به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت (ع) ـ ابنا ـ در آخرین ساعات دیروز جمعه 25 تیر 1395 جمعی از کادر ارتش ترکیه، بدون رعایت سلسله مراتب نظامی، اقدام به کودتای نظامی در این کشور کردند.
این گروه که تحت امر افسران رده پايين ارتش بودند، ابتدا فرودگاه آتاتورک و تلویزیون دولتی این کشور را تسخیر کردند؛ اما این دو مرکز پس از مقاومت پلیس و عده ای از معترضان مردمی پس گرفته شد.
با توجه به اینکه یک کودتا نیاز به پارامترهای مختلف ــ از جمله هماهنگی کلی در تمامی سطوح ارتش یا ارگان کودتا‌کننده ــ دارد برخی از کارشناسان مسایل سیاسی و نظامی، آنچه صورت پذیرفت را یک کودتا نمی دانند؛ و حتی برخی از آنها معتقدند که این امر از سوی خود دولت اردوغان برنامه ریزی و اجرا شده است.
* ایجاد هشتگ برای استهزای اردوغان
ضعف و عدم هماهنگی کودتاچیان با ارکان ارتش، آنقدر عجیب به نظر می رسد که بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی با ایجاد هشتگ «#کودتا نبود تئاتر بود» آن را به تمسخر گرفته اند. این هشتگ، بسرعت به ترند پنجم توییتر #ترکیه بدل شده است.
برخی منتقدان دولت اردوغان هم معتقدند وی برای تبدیل شدن به یک قهرمان ملی این بازی را به راه انداخته است. عده ای از تحلیلگران هم بر آنند که به دنبال تصفیه بزرگ در ارتش، قوه قضائیه و نهادهای دولتی است و اکنون بهانه هایی همچون "کودتاچی بودن" و "گولنی بودن" به او در این راه کمک خواهد کرد.
آنچه در پی می آید تعدادی از این دیدگاههای متفاوت است:
* مشاور در کنگره آمريکا: کودتای نظامی کار دولت ترکيه بود
«وليد فارس» مشاور در کنگره آمريکا و کارشناس مسائل خاورميانه در گفتگو با شبکه خبري فرانس 24 در تحليل اوضاع ترکيه گفت: گروهي در ارتش اين کار انجام دادند با اين فکر که سريع قدرت را به دست مي گيرند. کودتاچيان فکر مي کردند درصورتي که کودتا کنند مردم به طور گسترده از آنها حمايت مي کنند. آنها تصور اعتراض گسترده سه سال پيش مردم در استانبول را در ذهن داشتند اما عکس آن در خيابان هاي آنکارا و استانبول روي داد. يعني مردم عليه آنها به پا خواستند. پرسشي که در اين باره مطرح مي شود اينکه آيا اردوغان موفق مي شود اين شورش را به طور کامل سرکوب کند يا خير.
اين کارشناس افزود: براي موفقيت کودتا حمايت مردمي لازم است. به عنوان مثال اگر کودتا نظامي در مصر جواب داد به خاطر آن بود که مردم مصر به طور گسترده از آن حمايت کردند .اما در ترکيه برعکس آن است.
ولید در پاسخ به اين پرسش چه چيزي باعث شده تا اين گروه کوچک ارتش به فکر کودتا بيفتد گفت: دلايل زيادي مي تواند وجود داشته باشد؛ اما برخي منابع خبري در ترکيه مي گويند که بسيار ممکن است اين کودتا کار خود دولت براي شناسايي نيروهاي مخالف در بطن ارتش و سرکوب آن ها بوده باشد.
*روبیو: این کودتا تلاشی سازمان یافته از سوی بخش بزرگی از ارتش نبود
عضو کمیته روابط خارجی و اطلاعاتی سنای آمریکا در واکنش به کودتای نافرجام ترکیه گفت که این کودتا حاصل نزاع قدرت داخلی بوده است.
