به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ رئیس سازمان حج و زیارت عصر دوشنبه ۲۷ مهر در نخستین نشست خبری که پس از بازگشت از عربستان داشت، ضمن تشریح جزییات بیشتری از فاجعه منا اعلام کرد: خیابان ۲۰۴ مسیر حرکت زائران ایرانی نبود و زائران ما به اشتباه توسط ماموران عربستان به این خیابان هدایت شدند.
مهندس «سعید اوحدی» اظهار کرد: در روز عید قربان دو میلیون زائر در منا حضور داشتند که همه آن‌ها باید سه کیلومتر از مسیر را همزمان طی می‌کردند. طبق اعلام قبلی وزارت حج عربستان دو مسیر خیابان سوق‌العرب و جوهره برای حرکت زائران ایرانی تعیین شده بود و سازمان حج پیش‌تر در جلسات توجیهی به زائران آموزش داده بود حتی برای پیشگیری از هرگونه واقعه احتمالی حدود ۹۸ درصد از عوامل ستادی حج محرم نشدند تا خدماتی درشان زائران ارائه دهند اما با همه این‌ها آن واقعه به دلیل اشتباه سعودی‌ها اتفاق افتاد.
چرا عربستان خیابان ۲۰۴ را به روی زایران بست؟
وی با بیان اینکه خیابان ۲۰۴، جایی که فاجعه رخ داد، مسیر حرکت زائران ایرانی نبود افزود: برای ما نیز این سوال مطرح شده است که چرا آن خیابان را در نظر گرفته‌اند؟ ما در دو مسیر تعیین شده از سوی وزارت حج عربستان، ۴۵ نیروی امدادی و ۴ اکیپ پزشکی مستقر کرده بودیم، اما با این وجود در روز ۱۰ ذی‌الحجه مامورین عربستان هنگام حرکت زائران ایرانی مانع ورود آن‌ها به مسیرهای اصلی شدند.
مهندس اوحدی اضافه کرد: در جلسه با سعودی‌ها این سوال مطرح شد و پاسخ آن‌ها این بود که مسیر جدیدی در حج امسال باز شده است. استنباط آنان این بود که آن مسیر، خیابان خلوتی است، در حالی که امکانات خیابان ۲۰۴ بسیار محدود بود.
او با اشاره به امکاناتی که در دو مسیر تعیین شده برای زائران ایرانی فراهم شده بود اظهار کرد: بد‌ترین مشکل استقرار چادرهای زائران آفریقایی در دو طرف خیابان ۲۰۴ بود که هیچ راه گریزی نمی‌گذاشت، در دو طرف خیابان نیز به ارتفاع سه متر نرده کشیده شده بود.
حضور نیروهای آموزش ندیده مزیدی بر مشکلات مسیر حرکت زائران بود
وی با بیان اینکه حضور نیروهای آموزش ندیده نیز مزیدی بر مشکلات مسیر حرکت زائران بود اظهار کرد: یکی از انتقادهای جدی ما به سعودی‌ها نبود هماهنگی بین نیروهای امدادی و پلیس حاضر در منطقه منا بود در آن خیابان هیچ دوربینی برای کنترل شرایط وجود نداشت.
او سپس اظهار کرد: علاوه‌بر این شرایط، زمانی که تقابل جمعیت اتفاق افتاد از چادرهای اطراف خیابان آب به سمت زائران پرتاب شد و تعداد زیادی از زائران دیگر کشور‌ها برای گرفتن آب به آن نقطه هجوم آوردند. جمعیت ایستاده و متراکم شد و متاسفانه خیلی‌ها در آن شرایط، جان خود را از دست دادند.
رئیس سازمان حج و زیارت با اشاره به آمار جان‌باختگان منا که به وزارت بهداشت عربستان استناد داده شده است افزود: تاکنون اعلام شده ۷ هزار و ۴۰۰ نفر در منا جان باخته‌اند.
