خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا / سرویس صفحات فرهنگی:
اول ماه ذوالحجة، سالروز ازدواج آسمانی امیرالمؤمنین علی(ع) و حضرت فاطمه زهراء(س) است.؛ ازدواجی که در نهایت سادگی برگزار شد اما ثمرات آن، تا همیشه، تاریخ بشریت را بهره مند ساخت.
به مناسبت این سالروز مبارک، نگاهی داریم به امر ازدواج، از دیدگاه حضرت آیت الله العظمی خامنه ای» مرجع تقلید شیعیان جهان.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
خداوند از ازدواج؛ خوشش می آید
خدای متعال از زندگی مشترک و مزدوج خوشش می‌آید. آدم تنها، مرد تنها و زن تنها که همه عمر را به تنهایی می‌گذراند، از دید اسلامی چیز مطلوبی نیست. مثل یک موجود بیگانه است در مجموعه پیکره انسانی. اسلام این طور خواسته که خانواده، سلول حقیقی مجموعه پیکره جامعه باشد نه فرد تنها. (1)
پولداری یا زیبایی؟ کدام مهم است؟
اگر چنانچه کسی بخاطر مال و جمال ازدواج کند، طبق روایت ممکن است خدای متعال مال و جمال را به او بدهد و ممکن هم هست که ندهد. اما اگر چنانچه برای تقوا و عفاف قدم بگذارد و ازدواج بکند، خدای متعال به او مال هم خواهد داد جمال هم خواهد داد. ممکن است کسی بگوید جمال که اعطا کردنی نیست؛ یک کسی یا جمال دارد یا ندارد! معنایش این است که چون جمال در چشم شما و دل شما و در نگاه شماست، اگر انسان کسی را که خیلی هم جمیل نباشد دوست داشت، او را جمیل می‌بیند. وقتی کسی را دوست نداشت هر چقدر هم جمیل باشد به نظر او جمیل نمی‌آید. (2)
خوشبختی چیست؟
خوشبختی عبارت است از آرامش، احساس سعادت و احساس امنیت. جشن و اسراف و زیاده‌روی، کسی را خوشبخت نمی‌کند. مهریه و جهیزیه هم کسی را خوشبخت نمی‌کند. پای‌بندی به روشِ شرع است که انسان را خوشبخت می‌کند. (3)
در ازدواج، اصل قضیه چیست؟
اگر در زندگی "محبت" وجود داشت، سختی‌های بیرون خانه آسان خواهد شد. برای زن هم سختی های داخل خانه آسان خواهد شد.(4) در ازدواج، اصل قضیه محبت است. دخترها و پسرها این را بدانند. این محبتی که خدا در دل شما قرار داده حفظ کنید.(5)
دختر و پسر، عروس و داماد به هم محبت بورزند؛ چون آن محبت ملاطی است که این‌ها را برای هم حفظ می‌کند، در کنار هم نگه می‌دارد و نمی‌گذارد از هم جدا شوند. محبت که بود وفاداری هم هست.(6)
ساده زیستی و میانه‌روی
زندگی‌را ساده بردارید، البته ما خیلی هم اهل زهد و تقوا نیستیم. خیال نکنید. آن سادگی که ما می‌گوییم آن سادگی زُهاد و عُباد نیست. سادگی به نسبت این کارهایی است که مردمِ امروز می‌کنند و الا نه، سادگی ما را اگر آن مردان خدا بیایند نگاه کنند شاید هزار تا ایراد هم به آنچه که ما سادگی می‌دانیم بگیرند.(7)
قناعت مفید است، توقع مضر
قناعت کنید، از قناعت خجالت نکشید. بعضی‌ها خیال می‌کنند که قناعت مال آدم‌های تهیدست و فقیر است و اگر آدم داشت، دیگر لازم نیست قناعت کند. نه، قناعت یعنی در حد لازم، در حد کفایت، انسان توقف کند.(8)
توقعات مادیِ زیاد و بالا، موجب تنگی معیشت و ناراختی خود انسان می‌شود، اگر انسان توقع خودش را از زندگی توقع کمی قرار دهد، این مایه‌ی سعادت خواهد بود. نه فقط برای آخرت انسان خوب است، که برای دنیای انسان هم خوب است.(9)
از مراسم عروسی آغاز کنید
