمران در مقام نماینده دولت ـ که 33 سال قبل در شهر پاوه کردستان اتفاق افتاده است ـ می پردازد؛ روزهایی که امام خمینی(ره) در فرمانی، مهلت 24 ساعته ای به دولت و ارتش دادند تا حصر پاوه را بشکنند؛ دو روز از زندگی "چمران" در مرداد ماه سال 1358 که بخشی از تاریخ پر افتخار انقلاب اسلامی نیز هست.
حاتمی کیا هوشیارانه و بنا به ضرورت جامعه، شخصیتی را به عنوان قهرمان فیلم جدید خود انتخاب کرده است که متعلق به یک گروه و طبقه خاص نیست و نمی توان برچسب یک جناح خاص را بر او زد. وی هم با نماینده سپاه (اصغر وصالی) و هم با سرکرده ضد انقلاب (دکتر عنایت) به نرمی صحبت و مذاکره می کند؛ و هم نگران کردهای اسیر شده است و هم نگران «سیروان» (شوهر هانا) که از پاسداران انقلاب محسوب میشود.
حاتمی کیا در به تصویر کشیدن روح بلند چمران که همه سلیقه ها و نگرشها را پوشش می دهد، به دور از کلیشه و شعارزدگی موفق عمل کرده است؛ به طوریکه در سکانسی از فیلم اصغر وصالی به او می گوید "شما را چمران بازرگان دیدم تا چمران خمینی" و او زیباترین پاسخ را می دهد: "خوش به حال خمینی که چنین سربازانی دارد".
فیلم چ برآنست تا گوشه ای از روزگار پرالتهاب جنگ تحمیلی را بسیار ماهرانه و حرفه ای با ساختاری واقعی و جذاب و با تکنیکی قوی و مثال زدنی به نمایش بگذارد. در این فیلم، "قصه زیبا و جذاب با شاخ و برگ هایی مناسب"، "قهرمان و ضد قهرمان"، "ابراز عشق و عاطفه" و "بیان چالش هایی که میان افراد و گروههای مختلف وجود دارد و به نتیجه کار قوت می بخشد"، بخوبی به چشم میخورند. همین ساختار و تکنیک قوی باعث شده است برشی از جنگ که فقط 2 روز به طول می انجامد بتواند آینه ای تمام نما باشد از آنچه در روزهای سخت و پر مخاطره 8 سال دفاع مقدس، بر مردم و خانواده ها تحمیل شد.
شخصیت شهید چمران در فیلم نزدیک به شخصیت واقعی او پردازش شده است؛ گرچه توصیف شخصیت واقعی اسطوره ها در هیچ چارچوبی نمی گنجد و بسیار دشوار است.
حاتمی کیا در فیلمش از شهید چمران به عنوان یک متخصص جنگ های چریکی و یک برنامه ریز با تدبیر که دارای شخصیتی چند بعدی است، یاد میکند. در چ مدیریت چمران را در بحرانی ترین روزهای پاوه می بینیم؛ روزهایی که اقشار مختلف مردم از سویی و نیروهای نظامی از سویی دیگر با انواع سلیقه ها و دغدغه ها به صحنه آمده اند و هرکدامشان می خواهند سکان شهر را در دست گیرند و این همان چیزی است که موجبات تفرقه را فراهم می سازد.
از سوی دیگر حاتمی کیا با نشان دادن فلاش بک هایی از خانواده چمران در کنار ساحل، سعی در نشان دادن نیمه غیر جنگی او نیز دارد و می خواهد حس زندگی و بخش زمینی بودن او را هم به تصویر بکشد؛ و این در کنار معرفی نیمه دیگر اوست:مردی بزرگ با روحی ژرف و احوالی عرفانی.
چمران که مدت زیادی از عمرش را در جنگ و شرایط جنگی سپری کرده بود در چ جنگ را از تقبیح میکند و به عنوان آخرین راه بدان مینگرد. او اگر چه از جانب برخی ها به پشت پا زدن به آرمان ها متهم میشود، ولی تا آخرین لحظه در صدد مذاکره و صلح برای رهایی و نجات مردمش است.
حاتمی کیا متبحرانه با یادآوری روزهای سخت سال 58 و نمایش پیامدهای تاثیر گذار آن ایام به همسان سازی معضلات و دغدغه های آن روزها با آنچه امروزه نیز وجود دارد یا در شرف اتفاق است پرداخته است، که همه و همه از جمله نکات قوت فیلم حاتمی کیا است.
فیلم چ به دلیل آنکه چند موضوع در خود مستتر دارد می تواند با بخش گسترده ای از جامعه ارتباط برقرار کند؛ اما آنچه در این فیلم بیش از بیش ذهن مخاطب را نوازش می دهد نگاه گیرا و عمیق کارگردان به خانواده هایی است که ناخواسته درگیر جنگ شده اند اما اگرچه به خاطر اوضاع سخت و مشقت بار زندگی شان به ستوه آمده اند ولی هرگز لب به شکایت باز نمیکنند و آنچه بیش از همه برایشان اهمیت دارد همان کرامت و قداست خانواده است. «مریلا زارعی» با نقش آفرینی بسیار خوب خود توانست برشی نو و زیبا از جنگ را به تصویر بکشد که حقیقتا خلأ چنین موضوعاتی و لزوم پردازش به چنین همسران و مادران فداکاری در فیلم های دفاع مقدس احساس میشد.
از جلوه های ویژه فیلم نیز نمی توان به سادگی عبور کرد. جلوه های ویژه چ در سطحی فراتر از انتظار قرار دارد. نقطه اوج این جلوه ها مربوط به سکانس سقوط هلی کوپتر است که برا