۲۹ ایرانی در مکه دفن شده‌اند و ۳۶ زائر همچنان مفقود هستند
وی سپس به تشکیل کمیته‌ای مشترک ایران و عربستان برای تعیین تکلیف ۲۹ زائر ایرانی جان باخته که در مقبره‌الشهدای مکه دفن شده‌اند و ۳۶ زائری که مفقود شده‌اند اشاره کرد و گفت: تاکنون از ۳۶ تن از زائران ایرانی مفقودشده اطلاعی در دست نیست.
وی درباره احتمال دستگیری و یا ربوده شدن این ۳۶ تن گفت: عربستان هرگونه دستگیری را باید به سفارت و کنسولگری ایران اطلاع دهد که تا این لحظه گزارشی در این‌باره نداشته‌ایم واز نگاه ما این ۳۶ نفر مفقود هستند.
اوحدی همچنین درباره وضعیت آقای رکن‌آبادی، سفیر پیشین ایران در لبنان اظهار کرد: تا این لحظه اطلاعی از آن‌ها نداریم، قطعا اطلاع یافتن از وضعیت ایشان و به طور کل آن ۳۶ زائر ایرانی مفقوده شده که چهره‌های برجسته‌ای در بین آن‌ها نیز بوده‌اند جزو مطالبات جدی ما از عربستان به حساب می‌آید.
وی ادامه داد: درباره ۲۹ زائری که عربستان آن‌ها را در بین جان‌باختگان منا در مکه دفن کرده نیز متعهد شده‌اند براساس تصمیم و خواست خانواده‌هایشان عمل کنند.
برگزاری دومین جلسه کمیته مشترک ایران و عربستان
اوحدی در ادامه سخنانش با اشاره به برگزاری دومین جلسه کمیته مشترک ایران و عربستان که به منظور پیگیری ۳۶ زائر مفقود شده ایرانی و ۲۹ زائر دفن‌شده در مکه تشکیل شده است، اظهار کرد: طبق اعلام این کمیته، اجازه دسترسی‌های مختلف به سردخانه‌های عربستان صادر شده است، من نیز به ایران برگشته‌ام تا برخی هماهنگی‌ها را با پزشکی قانونی به منظور تشخیص هویت زائران دفن شده و آماده سازی اطلاعات DNA بستگان نزدیک مفقودین فاجعه انجام دهم.
به گفته اوحدی، امروز ۳۶ نمونه DNA بستگان نزدیک زائران مفقود شده و ۲۹ زائر دفن شده جمع‌آوری شد که امیدواریم با صدور ویزای هیات پزشکی قانونی ایران، فرآیند تشخیص هویت این زائران و پیگیری وضعیت آنان نیز سرعت یابد.
وی اضافه کرد: ویزای هیئت پزشکی قانونی هنوز صادر نشده ولی صدور این ویزا در روزهای آینده انجام خواهد گرفت.
اوحدی در ادامه گفت: به محض اینکه احساس کنم در ایران به حضورم نیازی نیست، برای پیگیری امور به عربستان برمی‌گردم. دولت سعودی امروز با درخواست ویزای من موافقت کرده و ظرف چند روز آینده مجددا به عربستان بازخواهم گشت.
رئیس سازمان حج و زیارت همچنین یادآور شد: بازگشت من به ایران به معنی توقف عملیات جستجو نیست و دو گروه تفحص تا ۲۰ محرم ویزا دارند که در عربستان بمانند و روند کار را ادامه دهند.
عربستان برای پرداخت غرامت اقدامی نکرده است
وی ادامه داد: مقامات سعودی در جلساتی که تاکنون با ما داشته‌اند پذیرفته‌اند که خطای بزرگی رخ داده است. آن‌ها گفته‌اند؛ دلیل بسته شدن راه را بررسی می‌کنند، اما تا این لحظه نتیجه بررسی‌های خود را اعلام نکرده‌اند.
اوحدی گفت: برای پرداخت غرامت نیز گفته‌اند قدم اول مشخص شدن دلیل فاجعه است و بعد به مسایل حقوقی خواهند پرداخت.