«مارکو روبیو» خبر کودتا را غافلگیر کننده خواند و گفت: تنش در ترکیه این اواخر تشدید شده بود. رئیس جمهور، نخست وزیر را برکنار کرد و نزاع قدرت ادامه داشت. اما این کودتا یک تلاش بسیار سازمان یافته از سوی بخش بزرگی از ارتش به نظر نمی‌رسد. ظاهراً طرفداران جنبش فتح الله گولن عامل آن بوده‌اند. اکنون همه توجهات معطوف به این گروه شده است اما شاید بهتر باشد عوامل و ریشه‌های این حادثه دقیق‌تر بررسی شود. مخالفانِ با دیکتاتوری‌تر شدن حکومت اردوغان بیشتر تحت فشار قرار گرفته‌اند.
وی افزود: این کودتا از خیابان‌ها نشات نگرفته بلکه ناشی از ساختار قدرت در ترکیه بوده است و به صورت غیرحرفه‌ای اما مرگبار برنامه ریزی شده بود.
روبیو افزود: سوالی که الان مطرح می‌شود، این است که آیا اردوغان از این فرصت برای پیشروی بیشتر استفاده خواهد کرد یا نه؟ و آیا برای کسب قدرت بیشتر که کشورش را در مسیر استبداد بیشتر پیش می‌برد، تلاش خواهد کرد؟
این سناتور آمریکایی گفت: برخی برای مثال موضوع مصر و اخوان‌المسلمین را مطرح می‌کنند؛ اما اوضاع ترکیه کاملاً فرق دارد. ارتش ترکیه عضو ناتو است و شباهتی به ارتش مصر ندارد.
* ژنرال آمريکايی: نمی توانم چنين چيزی را قبول کنم
در حالی که مارکو روبیو کودتای دیشب را تلاشی سازمان یافته از سوی بخش بزرگی از ارتش نمی‌داند و آن را به افسران رده پایین نسبت می دهد، یک ژنرال بازنشسته آمريکايي می گوید که نمی تواند چنين حرفی را قبول کند چون افسر رده پايين، امکان انجام این کار را ندارد.
شبکه تلويزيوني سی.ان.ان. از این ژنرال پرسید: دولت ترکيه مي گويد افسران رده پايين مسئول کودتا بوده اند. اما آيا با توجه به اين که چنين عملياتي مستلزم برنامه ريزي هاي بسيار محرمانه و تجربه و تخصص نسبتاً بالاست، ادعاي دولت مي تواند درست باشد؟
«ژنرال مارک هرتلينگ» ژنرال بازنشسته آمريکايي پاسخ داد: من نمي توانم چنين چيزي را قبول کنم. اين بستگي به اين دارد که تعريف شما از افسر رده پايين چه باشد. اگر منظور، افسران ارشد به غير از فرماندهان کل باشد، امکانش وجود دارد. اما من اينطور فکر نمي کنم.
وی افزود: دو نکته در ارتباط با اين که فرماندهان ارشد از کودتا خبر داشته باشند، وجود دارد: اول اين که برنامه ريزي ها و رايزني هاي گسترده براي چنين کاري لازم است.
هرتلینگ توضیح داد: نکته بسيار جالب ديگري که من در ارتباط با ارتش ترکيه متوجه شده ام، اين است که اين ارتش يک فرهنگ خاص و بي نظير دارد که آتاتورک به آن داده است. ارتش ترکيه وظيفه دارد از دموکراسي در کشور محافظت کند در حالي که در کشورهاي ما نهادهاي غيرنظامي اين کار را انجام مي دهند. ارتش در ترکيه وظيفه خود مي داند از کارکرد دموکراسي اطمينان حاصل کند. شايد همين احساس باعث شکل گيري کودتا شده باشد، اين احساس که اردوغان با زنداني کردن روزنامه نگاران، ضايع کردن حقوق افراد و غيره از ارکان دموکراسي فاصله گرفته است.
..........................
پایان پیام/ 101