به گزارش خبرگزاری اهل بیت (ع) ـ ابنا ـ کتاب «غایۀ المرام» در شانزدهمین همایش کتاب سال حوزه در گروه تصحیح و تحقیق به عنوان اثر شایسته تقدیر شناخته شد.
علامه سید هاشم بن سلیمان بحرانی متوفای ۱۱۰۷ ق. این کتاب را در یک مقدمه، دو مقصد و یک خاتمه سامان داده است.
در مقدمه، پاره‌ای مصادر و جوامعِ عامّۀ را که روایات این کتاب را از آن‌ها گزارش داده است، معرفی می‌کند.
در مقصد اول کتاب که ۶۷ باب دارد، احادیثی از جمله: احادیث خاصۀ و عامّۀ در روز غدیر، حدیث منزلت، حدیث ثقلین و حدیث سفینه آمده است.
مقصد دوم در ۲۴۸ باب به فضایل، مناقب و صفات امامان علیهم السلام اختصاص دارد. احادیث این بخش، دربارۀ آیۀ تطهیر، آیۀ إنذار، آیۀ مودّت، و مناقب حضرت علی علیه السلام در قرآن است. ۱۱۴ باب دیگر از این مقصد به مسایل گوناگونی چون: امامت امام عصر علیه السلام، فضایل امام علی علیه السلام، بحث‌های امام صادق علیه السلام با منصور دوانیقی و فضایل شیعیان می‌پردازد.
در پایان کتاب نیز دو رساله از جاحظ در امامت حضرت علی علیه السلام پس از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و ناشایستگیِ خلفا برای این مقام نقل شده است.
این کتاب را شیخ محمد تقی بن علی دزفولی با دستور ناصرالدین شاه قاجار به فارسی ترجمه کرده و کفایۀ الخصام نامید. وی افزون بر ترجمه، دو رساله را از جاحظ به آن ضمیمه کرد و احادیث دیگری بر آن افزود.
کتاب «غایۀ المرام» نخستین بار در سال ۱۲۷۲ ق. در تهران و در قطع رحلی چاپ سنگی شد. دیگر بار، دارالقاموس بیروت و مؤسسه أعلمی از چاپ ابتدایی آن اُفسِت کردند.
نشر معارف اسلامی، قسمتی از این کتاب را در یک جلد و بدون نام محقق، تاریخ و نسخه‌های مورد استفاده چاپ کرد؛ اما چاپ اخیر با تعلیقات و تحقیقات جدید در ده جلد منتشر شده است.
گفتنی است سید هاشم بن سلیمان توبِلی بحرانی مشهور به علامه بحرانی از فقها، محدثین و مفسرین شیعه اهل بحرین است. او مرجعیت دینی و اجتماعی اهالی بحرین را برعهده داشت. کتاب تفسیری البرهان فی تفسیر القرآن نیز از اوست. شیخ حر عاملی صاحب کتاب وسائل الشیعه شاگرد او می باشد. وی در توبَلی، در گورستان مشهور «ماتینی»، بحرین به خاک سپرده شد.
............
پایان پیام/۱۵۶