خیالی با طعم خیلی چیزها / نقد فیلم طعم شیرین خیال

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به قلم: محمد عارفیان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مشخصات فیلم طعم شیرین خیال

کارگردان:کمال تبریزی - تهیه‌کننده: محمد علی حسین‌نژاد - نویسنده:نغمه ثمینی، علی میرمیرانی و محمدعلی حسین‌نژاد -بازیگران:شهاب حسینی، نازنین بیاتی، نادر فلاح، نازنین فراهانی، پریوش نظریه، هدی حسینی بجستانی، عیسی یوسف‌پور و آسیه سلطانی نژاد - تدوین: بهرام دهقانی - مدیر فیلمبرداری: علی تبریزی - مدیر صدابرداری: عباس رستگارپور - طراح صحنه: سارا سمیعی - طراحی و ترکیب صدا: علیرضا علویان - طراح لباس: مجید لیلاجی - طراح چهره پردازی: مجید اسکندری - موسیقی: مسعود سخاوت دوست - جلوه های بصری: فرهاد یوسفی پور - مدیر تولید: جلیل شعبانی - عکاس: زهرا مصفا

خلاصه داستان فیلم طعم شیرین خیال

استاد دانشگاه ساده دلی که دست بر قضا دشمنانی نیز دارد عاشق شیرین می شود. محیط زیست مهم ترین دغدغه اوست و در راه آن از هیچ تلاشی فروگذار نیست. شیرین راوی این قصه عاشقانه است.

درباره کارگردان فیلم طعم شیرین خیال

کمال تبریزی کاگردان با سابقه سینما و تلویزیون از جمله فیلمسازان صاحب سبک ایرانی است که در جشنواره های مختلف داخلی و خارجی جوایز ارزنده دریافت کرده است. از جمله جوایز وی می توان به جایزه ای سی پی ای برای فیلم مهر مادری ازجشنواره بین‌المللی سینمای جوان کاسل ۱۹۹۹؛ جایزه بزرگ صندوق کودکان آلمان برای فیلم مهر مادری از جشنواره فیلم برلین ۱۹۹۹ و سیمرغ بلورین جایزه ویژه هیأت داوران برای فیلم فرش باد دوره ۲۱ جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) ۱۳۸۱ اشاره کرد.

نقد فیلم طعم شیرین خیال

مخاطب در نظر اول شاهد فیلمی مشابه طبقه حساس ساخته پیشین کمال تبریزی است با شباهت های ریز و درشت در پرسوناژ و ساختار. اما اندکی که با فیلم همراه می شویم تغییر نگاه و نوآوری را در آن حس می کنیم. استفاده از ابزار پویانمایی در سیر روایت داستان، خلاقیت در نمایش معضلات محیط زیستی و خلق فضایی میان شهر و روستا که این روزها از جمله دغدغه های جامعه ی آرمانی است، از جمله نقاط قوت طعم شیرین خیال است. با تمام اینها بُعدی که تاثیر به نسبت منفی خود را روی فیلم گذارده، سفارشی بودن آنست. تاکید بر موضوع محیط زیست و نگاه ریزبینانه به احوال ناخوش هوا و زمین و آب و خاک، کاری پسندیده و لایق حمایت است، ولی پرداخت شعاری، بدون برنامه و بی سبک و صیاغ به آن، نمی تواند تضمین کننده گسترش و لزوما ارتقا دانش و درک در مخاطب باشد. ای بسا که تعمیم بی ملاحضه، سبب شود حس زدگی و عدم برقرای ارتباط نیز به مخاطب دست بدهد.

قصه طعم شیرین خیال در استان کرمان می گذرد و توسط دختری به نام "شیرین" روایت می شود که دانشجو است و استادش "دکتر رازیانی" که به شدت تعصب و تعلق خاطر نسبت به محیط زیست دارد، در یکی از سفرهای دانشجویی علمی صحرایی، به "شیرین" ابراز علاقه می کند.

"دکتر رازیانی" که شهاب حسینی نقش او را ایفا کرده، مردی جوان است که علاقه وافرش نسبت به محیط زیست باعث شده در یکی از روستاهای اطراف شهر بم ساکن شود و خانه خود را با ابزارهایی ساخته که هیچ نوع تهدیدی برای محیط زیست به حساب نمی آیند. "رازیانی" علی رغم دانش و دغدغه اش در فیلم مانند یک انسان شتابزده و مورد تمسخر به تصویر کشیده است. به طوریکه مخاطب را در سردرگمی قرار می دهد: از فردی با این سطح دانایی چرا رفتارهایی چنین کودکانه و ناپخته سر می زند؟ مانند سکانسی که در کارگاه قنادی "شفیع" پدر "شیرین" می گذرد و به کارگران در مورد اسراف و جلوگیری از دورریز مواد تذکر می دهد و آنها نیز او را انسانی عقبمانده به "شفیع" معرفی می کنند. یا به عنوان مثال هزارپایی که او به "شیرین" هدیه می دهد و در توجیهش می گوید این موجود مفیدی است و در هرحال از آدم ها که بهتر است. سوال اینجاست: به واقع هدف تبریزی از طراحی چنین کاراکتر عجیبی چه بوده است؟ آیا مردی چنین ساده لوح می تواند در چشم مخاطب مُبلّغ خوبی برای حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی باشد؟

شاید هدف این فیلم اشاعه فرهنگ حفاظت از محیط زیست و دوست داری طبیعت است، اما طعم شیرین خیال می تواند هجونامه ای چندلایه به جوامع فعال محیط زیست باشد تا غزلی در حمایت آنها. البته این موضوع و دو گانگی در دریافت زیرلایه های حقیقت فیلم برآمده از سبک فیلمسازی کمال تبریزی است که در اغلب آثارش به چشم می خورد.

