خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا / سرویس تحلیل سیاسی:
قطع روابط عربستان و همپیمانان با قطر از دید بسیاری از تحلیگران عرب افزون بر به دنبال داشتن چالش ها برای دوحه می تواند صلح و ثبات در خاورمیانه را با آسیب هایی جدی مواجه کند.
تنش میان قطر و عربستان که از دو هفته پیش و در پی انتشار اظهارات منتسب به امیر قطر شدت گرفته بود، روز دوشنبه پانزدهم خرداد پس از آنکه عربستان، امارات، بحرین و مصر اعلام کردند که برای حفظ امنیت ملی خود در برابر خطر تروریسم و افراطی گری تصمیم گرفته اند روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کنند به اوج خود رسید. این کشورها با متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم و دخالت در امور داخلی این کشورها، روابط خود را با دوحه قطع کردند. این خبر و تحلیل های مرتبط با آن در روزهای گذشته در رسانه های جهان بازتاب گسترده ای داشت. رسانه های عربی نیز در بخش مهمی از گزارش های خود به بررسی زمینه ها، دلایل و پیامدهای اقدام عربستان و همپیمانان آن در قطع ارتباط با قطر پرداخته اند.
* آثار اقتصادی قطع روابط کشورهای عربی با قطر
تارنماهای «النیلین» و «البدیل» مصر و روزنامه «الحیات» چاپ لندن و نشریه «المنار» فلسطین آثار اقتصادی قطع روابط کشورهای عربی به سردمداری عربستان با قطر را بررسی کردند.
به نوشته تارنمای النیلین، پیش بینی می شد روابط قطر با عربستان و همپیمانان آن قطع شود. این موضوع شگفت آور نیست. عربستان، مصر، امارات و بحرین روابط دیپلماسی خود با قطر را قطع کردند و به هیات های دیپلماتیک قطر و شهروندان این کشور دو هفته فرصت دادند تا این کشورها را ترک کنند. بحرین در این زمینه شتاب کرد و فقط به هیات های دیپلماتیک قطر 48 ساعت مهلت داد تا این کشور را ترک کنند. عربستان هم اعلام کرد همه راه های مرزی، دریایی و هوایی را بر روی قطر خواهد بست و از رفت و آمد قطر در راه های زمینی، هوایی و دریایی عربستان جلوگیری خواهد کرد. چنین تصمیم هایی معمولا در هنگام حمله نظامی گرفته می شود. چند دقیقه پس از قطع روابط عربستان با قطر، مصر هم روابط خود را با دوحه قطع کرد. امارات هم از ورود شهروندان قطر به امارات جلوگیری کرد. عربستان تصمیم گرفت به حضور قطر در ائتلاف حمله به یمن پایان دهد. برخی از فعالان رسانه ای عربستان و مصر هم از شبکه های رسانه ای قطر استعفا دادند و در حرکت هواپیماها اختلال ایجاد شد. شاخص بورس قطر هم کاهش پیدا کرد.
به نوشته روزنامه الحیات، قطع روابط کشورهای عربی با قطر و تحریم این کشور بر روی شاخص های بورس قطر تاثیر گذاشت. سهام شرکت های هواپیمایی، نقل و انتقال و املاک کاهش قابل ملاحظه ای داشت. افزایش بدهکاری قطر و خطرهای کاهش کارگران خارجی در مسیر تکمیل طرح ها برای میزبانی جام جهانی فوتبال در سال 2022 میلادی سنگ اندازی می کند.
نشریه المنار در گزارشی به نقل از خبرگزاری «بلومبرگ» نوشت: هرگونه تنش در منطقه بر بازارهای نفتی تاثیر گذار خواهد بود و ممکن است سبب درگیری های داخلی در کشورهای حاشیه خلیج (فارس) شود و جاذبیت این کشورها را برای سرمایه گذاران خارجی از بین ببرد.
به نوشته تارنمای البدیل، تصمیم عربستان، امارات، بحرین و مصر برای قطع روابط با قطر بر اوضاع داخلی قطر تاثیر گذاشت. این کشور توسط همسایگان خود در محاصره قرار گرفت. قطع روابط با قطر نه تنها در عرصه سیاسی تاثیر گذاشت. بلکه در اوضاع اقتصادی هم اثر گذار است. آثار فوری این موضوع در برخی از بخش ها به ویژه بورس و بازارهای نفت تاثیر خود را نشان داد. به طوری که تحلیلگران پیش بینی می کنند پیامدهای این تنش در دیگر عرصه های این کشور کوچک هم اثر گذارد و این کشور را در آستانه انزوا و فروپاشی قرار دهد.