در همه‌ی امور زندگی‌تان سادگی را رعایت کنید. اولش هم از همین مراسم ازدواج است، از اینجا شروع می‌شود. اگر ساده برگزار کردید قدم بعدی‌اش هم می‌شود ساده، و الا شما که رفتید آن مجلس کذاییِ مثل اعیان و اشراف‌های طاغوت را درست کردید، بعد دیگر نمی‌توانید بروید توی خانه‌ی کوچکی مثلا با وسایل مختصری زندگی کنید. این جور نمی‌شود دیگر. چون خراب شده و از دست رفته است. از اول، زندگی را پایه‌اش را براساس سادگی و ساده‌زیستی بگذارید تا زندگی بر خودتان، بر کسانتان و بر مردم جامعه ان‌شالله آسان شود.(10)
تشریفات ساده‌ی ازدواج اسلامی
در اسلام تشریفات ازدواج ساده است. البته جشن و سرور و این‌ها عیبی ندارد... اما این‌ها جزو دین و تشریفات رسمی و دینی ازدواج نیست... در اسلام، یک صیغه‌ای است شرعی که باید خوانده شود... و هیچ تشریفاتی ندارد؛ می‌توانند خیلی راحت و بدون تشریفات این ازدواج را انجام دهند.(11)
از خاندان پیامبر (ص) تقلید کنید
بهترین دخترهای عالم، «حضرت زهرا سلام الله علیها» بود. بهترین پسرهای عالم و بهترین دامادها هم، «حضرت امیر المؤمنین علیه السلام» بود. ببینید این‌ها چگونه ازدواج کردند؟ هزاران جوان زیبا و با اصل و نسب و قدرتمند و محبوب به یک تار موی علی بن ابیطالب علیه السلام نمی‌ارزند. هزاران دختر زیبا و با اصل و نسب هم به یک تار موی حضرت زهرا السلام علیها نمی‌ارزند. آن هایی که هم از لحاظ معنوی و الهی آن مقامات را داشتند، هم بزرگان زمان خودشان بودند. ایشان دختر پیامبر صلی الله علیه و اله بود. رئیس جامعه اسلامی، حاکم مطلق. او هم که سردار درجه یک اسلام بود. ببینید چطوری ازدواج کردند؟ چه جور مهریۀ کم، چه جور جهیزیه کم. همه چیز با نام خدا و یاد او. این‌ها برای ما الگو هستند. همان زمان جاهلانی بودند که مهریۀ دختران‌شان بسیار زیاد بود مثلاً هزار شتر. آیا این‌ها از دختر پیامبر صلی الله علیه و اله بالاتر بودند؟ از آن ها تقلید نکنید. از دختر پیامبر صلی الله علیه واله تقلید کنید، از امیر المؤمنین علیه السلام تقلید کنید.(12)
پیامبر اکرم (ص) سنتِ مهریۀ جاهلی را شکست
خود آن کسی که مشرّع مهر است – که نبی اکرم صلی الله علیه و اله باشد – که از همۀ کائنات بالاتر است و دختر مطهره و عزیزۀ او که از همۀ زنان عالم از اولین و آخرین بالاتر است و شوهر او که امیر المؤمنین علیه السلام باشد که از جمیع خلایق از اولین و آخرین بعد از پیامبر صلی الله علیه و اله بالاتر است، برای این دو که جوان بودند، زیبا بودند، عنوان داشتند، محترم بودند، اول شخص مدینه بودند، دیدید پیغمبر چقدر مهر قرار داد؟(13)
پیامبر صلی الله علیه واله آمد وهمۀ این‌ها [رسومات جاهلی] را شکست، برای این که مانع ازدواج می‌شود. این‌ها مانع از ازدواج دخترها و پسرها می‌شود. گفت این چیزها را رها کنید. ازدواج شروعش آسان است. از لحاظ شرایط مادی سهل‌ترین است، آنچه که در ازدواج مهم است رعایت‌های بشری و انسانی است.(14)
مهریه هر چه کمتر باشد به طبیعت ازدواج نزدیک‌تر است، چون طبیعت ازدواج معامله که نیست، خرید و فروش که نیست، اجاره دادن که نیست، زندگی دو انسان است. این ارتباطی به مسائل مادی ندارد. ولی شارع مقدس یک مهریه‌ای را معین کرده که باید یک چیزی باشد. اما نباید سنگین باشد. بایستی عادی باشد جوری باشد که همه بتوانند انجام بدهند.(15)
