به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ بررسی چگونگی اختلاط هنر و اسلام، نیازبه تحقیق و تفحص بسیار در عرض سالیان متمادی دارد؛ اما مطالعه‌ی تاریخ اسلام و دنبال کردن حرکت مسلمانان، ابتدا در اطراف شبه جزیره و بعد در تمامی نقاط جهان به ما این امکان را می‌دهد تا دیدی مختصر راجع به زوایای هنر در اسلام بیابیم.
با نگاهی گذرا به سالهای اولیه‌ی ظهور دین مبین اسلام و سالهای هجرت و پس از آن، در‌می‌یابیم که با موضوعات تحقیقی بسیاری رو‌به‌رو هستیم و این دریای بیکران را نمی‌توان بدون کمک یک راهنمای تاریخی پیمود.
تاثیرات اسلام بر وجوه هنری در کشور‌های تازه فتح شده توسط مسلمانان شبه جزیره، تاثیرات آداب و رسوم مردم کشور‌های میزبان بر مسلمانان و تلاش برای یافتن یک راه ارتباطی کم خطر میان این دو گروه، باعث می‌شود تا با اشکال مختلفی از تولید آثار هنری رو‌به‌رو شویم؛ آثاری مملو از حالات محتلف انسانی و معنوی از جای‌جای دنیا.
بنابراین تحلیل سیر بوجود آمدن، تغییر و توسعه‌ی هنر در اسلام بی کمک گرفتن از یک راهنمای جامع کار دشواری‌است. وجود یک دایره‌المعارف جامع تاریخی که موضوع اصلی‌اش سیر تاریخی هنر اسلامی‌است به علاقمندان این امکان را می‌دهد تا دوره‌ها و سفر‌های متعدد دین و هنر بررسی کرده و با چگونگی شکل‌گیری هنر اسلامی آشنا شوند.
کتاب "هنر اسلامی" که امسال نیز به همت «حسين مفيد» مدير مسؤول "انتشارات مولی" به چاپ مجدد رسیده است، در واقع چکیده‌ای هنری از دایرةالمعارف بزرگ اسلامی است. مفید درباره‌ی این کتاب می‌گوید: "کتاب هنر اسلامی مجموعه‌ای از مقالات است درباره‌ی دوره‌های تاریخی اسلام که توسط «ارنست کونل» گردآوری شده و به وسیله «آقای دکتر آژند» ترجمه گردیده است".
وی تقسیم‌بندی فصول این کتاب را اینگونه بیان‌می‌کند:
فصل اول : «هنر در نخستین سالهای اسلام»
فصل دوم: «دوران عباسی»
فصل سوم : «هنر در ایران تا فتوحات مغول»
فصل چهارم : «اسپانیا مصر و افریقای شمالی تا سده 1200»
فصل پنجم : «بین النهرین سده های دهم و سیزدهم میلادی»
فصل ششم : «ایران در عصر مغول»
فصل هفتم : «سوریه و مصر سده های دوازدهم و سیزدهم میلادی»
فصل هشتم : «هنر اسلامی در سالهای بعد شمال افریقا اسپانیا وسیسیل»
فصل نهم : «سلجوقیان روم»
فصل دهم : «ترک های عثمانی»
فصل یازدهم : «هنر ایرانی اواخر سده چهارده و اوایل سده پانزده میلادی»
و بالاخره فصل دوازدهم : «اواخر دوران صفویه» بررسی شده‌اند.»
با نگاهی گذرا به فهرست این کتاب متوجه می‌شویم، نویسنده با حساسیت فراوان در بیان مطلب، آثار تولید شده هنر اسلامی را از نظر منطقه‌ای و نیز زمانی و تاریخی تقسیم‌بندی کرده و توضیح داده‌است. نکته‌ی قابل ذکر در این مورد نقش پررنگ هنر ایرانی در توسعه‌ی هنر اسلامی و نزدیکی این دو منبع به یکدیگر است.
تاثیرات آموزه‌های اسلامی بر هنرمندان ایران از دیرباز ــ یعنی از همان دوران ورود اسلام به ایران ــ باعث کم‌رنگ شدن بعضی زمینه‌های هنری و بالعکس ایجاد نوآوری و خلاقیت در بعضی دیگر است. از رونق افتادن انواعی از هنر در ایران باعث می‌شود تا هنرمند ایرانی هوش و خلاقیت خود را در کنار آموزه‌های دین جدید قرار داده و آثاری را بیافریند که موجب تاثیر در روند حرکتی دین اسلام به سرزمین‌های مختلف دارد.
هنر اسلامی یعنی هنری که در یک سرزمین اسلامی رواج دارد؛ اما معماری، سرامیک، نگارگری و خوشنویسی از جمله هنر‌هایی می‌شوند که بیشتر از آنچه متعلق به سرزمینی خاص باشند، در مرزهای یک جغرافیای دینی‌اند. تغییرات کم در معماری بناهای اسلامی در جای جای جهان در طول تاریخ، گواه این مدعاست. وجود قوانین شرعی بر ممنوعیت استفاده از برخی تصاویر، سبب ایجاد تغییرات کوچک ولی ژرف در طرح‌هایی می‌شود که بعدا سبب تغییر نام‌شان به طرح‌های اسلامی می‌شوند.
انتشارات مولی در زمینه‌ی توضیح و نشر هر کدام از هنرهای اسلامی نیز کوشا‌ست. عناوین مختلف حول معماری و کاشی‌کاری اسلامی، خوشنویسی و ... مخاطبین را به بازدید از غرفه‌ی این انتشارات در نمایشگاه بیست و هشتم ترغیب می‌کند.
مفید درباره کتاب «دایرةالمعارف معماری جهان اسلام» هم می‌گوید: "این کتاب که مجموعه مقالاتی از مستشرقین است را «جرج میشل» ویراستاری کرده‌است. در هر فصل از آن، به یکی از موضوعات معماری اسلامی مثل کاخ‌ها، مقابر، مساجد و ... پرداخته‌شده است. در پایان کتاب نیز با 758 نمونه از بناهای اسلامی در کنار نقشه و تصاویر آنها آشنا می‌شویم".
مفید در مورد یک محصول دیگر انتشاراتش نیز توضیح می‌دهد: "کتاب «احیای هنرهای از یاد رفته» تالیف «استاد حسین لرزاده» معمار برجسته و طراح مسجد اعظم قم است که در چهار فصل به توضیح مبانی معماری سنتی ایرانی خودشان پرداخته‌اند: گره‌سازی، مقرنس، رسمی بندی و انواع قوس. این کتاب نیز از مراجع معماری سنتی در ایران به شمار می‌رود".
علاقمندان برای دریافت اطلاعات و یا خرید اینترنتی آثار انتشارات مولی می‌توانند به پایگاه اینترنتی این نشر به آدرس http://www.molapub.com/ مراجعه نمایند.
........................
پایان پیام/ 285