تارنمای البدیل افزود: شاخص های بورس قطر از قطع روابط عربستان و همپیمانان آن با قطر بیشترین تاثیر را پذیرفت. شاخص بورس در همان ساعات اول معاملات 7.6 درصد کاهش پیدا کرد. برخی از سهام های اصلی در بازار زیان های بسیاری دیدند به طوری که سهام فودافون قطر بیش از 10 درصد، سهام بانک ملی قطر 5.7 کاهش پیدا کرد. قراردادهای نفت نیز از این رویداد تاثیر پذیرفت. به طوری که بهای نفت یک درصد افزایش پیدا کرد. بسته شدن راه های هوایی میان قطر و عربستان و همپیمانانان سبب کاهش گردشگران شد. بسته شدن بندرها و راه های زمینی در اقتصاد قطر تاثیر بالایی به دنبال خواهد داشت. قطر تنها با عربستان از طریق گذرگاه مرزی «ابوسمره» دارای راه زمینی است و بسته شدن این راه سبب می شود قطر بسیاری از منافع خود را از دست بدهد. تجارت قطر با کشورهای همسایه هم به طور کامل فلج می شود. عربستان و امارات مهمترین شرکای تجاری قطر بودند. حجم مبادله تجاری قطر و عربستان سالانه از حدود 7 میلیارد ریال فراتر رفته است. در بازارهای قطر 315 شرکت عربستان با مالکیت کامل و سرمایه یک میلیارد و 234 میلیون ریال مشغول فعالیت هستند. افزون بر این، 303 شرکت مشترک میان عربستان و قطر با سرمایه قطر در حال فعالیت هستند.
* آثار داخلی و خارجی قطع روابط کشورهای عربی با قطر
روزنامه های «الدستور» اردن، «رای الیوم» چاپ لندن، «البناء» و «الاخبار» لبنان، نشریه المنار فلسطین، صفحه عربی شبکه «روسیا الیوم» و شبکه خبری «رصد» مصر نیز با اشاره به هدف های عربستان از قطع روابط با قطر، پیامدهای این موضوع برای منطقه و گزینه های فراروی قطر در این زمینه را بررسی کردند.
به نوشته روزنامه البناء، قطر در شرایطی کنونی با گزینه های سختی روبرو است. در این زمینه قطر با سه گزینه روبرو است. نخست اینکه قطر باید در برابر خواسته های عربستان و همپیمانان آن تسلیم شود. دوم اینکه احتمال برپایی کودتا و سرنگونی پادشاه کنونی مطرح است. همانگونه که چنین چیزی در قطر سابقه دارد. سوم اینکه قطر در برابر حمله های عربستان و همپیمانان آن مقاومت کند که این موضوع نیز پیامدهای بی سابقه ای به دنبال خواهد داشت.
به نوشته روزنامه الدستور، قطر از قدرت مانور بالایی برخوردار نیست. موجی که این کشور را تهدید می کند، قدرتمند است. شکاف در منطقه دیگر اجازه حل بحران در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس را نمی دهد. این اختلاف با اختلاف های گذشته تفاوت دارد. به نظر می رسد دو راه بیشتر فراروی قطر نیست یا اینکه کشور باید در برابر شرایط چهار کشور مصر، عربستان، امارات و بحرین تسلیم شود. انتخاب این گزینه برای قطر حکم خودکشی را دارد و همه دستاوردهای این کشور طی دو دهه گذشته را نابود می سازد. افزون بر این، انتخاب این گزینه، اعتراف آشکاری به اتهاماتی است که به قطر زده شده است. این اتهامات کافی است که قطر کشوری سرکش خواند شود. شاید این گزینه دارای پیامدهای داخلی نیز باشد و به نظام حکومتی قطر لطمه وارد کند. دوم اینکه قطر به سوی محور دیگر گرایش پیدا کند و با محور مقاومت روابط خود را محکم کند. این موضوع نیز حکم خود کشی را دارد و اوضاع منطقه ای قطر را پیچیده خواهد کرد و این کشور را در رویارویی با آمریکا قرار خواهد داد.
