خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا / سرویس تحلیل سیاسی:
در آخرین ساعات روز جمعه 25 تیر 1395 جمعی از کادر ارتش ترکیه، بدون رعایت سلسله مراتب نظامی، اقدام به کودتای نظامی در این کشور کردند. این گروه که تحت امر افسران رده پايين ارتش بودند، ابتدا فرودگاه آتاتورک و تلویزیون دولتی این کشور را تسخیر کردند؛ اما این دو مرکز پس از مقاومت پلیس و عده ای از معترضان مردمی پس گرفته شد.
«دکتر عبدالرضا راشد» کارشناس عالی مسائل ترکیه که در شب وقوع کودتا در استانبول به سر می برد، از نزدیک شاهد وقایع این رخداد مهم بود.
وی که همان شب به اتفاق «حبیب ایل‌بیگی» معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی ایران، در جلسه‌ای برای بررسی همکاری‌های سینمایی دو کشور حضور داشت ناگهان با خبر کودتا و بسته‌شدن پل سلطان محمد فاتح مواجه شد.
راشد درباره آن ساعات پر اضطراب می نویسد: "بلافاصله تصمیم گرفتیم محل جلسه را ترک کنیم، چون محل اقامت آقای ایل‌بیگی نزدیک فرودگاه آتاتورک بود و احتمال بسته‌شدن راه‌ها را می‌دادم. به سختی و با ترافیک نیمه‌سنگین ایشان را به محل اقامت رساندم. برای مراجعت به منزل هر مسیری را انتخاب کردم با بسته شدن راه‌ها مواجه شدم. تماس‌های خانواده نیز که از طریق گیرنده‌های تلویزیونی متوجه کودتا شده بودند مضطربم ساخته بود. برخی نیروهای نظامی از خودروهای مانده در ترافیک تقاضا می‌کردند از مسیر دیگری رفت و آمد کنند، لیکن همه مسیرها بسته شده بود. به هر طریقی بود و به دلیل آشنایی به خیابان‌های محلی، حوالی ساعت 30 دقیقه بامداد خود را به منزل رسیدم. فضای بسیار سنگینی به دلیل حضور نیروهای نظامی و کودتاگران در خیابان‌ها حکمرانی می‌کرد. تا ساعت 6 بامداد وضعیت بسیار رعب‌آور و وحشتناکی ناشی از پرواز جنگنده‌ها بر فراز استانبول حاکم بود. ترس و واهمه مردم کاملاً مشهود بود... یاد بمباران‌های تهران در زمان صدام ملعون افتادم که مردم در پناهگاه‌ها شب را سپری می‌کردند و این نکته در ذهنم مرور شد که براستی «امنیت» نعمت بزرگی است و این نعمت بزرگ امنیت در کشور، حاصل خون شهدای عزیز و مجاهدت فرزندان ایران اسلامی است".
این کارشناس عالی مسائل ترکیه، همچنین در گفتگو با خبرگزاری ایلنا، با اشاره به دلایل شکست کودتا در ترکیه و ذکر چند محور در این ارتباط عنوان کرد: به نظر من یکی از اصلیترین محور‌ها حضور مردم در صحنه بود که به دعوت اولیه اردوغان در ۵۰ دقیقه بامداد از طریق فیس تایم صورت گرفت که این خصوص باید بر نقش شبکه‌های اجتماعی و نقش شبکه‌های تلویزیونی خصوصی تاکید کرد.
او افزود: متعاقب این درخواست، عبدالله گل و داوود اغلو نیز از طریق فیس تایم از مردم درخواست مشابه داشتند لذا حضور مردم در صحنه به نظر من خنثی کننده اصلی کودتا بود.
دکتر راشد ضمن اشاره به ۵ کودتای اخیر ترکیه از سال ۱۹۶۰ تاکنون گفت: سه کودتا با فعالیت کل ارتش بود و بقیه با فعالیت بخشی از ارتش اتفاق افتاد. در مورد کودتای اخیر نیز بخشی از ارتش دخیل بودند که به تحلیل من حتی اگر کل ارتش هم چنین رویکردی داشت، به نتیجه نمی‌رسید چرا که حضور مردم می‌توانست خنثی کننده باشد.
او افزود: در دوره‌های گذشته مردم از ترسشان هیچ کنشی در کودتا نداشتند لذا کودتاگران به راحتی سیاسیون را دستگیر و مراکز مهم دولتی را تصرف می‌کردند. ولی مردم در این کودتا با حضورشان در خیابان همه راه‌ها را بر روی کودتاگران بستند.