ضعف شخصیت پردازی فیلمنامه در مواردی توی ذوق می زند. شخصیت خانم رئیس دانشگاه که روی دنده دشمنی با "رازیانی" افتاده، دارای عمق و سختی کافی نیست و مخاطب، فراتر از جنس دشمنی وی با "دکتر رازیانی" که بخاطر "ترس از کسب اعتبار علمی بیشتر و طبعا کاهش جایگاه خود در دانشگاه" است، اطلاعاتی در مورد ابعاد دیگر او به دست نمی آورد. خانم رئیس اساسا در صدد آسیب زدن به شخصیت اوست و درصدد اینکه وی را از دانشگاه اخراج کند. وقتی دوست "شفیع" برای تحقیقات به دانشگاه می رود او شخصی را اجیر کرده و به عنوان "رازیانی" معرفی می کند تا با حرکات ناشنایست و حرف های احمقانه، وی را تخریب کند. یا زمانی پس از آن باز همان فرد که بدل رازیانی بوده را مامور می کند تا در زمانی که در خانه اش حضور دارد، دست به آتش کشیدن منزلش بزند. این حفره عمیق میان یک حسادت ساده و در آنسو یک کینه ورزی که تا مرز به قتل رساندن وی کشیده شده، خلائی عظیم را در روند فیلمنامه نمایش می دهد.

با تمام اینها نمی توان قدرت و ظرافت بیانی فیلم را دست کم گرفت. به لحاظ تکنیکی و فنی، تصویربرداری با قاب هایی مفهومی و معنادار طعم شیرین خیال را در رده ای بالاتر از نرمال آثار گذشته کمال تبریزی قرار داده است. استفاده از هنر انیمیشن برای روایت قصه و پیش بینی های زیست محیطی مانند لحظاتی که همه فریز می شوند و "شیرین" ماجرا را شرح می دهد یا سکانسی که لوله های آب، خشک شده و سوسک ها از آن بیرون می آیند؛ جلوه ای نو و دیدی تازه به فیلم بخشیده است. صداگذاری متناسب از دیگر نقاط قوت آنست. مثل صحنه ای پویانمایی شده که درها و پنجره ها به هم می خورند و افکت دقیق آن به گوش می رسد که با واقعیت هم تفاوت چندانی ندارد. همینطور تدوین خلاقانه و منظم در سراسر فیلم که تاثیر شگرفی در روند داستان نهاده است.

در نمایی کلی طعم شیرین خیال درامی علمی - عاشقانه (!) است که هدف آشکارش روایتی دوم شخص و فانتزی از یک رابطه زیبا و ساده است و این موضوع علت همذات پنداری و برقراری ارتباط مخاطب با قصه شده است. اما موضوعات کم اثری که در سیر داستان به میان می آیند - مانند سموم نباتی و زباله های الکتریکی - فضای فیلم را مخدوش ساخته است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
برای دیدن لینک این نقد در سایت "هنر اسلامی" اینجا را کلیک کنید.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

سی و سومین جشنواره بین المللی فیلم فجر از تاریخ 11 بهمن تا 22 بهمن 1393 در تهران در حال برگزاری است و "بخش سینما و تلویزیون سایت جامع هنر اسلامی (وابسته به پورتال بزرگ اهل بیت(ع)" و " سرویس صفحات فرهنگی خبرگزاری ابنا " به لحاظ وظیفه ذاتی خود، همچون سالهای گذشته با انتشار ویژه نامه هایی رویدادها و آثار این جشنواره را از نگاه دینی و مذهبی مورد بررسی قرار خواهند داد.

در این پوشش رسانه ای، مطالبی اعم از گزارش، یادداشت، نقد فیلم و مصاحبه درباره آثار عرضه شده در جشنواره سی و یکم منتشر خواهد شد. خوانندگان فرهیخته و مخاطبان ارجمند نیز می‏توانند نوشته ها و نظرات خود را برای انتشار برای سایت‏های خبرگزاری ابنا و هنر اسلامی ارسال نمایند.

برای دسترسی مستقیم به صفحه سی و سومین جشنواره فیلم فجر در خبرگزاری ابنا اینجا را کلیک کنید.

................................
پایان پیام / 101 ـ 272

عناوین مرتبط :

همه مطالب

اخبار جهان

اخبار ایران

چندرسانه‌ای

اخبار علمی و ترویجی

نگاه دینی به سیمرغ سی و سوم ـ 13

خیالی با طعم خیلی چیزها / نقد فیلم طعم شیرین خیال