امام جواد(ع)، حفظ شیعه و گسترش تشیع

به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت (ع) ـ ابنا ـ همایش سیره و زمانه حضرت امام جواد(ع) با عنوان "ابن الرضا(ع)" ـ امروز ـ دوشنبه 30 فروردین‌ماه ـ در سالن همایش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد.

در این همایش پس از سخنرانی آیت‌الله حسینی بوشهری مدیر حوزه‌های علمیه از مقالات همایش در سه جلد به همراه یک مجلد چکیده مقالات و همچنین نرم افزار امامین جوادین(ع) رونمایی شد.

پس از برگزاری مراسم رونمایی سه کمیسیون عصر و زمانه امام جواد(ع) به ریاست آیت‌الله یوسفی غروی، سبک زندگی امام جواد(ع) به ریاست حجت الاسلام دکتر جباری و اصحاب و جریانات و میراث‌ علمی امام جواد به ریاست حجت الاسلام الویری برگزار شد.

کمیسیون سبک زندگی امام جواد(ع): امام جواد(ع)، حفظ شیعه و گسترش تشیع

در این کمیسیون سید حسین قریشی عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور مقاله خود با عنوان "امام جواد(ع)، حفظ شیعه و گسترش تشیع" را ارائه کرد.

این مقاله به بررسی اقدامات امام جواد(ع) در حفظ شیعه و گسترش تشیع می‌پردازد.

از آنجا که در زمان امامت امام جواد(ع)، مشکلات فراوان و اعتقادی و سیاسی دامن گیر شیعیان شده بود، بررسی اقدامات ایشان برای حفظ و گسترش تشیع ضروری به نظر می‌رسد.

سؤال اصلی این مقاله این است که امام جواد(ع) چه اقداماتی را برای حفظ و گسترش تشیع در عصر مأمون و معتصم که مشکلاتی اعتقادی و سیاسی فراوان دامن گیر شیعه شده بود، انجام دادند؟

مقاله بدین منظور ابتدا دورنمایی از فضای سیاسی فرهنگی جامعه در عصر امام جواد(ع) ارائه داده و ویژگی‌های عمده فرهنگی این عصر را نضج گیری نحله‌ها و فرقه‌های گوناگون، گسترش جهان اسلام و در نتیجه، ورود اعتقادها و باورهای مذاهب و ادیان دیگر و ترجمه آثار فلاسفه یونان و درگیری‌ها و بلوک بندی قدرت می‌شمرد که موضع گیری خاصی را از سوی امام می‌طلبید.

مقاله، جامعه اسلامی عصر امام جواد(ع) را در یک دسته بندی کلی، صرف نظر از بعضی فرقه‌ها، به دو گروه اهل تسنن و اهل تشیع تقسیم بندی می‌کند که البته هر یک از این دو گروه نیز در داخل خود فرقه‌های مختلف و نیز مکاتب مختلف کلامی و فقهی و حدیثی داشتند. اما مکاتب مختلف مانند شیعه، اشاعره، معتزله، خوارج ، مرجثه و ... هر کدام نظرات خاص و بعضا مشترک یا متفاوت با یکدیگر داشتند. از مباحث و حوادث فرهنگی و اعتقادی مهم این دوره، بحث اختلاف و جدال در موضوع خلق قرآن و نهضت ترجمه بود که مقاله به صورت مختصر به توضیح آنها پرداخته است.

در ادامه، ویژگی‌های عمده سیاسی و اجتماعی دوره امام جواد شمرده شده که قیام‌های علویان، نزاع بر سر خلافت میان خاندان بنی عباس و انتقال مرکز خلافت از بغداد به سامرا را شامل می‌شود.

نویسنده، عمده ترین مشکلات شیعه دوران امام جواد(ع) را تقسیم شیعیان میان فرقه‌های مختلف و اختلاف در عقاید به دلیل محدودیت در دسترسی به امام بر می شمرد و سپس اقدامات و راهبردهای امام جواد برای حفظ شیعه و گسترش اسلام را بیان می‌کند که عبارتند از: معرفی امام و جایگاه امامت، تبیین معارف دینی، ترویج علم، بیان انتساب خویش به پیامبر اکرم(ص)، آموزش ادعیه و زیارات، جلوگیری از انحراف و برخورد با انحراف و منحرفان، سازمان بخشی به نظام وکالت، مکاکتبه و توقیع، آماده سازی برای غیبت امام زمان(عج)، کمک‌های اقتصادی.

شایان ذکر است همایش سیره و زمانه حضرت جواد(ع) با مشارکت مجمع جهانی اهل بیت(ع)، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، جامعة الزهراء، جامعه المصطفی العالمیه، دانشگاه اصفهان، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، پژوهشگاه حج و زیارت، دانشگاه الزهراء، دانشگاه ادیان و مذاهب، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، موسسه امام خمینی (ره) و دانشگاه باقرالعلوم (ع) در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم برگزار شد.

...............
پایان پیام/ ۲۱۸