در ازدواج، آنچه که اتفاق می‌افتد، یک حادثه و پیوند انسانی است، نه یک معامله پولی و مالی، اگرچه یک مالی هم در بین هست درشرع مقدس اسلام، آن مال جنبۀ نمادین دارد. جنبۀ رمزی دارد. خرید و فروش و بده بستان نیست.(16)
چرا اصرار بر ۱۴ سکه؟
این که می‌بینید ما گفتیم ۱۴ سکه بیشتر را عقد نمی‌کنیم، نه برای این است که چهارده سکه بیشتر اشکالی در ازدواج ایجاد می‌کند. خیر، چهارده هزار سکه هم باشد، ازدواج اشکالی ندارد، فرقی ندارد. این است که آن جنبه معنوی ازدواج، غلبه پیدا کند برجنبه مادی. مثل یک تجارت و معامله نباشد. داد و ستد مادی نباشد. اگر تشریفات را کم کردید، جنبه معنوی تقویت خواهد شد.(17)
عزت دختر به اخلاق است نه به جهیزیه
جهیزیه برای دختر مایه عزت نیست. عزت دختر به اخلاق او به رفتار و شخصیت خود اوست. بعضی از خانواده‌های عروس، خودشان را اذیت می‌کنند و به زحمت می‌اندازند و اگر پول هم ندارند به زور پول تهیه می‌کنند. اگر پول دارند زیادی خرج می‌کنند، برای این‌که یک جهیزیه پر زرق و برقی را مثلا در اختیار دخترشان بگذارند.(18)
مهریه و جهیزیه زیاد، هیچ دختری را خوشبخت نمی‌کنند و هیچ خانواده‌ای را به آرامش و سکون و اعتماد لازم نمی‌رساند. این‌ها زوایای زندگی است. فضول زندگی است و جز دردسر و اسباب زحمات و اسباب مشکل فایده‌ای ندارد.(19)
مبادا بروید پول قرض کنید، جهیزیه درست کنید. مبادا خودتان را به زحمت بیندازید. مبادا خانواده‌تان را به زحمت بیندازید. مبادا خیال کنید که دخترتان اگر جهیزیه‌اش کمتر از دختر همسایه و قوم و خویش بود، این سرشکستگی است. نه این سرشکستگی نیست.(20)
جهیزیۀ بهترین عروس عالم
شما نگاه کنید به دختر پیغمبر اکرم صلی الله علیه و اله بهترین دخترهای عالم، فاطمه زهرا علیها السلام بود. بهترین زن‌های اولین و آخرین، فاطمه زهرا علیها السلام بود. هرگز دختری به آن خوبی، به آن شرافت و به آن عظمت نیامده است همه‌ی زن‌های عالم از اول تا آخر در مقابل او مثل خدمتکارهایی هستند. مثل ذراتی هستند در مقابل خورشید جهان افروز. شوهرش هم امیر المؤمنین علیه السلام، بهترین مردان عالم. اگرچه همۀ فضائل و مکارم‌شان را جمع کنیم. همه مردان عالم به یک ناخن او هم نمی رسند؛ این دو مظهر عظمت، مظهر زیبایی و فضیلت، با هم دیگر ازدواج کردند.
جهیزیه شان همان چند قلم ارزان قیمتی بود که در کتاب ها نوشته اند. ضبط کرده اند: یک تکه حصیر، یک تکه لیف خرما، یک دست رختخواب و یک دستاس، یک کوزه، یک کاسه. همه‌اش را اگر چنانچه به پول امروز روی همدیگر بگذارند، معلوم نیست که چند هزار تومان بیشتر بشود.
همان مهریه را از امیر المؤمنین علیه السلام گرفتند و پولش را دادند جهیزیۀ مختصری را فراهم کردند و بردند خانۀ شوهر. حالا ما نمی‌گوییم دخترهای ما مثل فاطمه زهرا علیها السلام جهیزیه بگیرند. نه دخترهای ما مثل فاطمه زهرا هستند و نه خود ما ها مثل پدر ایشان هستیم و نه پسرهای ما مثل امیر المؤمنان علیه السلام شوهر فاطمه زهرایند. ما کجا آنها کجا؟! از زمین تا آسمان با هم فرق داریم، اما معلوم می‌شود راه، آن راه است.
