خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا / سرویس تحلیل سیاسی:
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به قلم: رحمت حاجی مینه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
راهبرد ترکیه در سوریه بر مبنای الگوی نئوعثمانیسم برآمده از عمق استراتژیک داوود اوغلو معمار سیاست خارجی ترکیه در سال های بین 2014 - 2009 در کسوت وزیر خارجه است، هرچند که بخشی از رویکرد آن مبتنی بر تنش صفر و ابزار نرم اقتصادی و فرهنگی‌اش کنار گذاشته شده است ولی الگوی ترکیه برای هژمونی منطقه تحت عنوان نئوعثمانیسم همچنان دنبال می‌شود اما نه با ابزار نرم بلکه با ابزار کاملاً سخت و به بهانه جنگ با داعش.
سخنان اخیر «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه، درباره پیشروی بیشتر به سمت شهرهای شمالی سوریه، نشان از برنامه درازمدت ترکیه در سوریه دارد که تلاش می‌کند در پوشش عملیات سپر فرات که بر اساس جنگ با داعش تعریف شده، برنامه پنهان خود را دنبال کند. این برنامه پنهان دارای چند مؤلفه اساسی است:
مؤلفه اول: جلوگیری از قدرت گرفتن کردها در شمال سوریه حتی با توسل به رویارویی نظامی؛
مؤلفه دوم: کمرنگ کردن نقش مثبت کردها در مقابله با داعش و جلوگیری از جهانی شدن نقش کردهای ضد تروریسم؛
مؤلفه سوم: ترمیم چهره خود مبتنی بر همکاری با داعش و معرفی خود به عنوان نیروی اصلی ضد داعش در سوریه؛
مؤلفه چهارم: حضور در سوریه و ایفای نقش در آینده این کشور؛
مؤلفه پنجم: تلاش برای جبران ناکامی‌های خود در سیاست خارجی با الگوی نظامی؛
مؤلفه ششم: بالا بردن ارزش استراتژیک در نگاه بازیگران فرامنطقه‌ای همچون امریکا، ناتو و روسیه یا داشتن برگ بازی با قدرت‌های بزرگ.
در این راستا به نظر می‌رسد آنکارا به بهانه مبارزه با داعش در سوریه به دنبال پیگیری اهداف پنهانی خود است. البته برخلاف ادعای ترکیه مبتنی بر تلاش برای حل مسأله سوریه و همراهی با قدرت های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای همچون ایران و روسیه، می‌توان گفت که حضور نظامی ترکیه در سوریه باعث پیچیده تر شدن این بحران شده همچنین در درازمدت پیامدهای منفی بر وضعیت کلی سوریه خواهد گذاشت. از آنجا که این مداخله نظامی بدون هیچ پشتوانه حقوقی از قبیل قطعنامه شورای امنیت یا درخواست نظام حاکم در سوریه است و در تعارض کامل با اصول حقوق بین‌الملل از جمله ماده 2 بند 4 مبتنی بر استفاده نکردن از زور، ماده 2 بند 7 مداخله نکردن و اصل حق تعیین سرنوشت یک ملت قرار دارد، یکی از پیامدهای منفی اش، شکل‌گیری رویه کاربرد زور در روابط بین‌الملل تحت پوشش مبارزه با تروریسم بدون پشتوانه حقوق بین‌الملل است؛ رویه‌ای که نه تنها برای وضعیت سوریه به طور خاص بلکه نظام جهانی کنونی مبتنی برحقوق بین‌الملل نیز نامطلوب خواهد بود، زیرا هرگونه صلح پایدار نیازمند گفت‌و‌گوی سوری ـ سوری و مبتنی بر واقعیت‌های موجود آن بدون مداخله بازیگران با اهداف پنهانی مبتنی بر گسترش حوزه نفوذ و سرکوب نیروهای بومی خواهد بود.
آنکارا درصدد است نسخه خود را در سوریه پیاده کند؛ نسخه‌ای که از همان ابتدا شاخصه های اصلی‌اش تغییر رژیم، به قدرت رسیدن مخالفان مورد حمایت ترکیه و جلوگیری از قدرت گرفتن کردها بوده است. البته ناگفته نماند ترکیه در شرایط مختلف، اولویت‌های خود را در سوریه تغییر داده اما تلاش کرده آنها را حتی در بحرانی ترین حالت(تنش با روسیه) نیز پیگیری کرده و شرایط را برای پیاده سازی آنها مهیا کند. برای نمونه در شرایطی که آنکارا بحث تغییر رژیم را در سوریه دور از دسترس یا زمان بر می‌بیند به گزینه‌هایی دیگر از جمله بحث منطقه امن در شمال سوریه به‌عنوان جایگزین موقت روی می‌آورد تا از این طریق اهداف اصلی را دنبال کند؛ آلترناتیوی که ترکیه در چند سال گذشته نتوانسته است حمایت متحدان غربی خود را برای آن کسب کند امروز با روی کار آمدن دولت جدید در امریکا تلاش خواهد کرد ترامپ و تیم او را برای انجام چنین کاری ترغیب کند وضعیتی که به نوبه خود به دلیل مخالفت نظام سوریه و کردها در شمال سوریه همچنین بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای همچون ایران و روسیه، بحران را وارد فاز جدیدی خواهد کرد.
لذا حضور ترکیه در شمال سوریه باعث پیچیده تر شدن و طولانی شدن بحران سوریه در سطح داخلی و منطقه‌ای می‌شود و ایجاد صلح و نظم پایدار (نه موقت) در این کشور را با چالش‌های اساسی مواجه خواهد کرد.
...................
پایان پیام/ 167