آیت الله جوادی آملی: تنها راه تبدیل جهل به عقل، فرهنگ و علم است

به گزارش خبرگزاري اهل بيت(ع) ـ ابنا ـ «آیت الله العظمی جوادی آملی» در درس اخلاق این هفته خود كه با حضور جمعی از طلاب و دانشجویان و علاقه‌مندان به قرآن و عترت در نمازخانه بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار شد با تكیه بر آیات و روایات به تبیین مسئله علم و فراگیری آن پرداختند و اظهار داشتند: دین به ما گفته است كه فراگیری علم لازم است اگر بخواهیم جاهلیت را به عقلانیت تبدیل كنیم، تنها راهش فرهنگ و علم است، لذا فراگیری علم را واجب كرده است.

معظم له ادامه دادند: بعضی از علوم واجب عینی است و بعضی‌ها واجب كفایی؛ این دین برای اینكه ثابت كند می‌شود جاهلیت را به عقلانیت تبدیل كرد و راهش هم علم است كلی‌گویی نگفته است. لذا همانطور که گفتند باید به دنبال علم بروید، گفتند که چه چیزی هم باید بخوانید. هم از وجود مبارك پیغمبر(ص) هم از وجود مبارك امام صادق(ع) رسید «انما العلم ثلاثة آیة محكمة فریضة عادلة و سنّة قائمة» آیه محكمه برمی‌گردد به اصول دین, آن دو یكی برمی‌گردد به فقه و لوازم فقه, یكی هم برمی‌گردد به اخلاق و حقوق.       

ایشان در ادامه به برخی مشكلات علمی در حوزه اشاره كرده و بیان داشتند:آنچه مشكل حوزه‌های فعلی ماست این است كه ما هر سه را در فقه و اصول خلاصه كردیم در حالی كه آن كسی كه گفت: «طلب العلم فریضة» اوّلین انّمایش علوم عقلی و استدلالی است فرمود: «انما العلم ثلاثة آیةٌ محكمة». ما خیال می‌كنیم اخلاق با سفارش حل می‌شود اخلاق علم است و غیر از موعظه است؛ بخشی از مسائل دقیق اخلاقی هم از فقه و اصول, علمی‌تر و قوی‌تر و غنی‌تر است چطور می‌شود انسان یك مسئله را می‌داند و عمل نمی‌كند؟! چطور می‌شود ما عالِم بی‌عمل داریم؟! یقین دارد قرآن این را گفته, خودش هم درسش را داده ولی باز از منبر پایین می‌آید و به نامحرم نگاه می‌كند مشكلش چیست؟ ما چرا عالِم بی‌عمل داریم؟ برای اینكه اخلاق نیست تا ما ندانیم و نشناسیم نفس را كه «النفس ما هی؟» تا شئون نفس را نشناسیم, مشکل حل نخواهد شد. مگر این موارد با موعظه حل می‌شود؟! این شخص را اخلاق تربیت می‌كند نه موعظه, اخلاق هم یك جان كَندن علمی می‌خواهد.

مرجع عالیقدر در ادامه سخنانشان به تبیین واژه «غیرت» پرداخته و فرمودند: اینكه گفتند: «من عرف نفسه فقد عرف ربّه» وقتی انسان الله را با معرفت می‌شناسد دین و وحی را و نمونه‌هایش را در خود می‌یابد. خدا ما را با سرمایه خلق كرده است! ما یك صاحب‌خانه‌ای داریم و یك مهمان, آن‌قدر در ما غیرت باشد كه مهمان ناخوانده را نیاوریم یكی از برجسته‌ترین اوصاف مؤمن «غیرت» است.

«آیت الله جوادی آملی» ادامه دادند: در غیرت سه اصل و فضیلت باید با هم جمع بشوند تا غیرت تشكیل شود: غیرت یعنی غیرزدایی و وارد حریم غیر نشدن یك; غیرزدایی یعنی غیر را وارد حریم خود نكردن دو; این دو غیرزدایی در رهن معرفت هویّت است تا آدم قلمرو خود, هویّت و محدوده خود را نشناسد نه خروجی‌اش را بلد است نه ورودی‌اش را بلد است. ما وقتی می‌توانیم غیر را راه ندهیم و در حریم غیر وارد نشویم که معرفت خود را بشناسیم سه; تا این سه عنصر پیدا نشود شخص غیور نخواهد بود و از اوصاف برجسته خدا این است كه خدا غیور است. در نهج‌البلاغه وجود مبارك حضرت امیر می‌فرماید هیچ انسان باغیرتی زنا نمی‌كند حالا زنا فرق نمی‌كند یا زنای چشم است یا زنای گوش است یا زنای اعضای دیگر است چون شخص زناكار وارد حریم غیر می‌شود. این غیرت را انسان باید كاملاً بشناسد و مرزبندی كند.

معظم‌له در پایان سخنانشان با اشاره به آیات قرآن كریم و اینكه انسان بی‌سرمایه خلق نشده و خداوند ما را با سرمایه درونی آفریده, بیان داشتند: ما باید علمی یاد بگیریم كه هر روز در خودمان تجربه كنیم كه این با غیرت ما سازگار است یا نه. بیان ذلك این است كه خدای سبحان گرچه در سوره مباركه نحل فرمود: روزی كه از بطن مادر بیرون آمدید هیچ چیزی نمی‌دانستید. این علومی كه باید از راه  تجربه در حوزه و دانشگاه یاد بگیرید هیچ كدام از اینها را نمی‌دانستید اما من به شما لوح نانوشته ندادم شما را با سرمایه خلق كردم ﴿فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها﴾ فرمود ما هر كسی را با این سرمایه خلق كردیم اینها صاحب‌خانه‌اند شما كه رفتید در حوزه یا دانشگاه، غیور باشید، علمی بیاورید كه با صاحب‌خانه بسازد، آن صاحبخانه که داریم الهام الهی است كه نه بیراهه برویم نه راه كسی را ببندیم, یك علمی یاد نگیریم كه با صاحب‌خانه نسازد. در همه موارد، علمی فراهم كنیم كه با غیرت ما هماهنگ باشد.

...............
پایان پیام/ 313