به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در همایش بین‌المللی دکترین مهدویت، کمیسیون مؤسسه آموزشی ـ پژوهشی امام خمینی(ره) به ریاست دکتر «امیر خواص»، صبح جمعه ـ 31 اردیبهشت ماه ـ در سالن اویس قرنی مدرسه علمیه امام کاظم(ع) برگزار شد.
در این کمیسیون، حجت‌الاسلام دکتر سید علی‌اکبر حسینی قلعه بهمن، به ارائه مقاله «تحلیل زبان گزاره‌های حاکی از علائم حتمی ظهور» پرداخت، وی گفت: این مبحث، زیرمجموعه زبان دین است و زبان دین نیز از موضوعات مهم فلسفه دین است.
حسینی قلعه بهمن افزود: زبان در فلسفه دین، چهار موضوع مختلف را تحت پوشش قرار می‌دهد؛ اول، معناداری گزاره‌های الهی است که معناداری به معنای تحقیق‌پذیر بودن است، دوم، تحلیل سرشت و ماهیت زبان دین و وحی است یعنی وقتی یک گزاره داریم که از زمان ظهور حکایت می‌کند چه ماهیتی دارد؟ ماهیت شناختاری دارد؟ یعنی می‌خواهد خبری دهد یا اینکه ماهیت غیرشناختاری دارد؟ یعنی زبانی احساسی، استعاری یا امثالهم است. سوم، بررسی ادبیات گزاره‌های دینی است، مثلاً در عهد عتیق یا جدید وقتی گزاره‌ها را بررسی می‌کنیم به دنبال چه ادبیاتی باشیم؟ آیا صغری کبری دارد؟ آیا مقدمه، متن اصلی و نتیجه دارد؟ یا ادبیات دیگری دارد؟ چهارم، بررسی اقتضائات خاصی است که در فهم متون دینی مورد توجه قرار می‌گیرد یعنی در فهم زبان دین چه اقتضائاتی را در نظر می‌گیریم؟
وی بیان کرد: در مورد گزاره‌های حاکی از علائم ظهور کارهایی را انجام دادیم که اول معناداری را بررسی کردیم، بعد تحلیل کردیم که شناختاری یا غیرشناختاری هستند که از علائم ظهور نیز فقط علائم حتمی را مورد توجه قرار دادیم، که 5 مورد است.
این استاد دانشگاه در مورد معناداری گزاره‌های مربوط به ظهور اظهار کرد: وقتی پوزیتیویسم وارد شد ابتدا به بررسی معناداری پرداخت بعد بررسی صادق بودن یا نبودن پرداخت، البته ملاک پوزیتیویسم در معناداری، مشاهده و تجربه بود و ملاک دیگری نداشت، مثلاً طبق پوزیتیویسم اینکه گفته شود هوای اینجا ملایم است چون قابل تحقیق است معنادار است، ما با اینکه بررسی معنادار بودن را می‌پذیریم اما ملاک ما فقط مشاهده و تجربه نیست بلکه مثلاً در بحث علائم ظهور، به بررسی سند روایات وارده می‌پردازیم، هرچند حتی با ملاک‌های پوزیتویسم نیز، این مطالب، گزاره‌هایی معنادار هستند زیرا خود آنان نیز در هواشناسی پیش‌بینی دارند، یا در فیزیک حتی پیش‌گویی دارند.
وی در مورد ماهیت گزاره‌های دینی گفت: در این مورد دو دیدگاه وجود دارد؛ دیدگاه اول می‌گوید گزاره‌های دینی شناختاری هستند و معرفت و آگاهی به ما می‌دهند. در مقابل، دیدگاه دوم می‌گوید گزاره‌های دینی غیرشناختاری هستند که خود این دیدگاه به دسته تقسیم می‌شود، دسته معتقدند این گزاره‌ها، ابراز احساسات هستند، دسته دوم معتقدند این گزاره‌ها نماد هستند و باید مقصود اصلی از آنان، تفسیر شود و دسته سوم معتقدند این‌ها اسطوره هستند و با بافت بشری تطابق ندارند و باید در همان فضای اسطوره‌ای فهمیده شوند.
در ادامه این نشست، حسینی قلعه بهمن در پاسخ به سؤال خبرنگار ابنا در مورد پیش‌فرض‌های لازم برای بحث فلسفی در مورد معنادار بودن گزاره‌های دینی و همچنین مثال برای پیش‌گویی در علوم تحقیقی اظهار کرد: اولاً با عقل می‌توانیم اصول عقاید را اثبات کنیم و همچنین صدور بیان معصوم(ع) و دلالتش را اگر واضح باشد می‌توانیم در دایره معناداری جا دهیم. ثانیاً در علم فیزیک می‌گویند اگر فلا مقدار به فلان جسم انرژی وارد شود فلان اتفاق برایش می‌افتد که نمونه پیش‌گویی در حوزه این علوم است.