حمید محمدی، معاون سازمان حج و زیارت در ادامه توضیح داد: شرکت بیمه ایران که طرف قرارداد سازمان حج و زیارت است اعلام کرده است بابت فوت به هر جان باخته ۱۵ میلیون تومان و بابت حادثه ۴۰ میلیون تومان غرامت پرداخت خواهد کرد که به این ترتیب به هر جان‌باخته ۵۵ میلیون تومان تعلق می‌گیرد که علی‌الحساب ۲۵ میلیون تومان آن بابت هر جان باخته پرداخت شده است.
رئیس سازمان حج و زیارت درباره مقصر دانسته شدن زائران ایرانی در وقوع حادثه منا با توجه به اینکه گفته شده برخی مدیران کاروان‌ها طبق ساعت اعلام شده، به سمت جمرات حرکت نکرده بودند، تاکید کرد: هیچ آموزشی، ابلاغی و یا برگه کاغذی وجود ندارد که در آن ذکر شده باشد زائران ایرانی ساعت ۱۰ به بعد باید به سمت جمرات حرکت می‌کردند.
هیچ مقام رسمی عربستان ایرانیان را در وقوع فاجعه منا مقصر ندانسته‌اند
اوحدی گفت: تا امروز هیچ یک از مقامات رسمی عربستان در هیچ ملاقاتی این جسارت را نکرده که بگوید زائران ایرانی مقصر وقوع فاجعه منا بوده‌اند.
او یادآور شد: از ۴۵۵ کاروان ایرانی، ۴۲۱ کاروان از مسیر اصلی خود یعنی سوق‌العرب و جوهره حرکت کردند و حدود ۳۴ کاروان بدلیل اینکه مأموران عربستان مسیر را بسته بودند و اجازه نداده بودند از مسیر اصلی بروند به خیابان ۲۰۴ هداست شدند.
اوحدی درباره تشکیل کمیته مستندسازی برای پیگیری مستندات فاجعه و روشن‌شدن علت آن اظهار کرد: این کمیته تشکیل شده و تاکنون با ۲۰ کاروان مصاحبه کرده، فیلم‌هایی جمع‌آوری شده و تحقیقات همچنان ادامه دارد. ما از وزارت خارجه نیز درخواست کردیم مستندانی را از عربستان بگیرد و این اطلاعات را بررسی کند تا علت مشخص شود.
تعداد شهدای روحانی و عوامل کاروان‌ها در فاجعه منا
رئیس سازمان حج و زیارت در بخش دیگری از اظهاراتش با بیان اینکه در بین جان باختگان ۱۲ نفر از روحانیون بعثه مقام معظم رهبری، ۱۷ نفر از عوامل کاروان‌ها، ۲ نفر از هیات پزشکی بودند افزود: تعدادی از اعضایی تیم تفحص متاسفانه به دلیل شرایط نامساعد سردخانه‌ها با ناراحتی و آسیب جدی گوارشی مواجه شده‌اند که مجبور شدیم در نیمه راه آن‌ها را به کشور بازگردانیم.
اوحدی در پایان درباره تصمیم‌گیری برای آغاز عمره اظهار کرد: شرط اصلی برای هرگونه تصمیم‌گیری و نه برای شروع عمره، محاکمه دو مامور خاطی فرودگاه جده است، تا زمانی که حکم اجرا نشود در این خصوص تصمیمی نداریم.
بغض اوحدی در نقل ناگفته‌های فاجعه منا
همچنین بنابراین گزارش، سعید اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت پس از برگزاری نشست خبری با اصحاب رسانه، در برنامه «تی‌تر امشب» شبکه خبر نیز حاضر شد تا از مشاهدات خود و تمهیدات این سازمان برای تعیین تکلیف زائران مفقود شده بگوید.
