به گزارش خبرگزاری اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ مقامات سعودی کار ترمیم یکی از قدیمیترین راههای بین المللی به مکه مکرمه را آغاز کردهاند.
" درب زُبیده" یا مسیر زبیده در مرزهای شمالی عربستان واقع شده که از آثار باستانی و راه و شریان حج و تجارت از زمان ظهور اسلام به شمار میرود.
قدمت این مسیر به دوره قبل از اسلام برمیگردد. دوره شکوفایی آن اما در دوره اول خلافت عباسی است که در آن استراحتگاهها و کانالهای آب برای تأمین آب زائران ایجاد شد.
این مسیر از کوفه در عراق تا عربستان کشیده شده. به گفته کارشناسان در ساخت این مسیر از روشهای بسیار علمی و مهندسی بینظیری استفاده شده است.
این اثر باستانی در یونسکو ثبت شده و سازمان گردشگری و آثار ملی عربستان به دنبال ترمیم و بازسازی کلیه آثارهای باستانی موجود در امتداد این مسیر است.
درب زُبیده، راهى کهن بین عراق و شهرهاى مکه و مدینه است. این راه که امروزه از کوفه تا مکه حدود ۱۴۰۰ کیلومتر طول دارد، یکى از اصلىترین راههاى مسافرت حاجیان به شهرهاى مکه و مدینه بوده است.
راه درب زبیده از کوفه آغاز و پس از گذر از برکةالعَقَبه در جنوب استان نجف وارد شمال عربستان مىشود و از زُبالَه در شمالشرقى استان حدودالشَّمالیه به جنوبغربى ادامه مىیابد، سپس از اَجْفَر، فَیْد و سَمیرا در استان حائِل مىگذرد و در مَعْدِن نَقْرَه در جنوبغربى استان قَصیم به دو شاخه تقسیم مىشود: یک شاخه به مدینه و دیگرى با گذر از مَعْدِن بنىسُلَیْم (مَهْدالذَهَب) به مکه مىرسد.
راه درب زبیده از میان صحراهاى خشک عربستان مىگذشت، لذا کمآبى یکى از مشکلات اصلى مسافران این مسیر بود.
میانبرها و راههاى فرعى، که داراى منابع آب بهترى بودند، در مسیر اصلى ایجاد شد. همچنین منازل و استراحتگاههایى موقت به نام مُتَعَشّى براى رفاه حال مسافران غالباً عراقى و ایرانىِ این مسیر ایجاد شد که از مهمترین و قدیمترین آنها قادِسیه، عُذَیْب، واقِصَه، اُمّالقرون، قاع، زباله، شُقوق (نام کنونى آن: شیحیات)، ثَعْلَبیّه (نامکنونى آن: بِدْع)، اَجفر، سمیرا و رَبَذَه است.
نام درب زبیده منسوب به زبیده (متوفى ۲۱۶)، همسر هارونالرشید، است. اما این انتساب، باتوجه به سابقة ذکر این منزلگاهها در حوادث جنگهاى ردّه و فتوحات صدر اسلام، احتمالاً به علت نقش زبیده در بهسازى و آباد کردن آنها باشد. به هر رو نام درب زبیده جز در تحقیقات پژوهشگران جدید دیده نشده است و نویسندگان قدیم آن را با نامهاى دیگرى نظیر طریقالعراق، دربالعراق، درب مکه منالعراق شناساندهاند.
با شکلگیرى اولین شهرهاى اسلامى در عراق، مانند کوفه و بصره، دربزبیده به عنوان راه اصلى میان عراق و شمال حجاز مورد توجه قرارگرفت و حکمرانان در آبادسازى آن کوشیدند. با انتقال پایتخت از کوفه به دمشق در دوره امویان و اهمیت یافتن راه دمشق به مکه، تا حدى از اهمیت دربزبیده کاسته شد، اما برخى خلفاى اموى مانند عبدالملکبن مروان براى رفاه حال مسافران دربزبیده به آبادانى آن همت گماردند.
از حدود دهه چهل شمسى، با گسترش راههاى ارتباطى زمینى، دریایى و هوایى به مکه، درب زبیده به فراموشى سپرده شد.
.............
پایان پیام/ ۲۱۸