وی در پاسخ به پرسش یکی از حضار در مورد اینکه آیا فلسفه دین محدود به مسیحیت است یا خیر، بیان کرد: اولاً فیلسوف دین، خود را فارغ از دین می‌داند و همه ادیان، چه مسیحیت، چه یهودیت، چه اسلام، چه هندوئیسم و چه بودیسم با مسائل فلسفه دین مواجه هستند، ثانیاً ما چه بخواهیم و چه نخواهیم با این مطالب مواجه هستیم، و صرف اینکه بگوییم از آنجا برخاسته است درست نیست.
در ادامه این نشست، دکتر سید علی حسنی، به ارائه مقاله‌ای در مورد کشتار در حکومت مهدوی پرداخت، وی در مورد بخش‌های مختلف مقاله‌اش گفت: در این مقاله بر سه بخش مختلف روایات مربوط به کشتار وسیع، تأمل شده است؛ اول بر صدور این روایات تأمل شده است، دوم بر سند این‌ها و سوم بر محتوای این روایات تأمل شده است.
حسنی در مورد صدور روایات کشتار وسیع حکومت امام مهدی(ع) افزود: پس از رسول خدا(ص) کشورگشایی‌ها شروع شد، در کتاب «البدایه و النهایه» آمده است که مسلمانان در جریان یک جنگ 50 هزار نفر را کشتند، خب طبعاً خلفای آن زمان، روایات پیامبر(ص) را با این کشتارها هماهنگ می‌کردند و جالب است که در کتب اهل سنت، این جنگ‌ها با نام «فتن» آمده است اما در کتب مربوط به شیعیان در اینگونه موارد «ملاحم» به کار رفته است!
وی اظهار کرد: راویان این روایات، از شیعیان زیدی و واقفیان هستند و چون این‌ها نظراتشان در مورد امامت، نظرات خاصی است لذا می‌توان نتیجه گرفت که این روایات را جعل کرده باشند!
حسنی با انتقاد از دیدگاه سندی مرحوم آیت‌الله العظمی سید ابولقاسم خوئی و حدسی خواندن آن، در بررسی محتوای برخی از روایات کشتار وسیع گفت: اگر بیشتر مردم جهان کشته شوند ، این سؤال مطرح می‌شود که افراد باقی مانده به اختیار امام(عج) را برمی‌گزیرند یا به اجبار؟ همچنین اگر قرار بر کشتار باشد چرا اول انجام نشده است و به آخر کار موکول شده است؟
در ادامه این نشست، دکتر محمدحسین طاهری به ارائه مقاله خود با عنوان «ماشیح و دولت ماشیحانی موعود در یهودیت» پرداخت، وی گفت: بحث موعود نه تنها در ادیان بلکه در تفکرات فلسفی نیز ورود دارد، با این‌همه در ادیان، سه فرقه موعود محور وجود داردکه؛ یهودیت ارتدکس، مسیحیت صهیونیزم و اسلام شیعه اثنی عشری هستند و این‌ها مبنای تفکرشان موعود است مثلاً یهودیت ارتدکس و مسیحیان صهیونیزم، در اسرائیل و آمریکا تشکیل اسرائیل را امری می‌دانند که منجر به ظهور خواهد شد، یا ما شیعیان اثنی عشری در ایران، انقلاب اسلامی را امری می‌دانیم که منجر به ظهور موعود خواهد شد.
طاهری در پایان افزود: همه یهودیان معتقد نیستند که تشکیل اسرائیل منجر به ظهور خواهد شد بلکه فقط صهیونیزم‌ها چنین اعتقادی دارند، یهودیان تورات‌گرا، تلمودگرا، فلسفه‌گرا و عرفان‌گرا معتقدند ماشیح می‌آید و یهود را نجات می‌دهد و حکومت جهانی به وجود می‌آورد، این اعتقاد باعث شد یهودیان در اروپا طرد شوند لذا این اعتقاد در آنان ضعیف شد حتی برخی به طور کلی اعتقاد به موعود را کنار گذاشتند اما در مقابل نیز، در قرن 19 جریان صهیونیزم به وجود آمد که خواهان تشکیل کشوری مخصوص یهودیان بود و اعتقاد به موعود را نیز مربوط به وقوع چنین امری می‌دانست.
...................
پایان پیام/ 167