جهت، آن جهت است. جهیزیه را مختصر بگیرید. به این و آن نگاه نکنید، خرج زیادی نکنید. کار را برای انسان که ندارند مشکل نکنید.(21)
جهیزیۀ فاطمه زهرا علیها السلام به قدری بود که شاید دو نفر آدم با دست می‌توانستند از این خانه بردارند ببرند آن خانه. ببینید افتخار این‌هاست. ارزش این هاست. آیا پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله نمی‌توانستند یک جهیزیه مفصل تشکیل دهند؟
اگر پیامبر صلی الله علیه واله اشاره‌ای می‌کردند، این مسلمانانی که در اطراف ایشان بودند، بعضی‌هایشان هم آدم‌های متمکنی بودند، پول هم داشتند ازخدا می‌خواستند که بیایند و یک هدیه‌ای بدهند، کمکی بکند، نکردند. چرا نکردند؟ این برای این است که من و شما یاد بگیریم. و الا بنشینیم و تعریف کنیم و خوشمان بیاید و بعد هم یاد نگیریم، چه فایده ای دارد؟ استفاده‌اش را نمی بریم. نسخۀ طبیب را که انسان نباید بگذارد روی طاقچه تماشا کند. باید عمل کنیم تا بهره‌اش را ببریم. رژیم غذایی را باید عمل کنید تا فایده‌اش را ببرید. این‌ها رژیم غذایی روح است، رژیم غذایی صحت جامعه است. صحت خانواده است باید عمل شود. ساده بر گذار کنید. (22)
عروس خانم‌ها! شما نگذارید
نگذارید جهیزیه‌ها را سنگین کنند. دخترها نگذارند. عروس‌ها، شما نگذارید. پدر و مادرها هم اگر می‌خواهند شما نگذارید. این همه جنس گران را می‌خواهید چه کنید؟(23)
مادرهای عروس‌ها در تهیه جهیزیه دست نگه دارند، خیلی افراط یا اسراف نکنند. نگویند حالا مثلاً دخترمان است دلش می‌شکند. نه. دخترها خوبند. دخترها نمی‌خواهند. ما بیخود نباید دل آنها را بکشانیم به این سمت که هر چیز قشنگ و لوکس و … حتماً باید برایش تهیه شود.(24)
مهریه و جهیزیه سنگین؛ عامل تأخیر ازدواج، نه تحکیم آن
مهریه های بالا و جهیزیه های سنگین، موجب تأخیر و احتمالاً انجام نشدن ازدواج میان جوانان خواهد شد. (25)
لباس عروس کرایه‌ای؟
بعضی‌ها لباس عروس گران قیمت می‌خرند. نه! چه لزومی دارد. حالا لباس عروس می‌خواهند، بعضی‌ها لباس عروس را می‌روند کرایه می‌کنند. چه مانعی دارد؟ ننگ است؟ نه! چه ننگی؟ چه مانعی دارد؟ بعضی‌ها این‌ها را ننگ می‌دانند. ننگ این است که انسان یک پول گزافی بدهد، چیزی بخرد که یک‌بار آن را مصرف کند، بعد بیاندازد دور. یک‌بار مصرف! آن‌هم با این وضعی که بعضی مردم دارند، بعضی‌ها واقعا نیاز دارند.(26)
پس از ازدواج چه باید کرد؟
به همسران خود، مهر بورزید. به آنان وفادار باشید و خویشتن را در سرنوشت یکدیگر شریک بدانید. از گره افتادن در رشته زندگی مشترک برحذر باشید و گره های کوچک و بی اهمیت را نادیده بگیرید. (27)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشت ها:
1. جلسه خطبه عقد ــ ۷۵/۱۰/۰۵
2. جلسه خطبه عقد ــ ۷۷/۱۰/۱۳
3. جلسه خطبه عقد ــ ۷۵/۰۲/۱۰
4. جلسه خطبه عقد ــ ۷۷/۰۸/۱۱
5. جلسه خطبه عقد ــ ۷۴/۱۰/۱۷
6. جلسه خطبه عقد ــ ۷۶/۰۹/۲۴
7. جلسه خطبه عقد ــ ۷۴/۰۵/۱۱
8. جلسه خطبه عقد ــ ۷۶/۰۱/۰۱
9. جلسه خطبه عقد ــ ۷۹/۱۲/۲۱
10. جلسه خطبه عقد ــ ۷۴/۰۶/۱۳
11. جلسه خطبه عقد ــ ۷۹/۰۶/۲۸
12. جلسه خطبه عقد ــ ۷۵/۰۲/۱۷
13. جلسه خطبه عقد ــ ۷۱/۰۹/۲۴
14. جلسه خطبه عقد ــ ۷۲/۱۰/۰۶
15. جلسه خطبه عقد ــ ۷۴/۰۵/۱۸
16. جلسه خطبه عقد ــ ۷۱/۰۱/۰۵
17. جلسه خطبه عقد ــ ۷۲/۱۰/۲۶
18. جلسه خطبه عقد ــ ۷۷/۱۲/۲۸
19. جلسه خطبه عقد ــ ۷۵/۰۹/۱۸
20. جلسه خطبه عقد ــ ۸۱/۰۳/۲۹
21. جلسه خطبه عقد ــ ۷۲/۰۱/۰۵
22. جلسه خطبه عقد ــ ۷۵/۰۹/۰۵
23. جلسه خطبه عقد ــ ۷۳/۰۹/۲۳
24. جلسه خطبه عقد ــ ۷۹/۱۱/۱۶
25. مراسم جشن ازدواج هزار نو عروس عضو کمیته امداد امام خمینی(ره) ــ ۷۳/۰۹/۲
26. جلسه خطبه عقد ــ ۷۴/۱۰/۰۴
27. پیام به مناسبت جشن ازدواج دانشجویی دانشگاه های تهران ــ ۷۸/۱۱/۲۵
..............................
پایان پیام/ 101