به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت (ع) ـ ابنا ـ نیروهای پیشمرگه کرد، پیکارجویان کرد شمال عراق هستند که در هفته‌های اخیر سرگرم جنگ با عناصر تکفیری داعش هستند که بخش بزرگی از شمال عراق را تصرف کرده‌اند.
این نیرو‌ها که تعدادشان در حدود ۱۹۰ هزار نفر است ریشه در گروه‌هایی دارند که اواخر قرن نوزده به صورت تشکلی که چندان سازمان یافته نبود، به عنوان مرزبانان قبیله‌ای خدمت می‌کردند. ولی پس از جنگ جهانی اول و سقوط امپراطوری عثمانی، رسما سازمان یافته و به صورت نیروی جنگی ملی کرد‌ها درآمدند.
با رشد جنبش ناسیونالیست کرد، هویت نیروهای پیشمرگه به عنوان یک بخش مهم فرهنگ کرد تغییر یافت. بیشتر پیشمرگه‌های امروزی همان پیکارجویانی هستند که علیه نیروهای صدام حسین می‌جنگیدند و یا کسانی هستند که زمانی در جنگ‌های داخلی جناح‌های کرد درگیر بودند.
پس از جنگ جهانی اول، منطقه کردستان که قبلا یک منطقه بازدارنده استراتژیک بین ایران و عثمانی بود، خود را در میان عراق، سوریه و ترکیه دید که چند کشور جدید التاسیس منطقه بودند که بر اساس ملیت، از آنچه از امپراطوری عثمانی باقی مانده بود، به وجود آمده بودند.
اختلافات ناحیه‌ای یک خلأ قدرت به وجود آورد و برخی از کرد‌ها برای داشتن یک کشور مستقل به تکاپو افتادند؛ اقدامی که با مخالفت جدی حاکمان جدید منطقه ــ بویژه «مصطفی کمال آتا ترک» ــ روبرو شد.
فراز و نشیب کردهای عراق
در دهه ۱۹۷۰ کردهای عراق به دو جناح که شمال و جنوب کردستان را کنترل می‌کردند تقسیم شده بودند. ولی طولی نکشید که هر دو جناح علیه دولت عراق برخاستند. قبایل کرد رقیب متحد شدند و جنبش برای استقلال از رژیم بعثی تقویت شد.
هنگام جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۹ پیکارجویان پیشمرگه به صورت یک نیروی جنگی چریکی موثر در آمده بودند. بسیاری از جنگجویان کرد، سربازان فراری ارتش صدام حسین بودند و هنگامی که نیروهای پیشمرگه قبایل کرد متحد شده و ادعای مالکیت کردستان عراق را کردند، صدام حسین تصمیم گرفت آنان را سرکوب کند.
حمله شیمیایی به حلبچه در نتیجه همکاری با ایران
شماری از پیکارجویان کرد قبلا به اتفاق نیروهای صدام حسین در جنگ علیه ایران شرکت کرده بودند؛ ولی بسیاری از نیروهای پیشمرگه نیز در آن موقع با نیروهای ایرانی متحد شدند و تلاش می کردند بخش وسیع تری از کردستان عراق را تحت کنترل خود درآورند.
صدام حسین به خاطر جنگیدن دوشادوش کرد‌ها با نیروهای ایرانی و نیز به این دلیل که کرد‌ها ادعای مالکیت منطقه وسیع تری را داشتند، مجازات دسته جمعی کرد‌ها را تحت عملیات موسوم به «انفال» شروع کرد.
وحشتناک‌ترین حادثه در جریان این عملیات، بمباران شیمیایی حلبچه در جنوب کردستان توسط جت‌های رژیم بعث درسال ۱۹۸۸ بود. تلفات این حمله هوایی ۵۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود. اکثر قربانیان زنان و کودکان بودند. هزاران نفر از ساکنان شهر مخلوطی از گاز خردل و گاز مخرب اعصاب را استنشاق کردند.
بیش از یک میلیون کرد بیخانمان شدند و صد‌ها هزار نفر در جریان عملیات انفال کشته شدند؛ در نتیجه نیروهای پیشمرگه ناچار شدند مبارزات خود را متوقف کنند.
مناقشه با صدام حسین
در سراسر دهه ۱۹۹۰ و پس از عملیات انفال، در جریان جنگ اول خلیج فارس و نیز عملیات موسوم به طوفان صحرا، نیروهای پیشمرگه با وجود تلفات سنگین به نبرد علیه نیروهای بعثی ادامه دادند. ولی تنش داخلی کرد‌ها افزایش یافت و به صورت جنگ بین دو جناح کرد رقیب یعنی حزب دموکرات کردستان به رهبری «مسعود بارزانی» پسر ملا مصطفی بارزانی رهبر ناسیونالیست کرد و اتحادیه میهنی کردستان به رهبری «ملا جلال طالبانی» درآمد.
در این دوره پیشمرگه‌های زن نیز به پیکارجویان مرد ملحق شدند تا این نیرو‌ها را در جنگ علیه صدام حسین تقویت کنند.
همکاری با آمریکا
پس از آنکه توافقنامه واشنگتن در سال ۱۹۹۸ موجب آشتی دو جناح رقیب کرد شد، نیروهای ویژه آمریکا عوامل سازمان سیا را به کردستان اعزام داشتند و از آنجا که نیروهای پیشمرگه و آمریکا هر دو مخالف دولت صدام حسین بودند، همکاری آنان شروع شد. پیکارجویان پیشمرگه در سقوط نهایی صدام حسین نقش کلیدی داشتند.
پس از سرنگونی رژیم بعث صدام حسین، نیروهای آمریکایی به همکاری با پیشمرگه‌ها ادامه دادند؛ نفرات آنان را آموزش داده و در سراسر منطقه عملیات مشترک انجام دادند. هنگامی که ملا جلال طالبانی به عنوان ششمین رئیس جمهوری عراق انتخاب شد، مسعود بارزانی رئیس حکومت اقلیم کردستان عراق شد و امیدواری این جناح از کرد‌ها برای به دستیابی به خودمختاری افزایش یافت.
.................
پایان پیام/ ۲۱۸