به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ تاجیکستان از جمله پنج کشور اسلامی آسیای مرکزی است که پس از استقلال در سال ۱۳۷۰ بازگشت به فرهنگ و آداب و سنتهای ملی و اسلامی را مورد توجه قرار داده است.
آمیزش فرهنگ و تمدن غنی تاجیکان با فرهنگ اسلامی و آموزه‌های دینی و احکام دین مبین اسلام باعث شده است که ماه رمضان در این دیار به ماه دوستی، محبت، عشق، صفا و کمک به همنوعان شهرت یابد.
رمضان عزیز‌ترین ماه خداوند، ماه مغفرت الهی، ماه بخشش گناهان، ماه نزول قرآن و ماه میهمانی خدا به شمار می‌آید و به جا آوردن نماز تراویح از مهم‌ترین اداب و سنتهای مرسوم در تاجیکستان در این ماه است.
حضور پرشور در مساجد، کنار گذاشتن کدورتهای گذشته، بخشش یکدیگر، آشتی کردن و هدیه دادن به خویشاوندان و همسایگان از رسم‌های دیگر تاجیکان در این ماه خدا است.
نماز تراویح بیست رکعتی است و هر شب در ماه مبارک رمضان در همه مساجد تاجیکستان و یا در خانه‌ها به صورت گروهی اقامه می‌شود.
در بیشتر مساجد تاجیکستان هر شب هنگام بجا آوردن نماز تراویح یک جزء قرآن مجید قرائت می‌شود تا نمازگزاران بتوانند تا پایان ماه مبارک، قرآن را ختم کنند.
حافظان قرآن مجید که وظیفه قرائت آیات قرآن در نماز تراویح را دارند و نماز به امامت آنان برگزار می‌شود‌گاه یک یا دو ماه پیش از ماه رمضان به اصطلاح تاجیکان چله می‌نشینند و محفوظات خود را دوره می‌کنند.
ماه مبارک رمضان از منظر مسلمانان تاجیک بستر اصلی دینداری، عبادت و ارتباط با خداست و براین اساس آنان سعی می‌کنند با قرائت قرآن، برگزاری نماز تراویح و سرودن اشعار ویژه، جلوه‌های ماه مبارک رمضان را حفظ و به کودکان خود و نسل آینده منتقل کنند.
جمله «رمضان مبارک» تا آخر این ماه بین تاجیکان رد و بدل می‌شود و آیین موسوم به «رب من» از معروف‌ترین و رایج‌ترین شعائر تاجیکان در این ماه است که تا حد زیادی توانسته در ۸۰ سال حاکمیت کمونیست که مخالف هرگونه شعائر دینی بود، سنتهای رمضان را حفظ کند.
مراسم «رب من» خوانی در گذشته در تمام مناطق فارس زبان آسیای مرکزی نظیر «بخارا، سمرقند، خجند، پنجکنت، اوراتپه، قشقه دریا، سرخان، حصار، قراتگین، درواز، ختلان و بدخشان با تفاوتهای لهجه‌ای وجود داشت.
اگرچه این سنت دیرین اکنون در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان کمتر به چشم می‌آید اما در روستا‌ها و مناطق کوهستانی آن همچنان پا برجاست.
مراسم رب من خوانی بعد از ضیافت افطار برگزار می‌شود و کودکان در گروه‌های چند نفره با یک سرگروه که صدای بهتر دارد در کوچه‌ها به راه می‌افتند و به در خانه‌ها می‌روند.
کودکان پس از تبریک ماه رمضان به صاحب خانه همزمان شروع به همخوانی اشعار «رب من» با مضمون حمد و سپاس خدا و طلب بخشش و برکت از درگاه او می‌کنند و صاحب خانه نیز به آن‌ها هدیه می‌دهد.
جامعه‌شناسان تاجیک معتقدند سرودن و خواندن اشعار رمضانی تلاش سرایندگان و خوانندگان برای حفظ آیین‌های اسلامی و ترویج دین اسلام در شکل مردم پسند در گذشته بوده است.
مردم با سخاوت تاجیکستان در ماه رمضان سفره‌های خود را که «دسترخوان» گفته می‌شود برای پذیرایی از میهمانان روزه‌دار خود با انواع خوردنی‌ها اعم از نان، شیرینی، آجیل و میوه و غذاهای گرم پهن می‌کنند.
تنوع غذایی در سفره افطاری خانواده تاجیک به حدی است که هر تازه واردی به شدت تحت تاثیر می‌ه‌مان نوازی تاجیکان قرار می‌گیرد.
خوراکی‌ها و شیرینی‌های محلی موسوم به «نشالا»، «حلوا کنجدی» و «شیرچای» ، «شوربا» و «آش پلو» معمولا در ضیافت‌های افطار زینت بخش دسترخوان هر مسلمان تاجیک است.
مردم تاجیک قبل از افطار در مساجد قرآن کریم تلاوت می‌کنند وبعد از اقامه نماز مغرب به سفرهای ضیافت افطار می‌روند.
افطاری دادن در بین تاجیکان بسیار زیاد است و پذیرایی از میهمانان و اطعام مستمندان در این ماه الهی سنت حسنه‌ای است که تاجیکان آن را از نیاکان خود به ارث برده‌اند.
تاجیکان در ماه رمضان به دادن زکات و دستگیری افراد نیازمند هم اهمیت زیاد می‌دهند و سعی می‌کنند فقرای محله خود را دراین ماه کمک کنند.
مردم مسلمان تاجیکستان همچنین عید فطر از بزرگ‌ترین اعیاد خود می‌دانند و در این روز به دیدار همدیگر شتافته و عید را تبریک گفته و از خداوند منان طلب قبولی طاعات و عبادات ماه رمضان را می‌کنند.
تاجیکستان هفت میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد که بیش از ۹۵ درصد از آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند که از این میزان ۵ درصد شیعیان اسماعیلی، ۳ درصد شیعیان اثنی عشری و بقیه اهل سنت حنفی مذهب هستند.
طبق قانون اساسی تاجیکستان، فعالیت‌های دینی در این کشور آزاد است و اکنون در سه هزار و ۲۱۵ مسجد در مناطق مختلف آن به طور منظم نماز جمعه و جماعات برگزار می‌شود.
................
پایان پیام/ ۲۱۸