راشد همچنین با اشاره به ذهنیت منفی مردم ترکیه از کودتاهای سالهای گذشته گقت مردم از افتادن حکومت به دست نظامیان و خفقان حاکم بر کشور بعد ازکودتا مطلع بودند و از این جهت نمی‌خواستند این دوران را مجددا تجربه کنند
این کارشناس مسایل سیاسی همچنین افزود: مردم ترکیه شاهد تحولات کشور مصر هم بودند و دیدند که بعد از کودتا هیچ چیز نه تنها بهتر نشد بلکه بد‌تر هم شده لذا به دلیل تجربه خودشان و رصد تحولات منطقه از این کودتا حمایت نکردند و با حضورشان در صحنه آن را ناکام گذاشتند
وی سپس با اشاره به پیام «دکتر محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران در تقبیح کودتا گفت: ایران از اولین کشورهایی بود که نسبت به این کودتا عکس العمل نشان داد و وزیر امورخارجه کشورمان با درک درست از اهمیت موضوع، اظهار نظر کرد. او در پیامی کودتا را محکوم و حضور مردم را تحسین کرد و بر اقدامات قانونی برای حکومت تاکید داشت. این پیام در روابط ایران و ترکیه تاثیر مثبت خواهد گذاشت.
راشد تصریح کرد: زمامداران ترک باید این اظهار نظر ظریف را به خوبی ارج بنهند.
او افزود: به نظر می‌رسید روابط دو کشور قبل از کودتا نیز به سمت بهبود در حرکت بود و این اقدام وزیر امور خارجه و نیز «دریابان شمخانی» نیز به این روند کمک خواهد کرد.
معاون نظارت و ارزیابی خبرگزاری ابنا همچنین به انعکاس خبراظهار نظر مقام‌های ایران در مورد کودتا در رسانه‌های ترکیه اشاره و تصریح کرد: در رسانه‌های ترکیه نیز به اظهار نظر آقای ظریف اشاره و گفته شد که ایران از اولین کشورهایی بود که در این خصوص اظهارنظر کرد؛ در حالی که آمریکایی‌ها و روس‌ها و حتی همپیمانان ترکیه تا ۳ بامداد هیچ عکس العملی نشان ندادند اما با این حال جمهوری اسلامی از اول موضعی منطقی را در پیش گرفت.
او در توضیح چرایی این اظهار نظر از سوی مقام‌های ایران گفت: ترکیه کشور همسایه ایران است و منافع امنیت ملی ملی ما در گرو همکاری‌های مشترک ما با ترکیه است از این رو بسیاری از مسائل منطقه را باید با همکاری با قدرت‌های منطقه‌ای حل کنیم.
راشد ضمن بیان اینکه قدرت‌های منطقه‌ای مثل ترکیه می‌توانند در کنار ایران باشند، گفت: بقیه قدرت‌های منطقه نظیر عربستان چنین ظرفیتی ندارند. ترکیه هم درگیر مسائل داخلی خودش هست و می‌تواند با ایران همکاری‌هایی داشته باشد از این رو ترکیه هم به دلیل همسایگی هم به دلیل اینکه مسلمان هستند و هم به این دلیل که قدرت همکاری با ایران در زمینه معضلات منطقه را دارد از همان ساعات اولیه کودتا از طرف مقام‌های ایران این کودتا محکوم شد.
این فعال سیاسی و فرهنگی اضافه کرد: روابط تجاری ایران و ترکیه نیز برای هر دو کشور از اهمیت زیادی برخوردار است و از همین منظر است که هرگونه ناامنی برای طرفین مطلوب نیست و به نظر می رسد تحولات بی‌ثبات‌کننده منطقه در شرایط کنونی به نفع رژیم صهیونیستی است.
او خاطرنشان کرد: سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در تمامی کشور همچون سوریه، بحرین، یمن و عراق حمایت از مردمسالاری و حل‌وفصل مسائل از طریق ظرفیت‌های قانونی و مشارکت عمومی مردم در انتخابات‌هاست.
راشد در پایان ابراز امیدواری کرد که هرچه زودتر منطقه از دست تروریسم خلاصی یافته و شرایط بهبود بیش از پیش روابط کشورهای اسلامی منطقه فراهم شود.
.........................
پایان پیام/ 101