به نوشته نشریه المنار، «مهران کامروا» مدیر مرکز پژوهش های بین المللی و منطقه ای در دانشگاه «جورج تاون» قطر می گوید: اختلاف ها و تنش های داخلی چیز تازه ای نیست. اما آنچه اهمیت دارد زمان و سطح بی سابقه ای فشارها است که پس از سفر «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا به منطقه صورت می گیرد. این نشان می دهد عربستان و آمریکا خواهان امتیازهای کاملی از قطر هستند و اگر قطر در این راه مقابله کند این موضوع منطقه را بی ثبات تر خواهد کرد.
شبکه خبری روسیا الیوم در گزارشی با عنوان «دوحه میان انزوا و قیمومیت» نوشت: اقدام کشورهای خلیج فارس و مصر در قطع روابط دیپلماتیک با قطر سوال های بسیاری را درباره نتیجه این اقدام در تغییر وضعیت موجود مطرح می کند.
دوحه معتقد است هدف از قطع روابط دیپلماتیک تحمیل قیمومیت بر این کشور است. به طور خلاصه می توان هدف کشورهای عربی از قطع روابط با قطر را تمایل برای پایان دادن به وضع موجود و منزوی کردن قطر و مجبور کردن آن به تغییر سیاست باشد. احتمال دارد ریاض و همپیمانان آن قطر را زیر فشار قرار دهند تا سیاست حمایتی خود از اخوان المسلمین را تغییر دهد. شاید هم آنها برای فراهم کردن تغییرات ریشه ای در قطر با برکناری پادشاه کنونی از راه سوء استفاده از تعارض های داخلی عمل کنند. شاید هم این کشورها به طور گسترده قطر را زیر فشار قرار دهند و با منزوی کردن سیاسی و اقتصادی آن در بلند مدت این کشور را از شورای همکاری خلیج فارس اخراج کنند. اما امکان تلاش برای تغییر نظام از راه قدرت دوره از ذهن به نظر می رسد.
به نوشته روزنامه الاخبار، «محمد بن سلمان» و «محمد بن زاید» خواسته اند قطر را تسلیم سازند. آنها می خواهند بیشتر قطر را ادب کنند. مصر، بحرین هم از آنها پشتیبانی کرده و به طور آشکار گفته اند قطر در شرایط کنونی هیچ جایگاهی میان آنها ندارد. این اختلاف پیامدهای بسیاری به دنبال دارد و در پیش بردن اقدام های سیاسی، امنیتی و اقتصادی در حاشیه خلیج فارس تاثیر گذار خواهد بود. به نظر می رسد این بحران تازه به وجود آمده با طوفان های تازه ای همراه خواهد شد و تا زمانی که پادشاه قطر در برابر امارات و عربستان تسلیم نشود، فروکش نخواهد کرد.
به نوشته شبکه خبری رصد، هر لحظه کشورهای عربی به یکدیگر حمله می کنند پس از اینکه عربستان و امارات به روی «تمیم به حمد» پادشاه قطر آتش گشوده اند و خبرهایی درباره تلاش این کشورها برای کودتا در قطر مطرح می شود تردیدهایی درباره حمله این کشورها به پادشاهی عمان هم وجود دارد. زیرا عمان برای قطع روابط دیپلماتیک با قطر زیر بار عربستان و امارات نمی رود. در این زمینه «احمد یاسین» فعال رسانه ای لبنانی معتقد است پس از قطر، پادشاهی عمان قربانی خواهد شد. او تاکید کرد که بلندپروازی و گستاخی عربستان و امارات هیچ حد و مرزی ندارد. او در صفحه توییتر خود نوشت: ادامه سیاست های عربستان، پادشاهی عمان و کویت را هم به سرنوشت قطر دچار خواهد ساخت و این موضوع امنیت و اقتصاد کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را تهدید خواهد کرد.
روزنامه رای الیوم در گزارشی به قلم «عبدالباری عطوان» با اشاره به اختلاف قطر با عربستان و همپیمانان آن نوشت: آنچه اکنون رخ می دهد اقدامی برای محاصره سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قطر و منزوی کردن آن در عرصه منطقه ای و جهانی و اعلام جنگ دیپلماسی و اقتصادی علیه آن برای مقدمه سازی یک جنگ نظامی است.
..........................
پایان پیام/ 167