اوحدی یکی از درس‌های حادثه منا را صبر و استقامت خانواده‌های بازماندگان و زائران جان باخته دانست و گفت: از همان شب وقوع حادثه ما در چادر مصیبت دیدگان حاضر شدیم و به طور مثال به چادر کاروان نیشابور سر زدیم که ۲۵ زن، همسران خود را از دست داده بودند.
وی با نقل خاطره‌ای از سرکشی به چادر کاروان مهاباد اظهار داشت: در این کاروان مادر بزرگواری که گریه می‌کرد می‌گفت من سه برادرم را جلوی چشمان خود از دست دادم اما اکنون خواسته‌ام این است که پیکر برادرانم به کشور برگردانده شود.
رئیس سازمان حج و زیارت هنگام بازگو کردن خاطره بازدید از کاروان یزد گریه کرد و گفت: یک پدر یزدی تعریف می‌کرد که پسرش او را از میان اجساد بیرون کشیده و روی دست نگه داشته اما خودش میان آن‌ها جان داده است.
تلخ‌ترین لحظه حج امسال
اوحدی درباره مشاهدات خود گفت: اصلا تصور ما این نبود که چنین فاجعه‌ای ممکن است اتفاق بیفتد زیرا امسال برنامه ریزی‌های انجام شده سازمان حج و زیارت در بهترین شرایط انجام شده بود از این رو تلخ‌ترین لحظه، زمانی بود که تماس گرفتند و اعلام کردند که در مسیر ۲۰۴ ازدحام جمعیت سبب بروز مشکل شده است.
خیابان ۲۰۴ راهی غیر استاندارد است
رئیس سازمان حج و زیارت با تاکید بر اینکه سوق العرب و جوهره، دو مسیر تردد زائران ایرانی است اظهار داشت: علت تردد زائران ایرانی از این خیابان‌ها استاندارد بودن آنهاست. مسیر شماره ۲۰۴ از خیابان‌های غیراستاندارد است به طوری که در این خیابان حتی یک دوربین وجود ندارد و جت فن‌هایی که هوا را تهویه می‌کند در این خیابان نصب نشده است. ضمن اینکه در دوطرف خیابان ۲۰۴ چادر حجاج آفریقایی، مراکشی و مصری قرار دارد که برای ممانعت از ورود دیگران به این چادر‌ها، جلوی آن‌ها نرده‌های آهنی به طول سه متر قرار دارد.
۲۵ هزار زائر در فضای ۳۰۰ متر مربع به مدت نیم ساعت کنار هم فشرده شدند
اوحدی ادامه داد: در حالی که پلیس انتهای خیابان ۲۰۴ را بسته بود، به علت ناهماهنگی زائران را به همین خیابان هدایت کردند و زائران دیگر از خیابان ۲۰۳ نیز به این خیابان رسیدند و ازدحام جمعیت و گرمای ۵۰ درجه و تشنگی فراوان سبب شد این فاجعه رقم بخورد. به طوری که ۲۵ هزار زائر در فضای ۳۰۰ متر مربع به مدت نیم ساعت کنار هم فشرده شدند و بسیاری از زائران به صورت ایستاده و به علت خفگی جان باختند.
رئیس سازمان حج و زیارت در ادامه درباره راهکارهای مطرح شده برای آگاهی از سرنوشت ۳۶ زائری که وضع آن‌ها مشخص نیست گفت: عربستان سعودی بیش از ۶ هزار زائر کشور‌های مختلف را مقبره الشهدا و ۷۰۰ نفر را در شرق عرفات دفن کرده است که بسیاری از این‌ها با حکم حکومتی و به علت پیشگیری از انتشار بیماری‌های میکروبی دفن شده‌اند که در این میان پیکر ۲۹ ایرانی نیز بدون مجوز دفن شده است.
اوحدی افزود: یکی از توافقات ما در کمیته مشترک این است که عربستان متعهد شده که بنا به درخواست و نظر خانواده جان باختگان عمل کند و با ارسال تیم‌های تعیین دی ان‌ای وضع ایرانیان مفقود شده مشخص شود.
.............
پایان پیام/ ۲۱۸